اقتصاد آنلاین - صبا نوبری؛ مرتضی زمانیان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: بر اساس آمار به نظر می‌رسد ایران تنها کشوری است که در آن خرید و فروش کلیه وجود دارد، البته برخی کشورهای دیگر هم هستند که در صورت تمایل برای اهدای کلیه پولی به افراد پرداخت میشود ولی خرید و فروش به این معنی که بین خود مردم اتفاق بیوفتد و بر سر قیمت چانه زنی انجام شود، وجود ندارد.
وی افزود: به شکل سنتی برخی آن را یک اتفاق بد، قبیح و نامناسب می‌دانند و ایراد می‌گیرند که چرا که روی دیوارها کاغذ چسبانده میشود اما باید گفت که این مجاز بودن خرید و فروش کلیه ریشه در یک بحث فقهی دارد از آنجا که امام در گذشته فتوا دادند که اجازه چنین کاری وجود دارد و در بقیه کشورها ممنوع است.
زمانیان یادآور شد: سوالی که پیش می آید این است که واقعا باید اجازه این کار انجام شود یا نه؟ مدل ایرانی پیوند کلیه در جهان به مدل ایرانی معروف است و البته در هر استان متفاوت است. سه مرکز مهم پیوند کلیه در تهران، مشهد و فارس وجود دارد و قیمت تعیین شده توسط انجمن پیوند کلیه 18میلیون تومان است.
به گفته وی مدل تهران اینگونه است که ممکن است هر کسی این قیمت را نپذیرد و چون نیاز وجود دارد ممکن است این افراد پشت پرده با هم توافقاتی بکنند که دیده نمی‌شود اما در مشهد انجمن پیوند کلیه کاری ندارد گرچه باید هنگام پیوند به این مرکز مراجعه کرد و ثبت را انجام داد اما مانعی ایجاد نمی‌کند.
این کارشناس با بیان اینکه ممکن است مدل های پیوند در ایران مترقی نباشد، ادامه داد: پیوند عمل پیچیده‌ای است و خیلی کشورها سرمایه گذاری کردند که این اقدام را کارا بکنند ولی نیازمند مدلسازی پیچیده‌ای است و به لحاظ اجرایی هم سخت است اما با این وجود با اینکه ایران خیلی روی این موضوع کار نکرده است مرگ و میر ناشی از نارسایی‌های کلیوی که به آن ها پیوند نمی‌رسد با فاصله کمترین است و علت این است که خرید و فروش به این صورت انجام میشود زیرا گرفتن کلیه از انسان زنده بسیار بهتر است.
خرید و فروش کلیه باید ادامه پیدا کند؟
زمانیان در این رابطه یادآور شد: نگاه کلی که وجود دارد این است که به طور بدیهی این کار بد است و دو دلیل ظاهری و عقلی هم برای این موضوع مطرح میشود. ظاهری این است که در ایران بخشی از این اقدامات به دست دلال ها انجام میشود که خب میتوان آن را حذف کرد ولی دلیل عقلانی آن این است که برخی می‌گویند کسی که کلیه‌هایش را می‌فروشد از ناچاری و بی پولی می‌فروشد.
وی افزود: حالا سوال این است که فرض کنیم فرد این کار را نکند و برای تهیه پول خود سراغ کارهای دیگری می‌رود که آن گزینه بعدی قطعا در ذهن آن فرد بدتر از فروش کلیه بوده است. مثل دزدی و قاچاق و ... به همین خاطر به شکل عقلانی دلیلی نمی‌شود که ما این گزینه را ممنوع کنیم.
به گفته زمانیان اگر افراد کلیه خود را نفروشند و حتی دزدی هم نکند یه نفر چون به او کلیه نرسیده می‌میرد چون تجربه ثابت کرده پیوندهای داوطلبانه و از مرگ مغزی به هیچ وجه کفاف نمی‌دهد و آن کیفیت را هم ندارد.
وی تاکید کرد: همچنین گفته میشود کسی که پول دارد به کلیه می‌رسد و کسی که فقیر است به آن نمی‌رسد، البته که همه جای دنیا همین است اما باید اقداماتی برایش صورت بگیرد ولی راه حل آن منع این کار نیست بلکه میتوان با ایجاد مکانیزم‌هایی مثل تسهیلات و ایجاد خیریه به افراد فقیر تر کمک کرد.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: همچنین باید توجه کرد که قیمت عضو آنقدر بالا نیست و 18 میلیون تعیین شده چندان قیمت پرتی هم نیست و وقتی حیات فرد در خطر است عدد غیر قابل تامینی به نظر نمی‌رسد و اگر در کشور این قضیه ساماندهی شود و وجهه های غلط مثل آگهی چسباندن روی دیوار و دلالی حذف شود می‌توانیم مفتخر باشیم که اینچنین آمارهای خوبی در زمینه پیوند کلیه و کاهش مرگ و میرهای ناشی از نارسایی‌های کلیوی هستیم.
