جامعه ایران در آستانه ورود به فاز مهاجرت توده‌وار/ مهاجرت در جهان پساکرونا
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران با تاکید بر توقفی که کرونا در مسیر مهاجرت‌های بین‌المللی ایجاد کرده است، نسبت به شکل‌گیری موج عظیمی از مهاجرت در جهان پس از کرونا هشدار داد. وی همچنین به مشکلات ایران در حوزه مهاجرت پرداخت.
به گزارش اقتصادآنلاین، بهرام صلواتی، مدیر رصد خانه مهاجرت ایران، در سرمقاله ویژه نامه روز جهانی مهاجران، ضمن اشاره بر شتاب مهاجرت در جهان خصوصا در دوران پسا کرونا، با تبیین دلایلی، ورود جامعه ایران به فاز مهاجرت توده‌وار را هشدار می‌دهد.
صلواتی در این نوشته با تاکید بر شتاب روز افزون مهاجرت در جهان و نیز فقدان همکاری بین‌المللی بر موضوع مهاجرت، اشاره می‌کند که کرونا، وقفه‌ای جدی در مهاجرت‌های بین‌المللی به وجود آورده است؛ اما در دوران پساکرونا جهان با موج عظیم مهاجرت‌های بین‌المللی مواجه خواهد شد؛ چرا که پیشران‌های مهاجرت چون فقر، تبعیض و... در دوران کرونا به شدت تقویت شده و در دوران پس از کرونا فنر فشرده مهاجرت‌های بین‌المللی آزاد خواهد شد.
به زعم مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، کشورهای توسعه‌یافته در دوارن کرونا و پساکرونا به جذب و به کارگیری کادر بهداشت و درمان دیگر کشورها با حقوق و مزایای بالا تمایل خواهند داشت و این موضوع سبب تضعیف سرانه‌های بهداشتی در کشورهای جنوب خواهد شد و موج مهاجرت‌ها را تقویت خواهد کرد. همچنین با تهیه و توزیع واکسن در کشورها، کشورها به دو گروه سبز و قرمز از نظر ویروس تقسیم می‌شوند و از پیامدهای این تقسیم‌بندی می‌تواند مهاجرت از کشورهای قرمز به کشورهای سبز باشد.
بهرام صلواتی در ادامه این نوشتار به بررسی مهاجرت در ایران می‌پردازد. وی با اشاره به شرایط اقتصادی کشور، به فشرده‌شدن میل مهاجرت در ایران تاکید می‌کند و از خطر شیوع مهاجرت توده‌ای در ایران می‌نویسد.
کاهش دانشجو فرستی ایران در جهان
یکی از نکات مورد توجه در این مقاله، سیر نزولی دانشجو فرستی ایران در جهان است که هرچند می‌تواند پدیده‌ای مبارک تلقی گردد، اما با بررسی دقیق‌تر موضوع متوجه خواهیم شد که این مسئله حتی می‌تواند جای نگرانی نیز داشته باشد؛ سیاست‌های محدودکننده ترامپ و به دنبال آن سایر کشورها، کاهش چشم‌گیری در صدور روادید برای دانشجویان ایرانی را به همراه داشته است که این موضوع به کاهش دسترسی دانشجویان و متخصصان ایرانی به منابع علم و فناوری در دانشگاه‌های برتر ایالات متحده و جهان منجر می‌شود.
از دیگر نکاتی که صلواتی بدان اشاره دارد، آمار اشتباهی است که در حوزه مهاجرت از سوی مقامات رسمی و غیر رسمی منتشر می‌شود. این آمار غیر کارشناسی نه تنها در موضوع مهاجرت کمکی به حل موضوع نمی‌کند بلکه پیام‌های غلط نیز به جامعه ارسال می‌کند. این آمار غلط در خصوص بازگشت مهاجران نیز وجود دارد؛ آمار غلط در بسیاری از افراد این تصویرسازی را ایجاد کرده است که ایران بالاترین آمار مهاجرت در دنیا را داراست و تمام مهاجرت‌ها به قصد عدم بازگشت است؛ این اعتماد به نفس و امید اجتماعی را کاهش خواهد داد و مانع از پذیرش اجتماعی و باور بازگشت مهاجران به داخل کشور می‌شود.
همچنین از آسیب‌های دیگر در حوزه جابه‌جایی اجتماعی، فعالیت موسسه‌های اعزام دانشجو به خارج از کشور است که تعداد زیادی موسسه تنها با هدف کسب سود در حال فعالیت هستند و این موضوع می‌تواند در بلند مدت آثار مخربی را با خود در پی داشته باشد.
قانون اعطای تابعیت مادرانه؛ اقدامی خوب اما ناکافی
صلواتی در خصوص قانون اعطای تابعیت مادرانه نوشته است: این موضوع گامی ارزشمند است؛ اما بسیاری از چالش‌ها در این حوزه بی‌پاسخ مانده است. عدم شکل‌گیری نهادهای تخصصی در حوزه مهاجرت‌های بین‌المللی خصوصا در مورد اتباع خارجی در ایران منجر به تقلیل مباحث و ارایه تحلیل‌های سطحی شده است.
صلواتی در پایان پیشنهاد می‌کند تا یک رهیافت سیاستی منسجم و ایجاد نهادی تخصصی و کارآمد چون سازمان ملی مهاجرت، با ماموریت ساماندهی امور کلان و خرد حوزه مهاجرت در دستور کار دستگاه‌های اجرایی کشور قرار گیرد.
در این زمینه اینجا بخوانید.
