تشکیل جلسه کمیسیون فناوری و نوآوری شورای عالی انقلاب فرهنگی/ عزم مجلس برای توسعه و نهادینه سازی اقتصاد دانش بنیان

به گزارش اقتصادآنلاین، عصر سه شنبه مورخ۱۳۹۹.۶.۴، جلسه کمیسیون فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش بنیان شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست سعید رضا عاملی (دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی) و با حضور جمعی از مسئولان و کارشناسان حوزه اقتصاد دانش بنیان از جمله علی ملکی (دبیر کمیسیون و رئیس پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف)، سوزنچی (معاون خط مشی گذاری و راهبری اجرای ستاد علم و فناوری)، صاحبکار خراسانی (رئیس مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری) و روح الامینی (عضو کمیسیون بهداشت مجلس) در سالن فرهنگ دبیرخانه شورا برگزار شد.

در این جلسه که در راستای ᾿نهایی سازی سند اقتصاد دانش بنیان῾ و ᾿بازنگری ساختار نظام علم، فناوری و نوآوری کشور῾ برگزار شد، صاحبکار به ارائه پیش نویس طرح جهش تولید دانش بنیان که قرار است تا چندی دیگر در مجلس شورای اسلامی و با هدف تسهیل روند اقتصاد دانش بنیان به رای گذاشته شود پرداخت. این پیش نویس شامل ۳۰ ماده اصلی است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

۱- همکاری مستمر و نظام‌مند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت کشاورزی در جهت تکمیل و توسعه زنجیره ارزش و ارتقاء تاب آوری ملی در حوزه های مرتبط با امنیت غذایی.

۲- همکاری مستمر و نظام‌مند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صمت در جهت تکمیل و توسعه زنجیره ارزش و ارتقاء تاب آوری ملی در حوزه های مرتبط با صنعت و معدن.

۳- حفظ و ارتقاء توان تولیدی شرکت های دانش بنیان داخلی در رقابت با محصولات خارجی و قطع وابستگی کشور به واردات محصولات دانش بنیان و با فناوری بالا و همچنین حمایت از فرایند تولید به اصطلاح ᾿بار اول῾ اقلام فناورانه تحریمی و راهبردی.

۴- ارائه حمایت های مالیاتی و سایر انواع مشوق‌ها به منظور افزایش سهم بخش خصوصی در فعالیت های R&D و ارتقاء رقابت پذیری این بخش.

۵- همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به منظور بررسی فوری و رفع موانع پیش روی شرکت های مورد تحریم در زمینه های مالیات، امور گمرکی، تسهیلات بانکی و ... .

۶- ایجاد ᾿صندوق دولتی توسعه ضمانت فناوری῾ با هدف صدور ضمانت نامه‌ها برای پوشش ریسک و تامین مالی تولیدات فناورانه در کشور، حفاظت از کسب وکارهای فناورانه در برابر تحریم های بین المللی، تامین کسر وثایق تولیدکنندگان محصولات دانش بنیان و فناورانه و حمایت از صندوق های غیر دولتی فعال در زمینه ضمانت.

۷- الزام بانک مرکزی به فراهم نمودن زمینه دسترسی صندوق های پژوهشی و فناوری غیر دولتی و صندوق نوآوری و شکوفایی به سامانه متمرکز تسهیلات و تعهدات (سمات).

۸- اعطای مجوز به دستگاه های اجرایی کشور برای واگذاری بلاعوض تمام یا بخش از حقوق و دارایی های فکری خود به پژوهشگران و اعضای هیئت علمی برای ایجاد شرکت های زایش با هدف تسهیل روند تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی، افزایش تولیدات محصولات با فناوری بالا و ایجاد اشتغال برای نیروهای متخصص و تحصیلکرده.

۹- اعطای بخشی از فضاهای بلااستفاده دولتی و غیر دولتی به فعالیت های اقتصادی دانش بنیان.

۱۰- تاسیس ᾿بنیاد ملی اختراعات῾ با هدف حمایت از تولیدکنندگان محصولات دانش بنیان، تسهیل تبادلات فناوری و ثبت بین المللی اختراعات با کیفیت داخلی.

برخی از انتقادات اعضاء نسبت به پیش نویس طرح جهش تولید دانش بنیان

پس از ارائه پیش نویس طرح توسط صاحبکار، اعضاء به ارائه پیشنهادات و انتقادات خود نسبت به آن پرداختند که از جمله مهمترین انتقادات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

۱- عدم پیش بینی سازوکارهای لازم برای جلوگیری از ایجاد رانت در اخذ حمایت های مطرح شده.

۲- تداخل برخی از اختیارات پیش بینی شده برای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با سایر دستگاه های اجرایی.

۳- ذکر مواردی در پیش نویس که پیش از این نیز در قوانین مختلف به آن‌ها پرداخته شده و نیازی به تکرار آن‌ها نیست.

۴- کارایی بیشتر ارائه ᾿لایحه῾ در مقایسه با ᾿طرح῾ در چنین مواردی که نیازمند هماهنگی گسترده دستگاه های دولتی هستند.

۵- عدم پیش بینی سازوکارهای نظارتی لازم در فرایند اجرای طرح.

در پایان جلسه، عاملی ضمن تشکر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای توجه جدی به مساله اقتصاد دانش بنیان، بر اهمیت فرهنگ سازی در سطح جامعه برای توسعه دانش و فناوری تاکید کرد. وی با اشاره به مقوله تخصص گرایی به عنوان یکی از مهمترین مولفه های تحقق عدالت اجتماعی، رفع مشکلات اشتغال و معیشت آحاد مختلف جامعه را در گرو تغییر رویکرد سنتی موجود در حوزه های سیاستگذاری و اجرا دانست. عاملی، فضای مجازی و فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی را دارای پتانسیل بسیار بالایی برای گسترش و نهادینه سازی اقتصاد دانش بنیان دانسته و بر تقویت این فناوری ها، همزمان با مدیریت صحیح آن‌ها تاکید کرد.