تحریم‌ها اثر زیادی بر درآمد محصولات پتروشیمی ندارد

ارزآوری جهش دوم تا 25 میلیارد دلار

در نه ماه نخست سال جاری، 9 طرح پتروشیمی توسط رییس‌جمهور افتتاح شد. قرار است طرح‌های پتروشیمی در سال جاری به عدد 17 برسد. حجم سرمایه‌گذاری در این صنعت تا پایان سال به 11 میلیارد دلار می‌رسد. قرار است با 17 طرح پتروشیمی ظرفیت صنعت با اضافه شدن 25میلیون تن به 90 میلیون تن در سال افزایش یابد. با این افزایش ظرفیت درآمد کشور از این صنعت با افزایشی 66.6 درصدی به 25 میلیارد دلار خواهد رسید. براساس گفته‌های محمدی با افزایش تولید در این بخش، «تا پایان 1404، 28 طرح به بهره‌برداری می‌رسد و میزان ظرفیت تا 133 میلیون تن افزایش خواهد یافت و درآمد این صنعت نیز با قیمت پایه سال 95 حدود 35 میلیارد دلار خواهد بود.». در صورت تحقق تولید مدنظر در این صنعت، ایران می‌تواند به رتبه نخست تولید محصولات پایه در خاورمیانه برسد. محمدی تعداد مجتمع‌های تولیدی در سال گذشته را 56 مجتمع عنوان کرد که «تاکنون» به 64 مجتمع رسیده و با توجه به طرح‌های جدیدی که به مدار می‌آیند به 70 عدد خواهد رسید. با توجه به اینکه 70 درصد از محصولات پتروشیمی به کشورهای مختلف صادر می‌شود، تحریم‌ها به خصوص آنچه ترامپ در روزهای پایانی‌اش در کاخ سفید انجام می‌دهد، می‌تواند بر ارزآوری این صنعت و افق‌های برنامه‌ریزی‌شده‌اش تاثیرگذار باشد. هر چند محمدی تاثیرات تحریم‌ها را «نه چندان جدی» می‌داند. اقدام جدی کاخ سفید برای تحریم این صنعت در خرداد سال گذشته کلید خورد. روزی که وزارت خزانه‌داری امریکا اعلام کرد شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و 39 شرکت وابسته به صنایع پتروشیمی ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. آخرین اقدام امریکا نیز در اکتبر سال جاری میلادی و با تحریم چند نهاد و شخص از جمله مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی ایران بود. هر چند این تصمیم یک ماه پیش از انتخابات امریکا اتخاذ شده، اما برآیند سیاست‌های تحریمی امریکا در قبال صنعت پتروشیمی آن هم در شرایطی که دو شرکت سینوپک و شرکت ملی نفت چین، بزرگ‌ترین شرکت‌های پتروشیمی در جهان هستند، می‌تواند نقش شرکت‌های ایرانی در بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار دهد. براساس آنچه وب‌سایت ICIS، براساس تازه‌ترین گزارش شورای صنایع شیمیایی اروپا (Cefic) از تولید و گردش مالی صنعت پتروشیمی در سال 2018 منتشر کرده، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 10 میلیارد و 199 میلیون دلار فروش و سود عملیاتی 3 میلیارد و 231 میلیون دلار در رتبه 35‌ام شرکت‌های برتر پتروشیمی دنیا در سال 2019 قرار دارد. سینوپک چینی با فروش نزدیک به 79.5 میلیارد دلار در رتبه اول قرار دارد. با توجه به اینکه شیوع کرونا، فعالیت اغلب شرکت‌های پتروشیمی را تحت‌تاثیر قرار داد، اما اگر بخواهیم رتبه‌بندی گفته‌شده را مدنظر قرار دهیم، فروش 25 میلیارد دلار محصولات پتروشیمی در سال آینده به معنی حضور ایران در جمع ده شرکت برتر پتروشیمی است که البته تحریم‌های نفت و برخی شرکت‌های پتروشیمی می‌تواند این هدف را دستخوش تغییراتی قرار دهد. هر چند مسوولان این صنعت معتقدند تاثیر تحریم بر اهداف این صنعت، ‌کم است.

اثر تحریم را باید در مقایسه با خروجی سنجید

محمدی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در صورت تحریم هر گونه معامله دلاری با شرکت‌های ایرانی در بخش پتروشیمی و نفت چگونه می‌توان به افق 25 میلیارد دلاری سال آینده در صادرات محصولات این صنعت رسید؛ آن هم در شرایطی که بزرگ‌ترین شرکت‌های پتروشیمی در جهان 87 درصد بیشتر از شرکت‌های داخلی محصولات می‌فروشند و خرید از آنها نیز موجب اقدامات تنبیهی امریکا نمی‌شود، گفت: «در ابتدا باید اذعان کنم که عادت به کار در فضای آرام نداریم. برای اثرگذاری تحریم‌ها بر صنایع پتروشیمی باید به خروجی‌ها مراجعه کرد. تا مشاهده شود تحریم‌هایی که تا به امروز اعمال شده، چه میزان بر خروجی یا همان میزان تولید، تنوع محصولات، ارزی که به کشور بازگردانده اثربخش بوده است.» او در بخش دیگری از پاسخ خود خاطرنشان کرد: «مشکلات کم نیست. تحریم بوده و هست. هر چند در برخی موارد نیز اثر منفی مالی بر جای گذاشته است. اما تا امروز توانسته‌ایم این موارد را مدیریت کنیم. درآمدمان به نسبت آنچه برنامه‌ریزی کرده بودیم، قابل توجه بوده است. ممکن است با انتخابات اخیر گشایشی در تحریم‌ها ایجاد شود. هر چند این احتمال نیز وجود دارد که اتفاقی رخ ندهد. فعالیت‌هایی که تا به امروز داشته‌ایم، در شرایط و فضای آرام نبوده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد تحریم‌ها بر درآمدها و تولید اثر جدی بگذارد. در شرایط تحریمی از پیدا کردن مشتری تا ترانسفر کالا با چالش مواجه بوده‌ایم. اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که اتفاقات آن طرف خیلی بر ما اثر منفی و قابل‌توجهی نخواهد داشت. 

روزانه800 هزار بشکه خوراک تزریق  شده است

معاون وزیر در امور پتروشیمی در بخش‌هایی از سخنان خود ضمن اشاره به این موضوع که در سال 98 حدود 35 میلیون تن خوراک گاز طبیعی، اتان میعانات گازی، مایعات گازی، نفتا و نفت سفید از صنعت نفت و گاز کشور دریافت کرده که معادل 800 هزار بشکه در روز است. با استناد به بخش دیگری از گفته‌های او در سال 1404 خوراک پتروشیمی‌ها به 2 میلیون بشکه نفت خام در روز می‌رسد که البته با طرح‌هایی که در دست اجراست حدود 200 هزار بشکه نیز افزایش خواهد یافت. مهدوی در بخشی از سخنان خود ضمن اشاره به عرضه محصول در داخل در سال جاری نسبت به سال گذشته نیز افزود: «700 هزار تن محصول بیشتری در سال جاری عرضه کردیم. این در حالی است که رشد GDP منفی بود. ترجیح بر این بود که نیاز داخل را تامین کند. در صورتی که اگر همین میزان محصول صادرات می‌شد، 650 میلیون دلار به دست می‌آوردیم.»