اولویت‌های دولت بایدن/ بایدن برای رفع جنگ تجاری با چین عجله‌ای ندارد
جو بایدن رییس جمهوری جدید آمریکا رابطه پرتنش و نابسامانی از سلف خود دونالد ترامپ به ارث می‌برد. از یک جنگ تجاری طاقت فرسا تا انبوه تحریم‌های برجسته‌ترین شرکت‌های فناوری چینی، نتیجه رابطه چهار ساله دولت ترامپ با بزرگترین رقیب اقتصادی ایالات متحده است.
اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ دولت ترامپ تا دم واپسین هم از اعلام تحریم‌های جدید علیه چین و شرکت‌های چینی فروگذار نکرد، در هفته‌های اخیر واشنگتن با محدودیت‌های بیشتری در تجارت و سرمایه‌گذاری چین، اوضاع را برای رقیب اقتصادی خود آشفته‌تر کرد.
اگرچه تحلیل‌گران معتقدند بایدن در روابط بین‌المللی خود لحنی قابل پیش بینی و دیپلماتیک‌تر از دونالد ترامپ خواهد داشت اما نکته آنجاست که در مسائل تجاری و فناوری احتمالا بایدن برخی سختگیری‌های ترامپ را فعلا ادامه خواهد داد.
سیلویا شنگ استراتژیست جهانی جی پی مورگان در یادداشتی تحقیقاتی در این باره نوشت: دشوار است که ایالات متحده روند گرایشات اخیر در سیاست با چین را به یکباره تغییر دهد، چرا که در طول این مدت دیدگاه‌های منفی علیه چین در آمریکا بیش از پیش تقویت شده است.
چینش کابینه بایدن هم بیانگر آن است که دیدگاه‌ها در این رابطه را باید جدی گرفت. جنت یلن که قرار است وزارت خزانه داری را بر عهده بگیرد، روز سه شنبه گذشته در مجلس سنا عنوان کرده بود اقدامی مناسب با رفتارهای «سوء، ناعادلانه و غیرقانونی» چین در پیش خواهد گرفت.
رویکرد چندجانبه تجاری
دولت ترامپ با آنچه که در اوایل سال ۲۰۲۰ «پیمان آتش بس با پکن» اعلام شده بود آن هم دو سال پس از شروع جنگ تجاری که تعرفه‌های سنگینی برای کالاهای چینی وارداتی به آمریکا وضع شد موافقت کرد. در بخشی از این معامله دو کشور توافق کردند که برخی تعرفه‌ها را کاهش دادند و به این شکل مالیات اضافه تقریبا ۱۶۰ میلیارد دلاری کالاهای چینی در آمریکا جلوگیری شد. بر اساس این توافق چین، با خرید ۲۰۰ میلیارد دلار کالای آمریکایی طی سال‌های آینده موافقت کرد.
با این وجود توافقنامه آن گونه که باید اجرایی نشد، طبق تجزیه و تحلیلی که از سوی موسسه پترسون در اقتصاد بین‌الملل انجام گرفت از ماه نوامبر چین در حال تکمیل روند خرید تنها نیمی از این مبلغ بوده است.
برخی از روابط تعیین شده از سوی دونالد ترامپ با شرکت‌های چینی هم هرگز به سرانجام نرسید، شکایت‌هایی که از برخی شرکت‌های چینی شده بود و نیز اتهام سرقت فناوری ایالات متحده از سوی چین را حل نکرد. این در حالی است که مقامات چینی بارها این اتهام را رد کرده و استدلال می‌کنند که هر گونه اطلاعات فناوری که از سوی شرکت‌های آمریکایی به آنها تحویل داده شده بخشی از توافق میان طرفین بوده است.
راجر کی تحلیل‌گر فناوری اندپوینت تکنولوژی Endpoint Technologies در گزارشی در این باره نوشت: البته که بازگشت به روزهای آرام گذشته و اتصال دوباره پیوندهای تجاری گسسته شده وسوسه انگیز است اما نکته آن است که روابط ایالات متحده و چین «یک طرفه» بود.
در حالی که حذف تعرفه کالاهای وارداتی چین اولویت دولت بایدن نخواهد بود اما چندین کارشناس تجاری و از جمله شخص جنت یلن عنوان کرده‌اند که دولت جدید قصد دارد از متحدان اصلی خود برای تهیه یک استراتژی تجاری قابل پیش بینی‌تر استفاده خواهد کرد. به عنوان مثال این مساله مسجل است که بایدن روش ترامپ را در رابطه با متحدان دیرینه خود در اروپا ادامه نخواهد داد.
ویلیام رینش، متخصص تجاری در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی که ۱5 سال در این مرکز فعالیت داشته، در این باره معتقد است: بایدن عنوان کرده که قصد دارد از طریق ائتلافی دموکراتیک به چین نزدیک شود که تشکیل چنین ائتلافی خود زمان‌بر خواهد بود.
مسیریابی تنش‌های تکنولوژیک
بایدن در عین حال مجبور است که مسیر افزایش تنش‌های ایجاد شده در بخش فناوری و تجاری را ردیابی کند. با توجه به برخی حمایت‌های صورت گرفته از این دیدگاه که چین تهدید بزرگی برای امنیت ملی ایالات متحده است، به نظر نمی‌رسد این تنش‌ها در کوتاه مدت کاهش یابد.
ترامپ پس از هدف قرار دادن شرکت هوآوی Huaweiسازنده تجهیزات مخابراتی و پلتفرم اجتماعی تیک تاک TikTok فشارها بر چین را افزایش داد. در طی چند هفته گذشته، دولت ترامپ مجازات‌های سنگینی برای شرکت‌های چینی وضع کرده که همین مساله باعث می‌شود بازگشت شرایط به حالت عادی برای بایدن سخت‌تر شود.
به عنوان مثال شرکت SMIC سازنده تراشه که تولیدکننده گوشی‌های شیائومی است، از سرمایه گذاری در آمریکا منع شده است. همچنین بورس اوراق بهادار نیویورک اخیرا سه شرکت بزرگ مخابراتی چینی و چندین شرکت دیگر را به دلیل تحریم‌های وضع شده سرمایه گذاری علیه شرکت‌هایی که از نظر واشنگتن وابسته یا حامی ارتش چین هستند، از حضور در بورس منع کرد.
برخی از اقدامات اخیر ترامپ از جمله ممنوعیت مبادلات تجاری ایالات متحده با برخی از اپلیکیشن‌های چینی در طول مدت حضور ترامپ در سمت ریاست جمهوری به طور کامل اجرایی نشد. در موارد دیگر می‌توان به تلاش‌های او در ممنوع کردن اپلیکیشن‌های تیک تاک، ویچت و تنست اشاره کرد؛ سوال این است که آیا بایدن در این موارد هم مسیر ترامپ را ادامه خواهد داد یا خیر؟
الکس کاپری محقق بنیاد تحقیقاتی هینریش در گفت‌وگویی با CNN در این باره عنوان کرد: حتی اگر راهی برای بازگشت به زبان سنجیده و دیپلماتیک وجود داشته باشد، همچنان هم می‌توانیم شاهد جدایی استراتژیک تعداد بیشتری از شرکت‌های دیجیتال چینی باشیم. وی همچنین به این احتمال اشاره کرد که شرکت چینی علی بابا (BABA) با نوعی از واکنش جهانی که شرکت هوآوی به دلیل راه اندازی فناوری 5G با آن روبرو شده بود، مواجه شود.
با این وجود برخی از تحلیل‌گران به ادامه مسیر با بایدن خوش بین هستند. در این راستا تحلیل‌گران جفریز در یادداشتی تحقیقی در این راستا نوشتند: اگرچه نامزدهای تعیین شده از سوی بایدن برای چینش کابینه دیدگاه سختی نسبت به چین دارند اما ما بر این باوریم که استراتژی وی توافق بیشتر و اختلال کمتر در بازارهای مالی خواهد بود.
همزمان عده‌ای دیگر از تحلیل‌گران عنوان کرده‌اند که همچنان احتمال افزایش تنش‌ها میان چین و ایالات متحده وجود دارد. گروه مشاوره اوراسیا تنش‌های احتمالی میان چین و ایالات متحده را یکی از بزرگترین خطرات موجود در سال ۲۰۲۱ خوانده و تاکید کرده است که احتمالا بایدن برخی از متحدان خود از اتحادیه اروپا تا هند و ژاپن را فراخواهد خواند تا فشار بیشتری به چین وارد کند.
یان برمر رییس گروه اوراسیا و کلیف کوپچان از دیگر اعضای این گروه در گزارشی که طی ماه جاری به چاپ رسید آورده‌اند که دولت جدید ایالات متحده موفق به کسب موفقیت‌هایی خواهد شد اما نکته آن است که سوءظن‌های موجود به چین به شکل گسترده‌ای در حال افزایش است.
