اقتصاد آنلاین-علی کریمی؛ هجدهمین مرحله از حراجهای هفتگی اوراق بدهی دولتی در هشتم مهرماه برگزار شد. طبق اعلام بانک مرکزی، در این هفته 7 هزار و 410 میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی عرضه شد که تمام اوراق عرضه شده مربوط به اوراق فروش نرفته در مراحل گذشته بود. جدول زیر اطلاعات اوراق عرضه‌شده در این مرحله را نشان میدهد:
بر اساس اعلام بانک مرکزی، ارزش کل اوراق فروش‌رفته در مرحله هفدهم برابر 670 میلیارد تومان بوده‌است؛ به بیان دیگر تنها 9 درصد از کل اوراق عرض‌شده در این مرحله به فروش رسید. این آمار از آن جهت نگران کننده است که دولت برای پوشش کسری بودجه خود تا پایان سال باید در حدود 100 هزار میلیارد تومان از اوراق بدهی به فروش برساند. بنابراین ادامه این روند نتیجه‌ای جز پولی شدن کسری بودجه نخواهد داشت. نمودار زیر درصد فروش اوراق بدهی نسبت به میزان اوراق عرضه شده را به تفکیک مراحل نشان میدهد:
همانگونه که مشخص است مرحله هجدهم رکورد کم‌ترین درصد فروش اوراق بدهی را به جا گذاشت. در این هفته 57 درصد از کل اوراق فروش رفته به ارزش 380 میلیارد تومان توسط نهادهای مالی (بازار پول) خریداری شد. در نقطه مقابل 290 میلیارد تومان از اوراق منتشر شده نیز توسط سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی خریداری شد که حاکی از فروش 43 درصدی اوراق در بازار سرمایه است. نمودار زیر میزان اوراق بدهی دولتی عرضه‌شده و فروش‌رفته در هجدهمین حراج هفتگی اوراق بدهی دولتی را نشان میدهد:
بر اساس دستورالعمل حراجهای هفتگی اوراق بدهی، کلیه نهادهای مالی متقاضی شرکت در حراج، سفارش‌های خود را در هر نماد به طور جداگانه ارسال می‌کنند. بانک مرکزی سفارشات دریافت شده را برای تصمیم‌گیری به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال و وزارتخانه مزبور، نسبت به تعیین سفارش‌های برنده از طریق مشخص کردن حداقل قیمت پذیرفته شده در سازوکار حراج اقدام می‌کند. در نهایت، عرضه اوراق به تمامی برندگان به قیمت یکسان انجام می‌شود. همچنین وزارت امور اقتصادی و دارایی الزامی به پذیرش کلیه پیشنهادات دریافت شده یا فروش کلیه اوراق عرضه شده در حراج ندارد.
این هفته تنها یک بانک در حراج اوراق بدهی دولتی شرکت کرد که ارزش سفارشات خرید آن‌ها برابر با 380 میلیارد تومان بود. این میزان سفارش خرید برابر با 5 درصد ارزش کل اوراق منتشر شده‌بود که طی هجده هفته گذشته کم‌ترین میزان سفارش‌گذاری از سوی نهادهای مالی به حساب می‌آید. این شاخص (ارزش سفارشات خرید به ارزش کل اوراق عرضه شده) را می‌توان معیاری از میزان تمایل بانک‌ها برای خرید اوراق بدهی دانست. نمودار زیر نسبت ارزش سفارشات خرید ثبت شده از سوی نهادهای مالی به ارزش کل اوراق عرضه شده را به تفکیک مراحل حراجهای هفتگی نشان میدهد:
همانگونه که مشخص است میزان سفارش‌گذاری از سوی نهادهای مالی در هفته گذشته به شدت کاهش یافته‌است. به طور کلی طی هجده مرحله حراج صورت گرفته، 78 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولت در قالب 23 اوراق با سررسیدهای مختلف از سوی خزانه‌داری عرضه شده‌است که 67 هزار و 161 میلیارد تومان آن در حراجهای هفتگی به فروش رسیده‌است. همچنین 2 هزار میلیارد تومان از اوراق بدهی در هفته پانزدهم نیز در مرحله پذیره‌نویسی به فروش رسید. بنابراین تا پاپان این مرحله در مجموع 69 هزار و 161 میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی به فروش رسیده‌است. نمودار زیر میزان عرضه اوراق بدهی دولتی و همچنین میزان فروش موافقت شده (برنده) در حراج را به تفکیک مراحل انجام شده نشان میدهد:
همانگونه که از نمودار فوق می‌توان مشاهده کرد، طی دو هفته اخیر (مرحله هفدهم و هجدهم) کم‌ترین میزان فروش اوراق بدهی به ثبت رسیده‌است. روندی بسیار نگران‌کننده که قطعاً نتیجه‌ای جز افزایش تورم را به همراه نخواهد داشت. کارشناسان کسری بودجه امسال را 200 تا 250 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی می‌کنند. اگر فرض کنیم که کسری بودجه محقق شده امسال220 هزار میلیارد تومان باشد و 75 درصد از کسری بودجه از طریق انتشار اوراق بدهی دولت پوشش داده شود، دولت باید امسال در حدود 165 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی به فروش برساند. تا هفته هجدهم حراجهای هفتگی، دولت موفق به فروش 69 هزار و 161 میلیارد تومان از این اوراق شده‌است. به بیان دیگر در حدود 41.92 درصد از میزان مورد نظر پوشش داده‌شده‌است. نمودار زیر روند دستیابی به میزان فروش هدف اوراق بدهی دولتی را در هر مرحله نشان میدهد:
همانگونه که مشخص است طی سه هفته اخیر روند فروش اوراق بدهی به‌شدت کاهش یافته‌است. اگر فرض کنیم که تا پایان سال 17 مرحله دیگر از حراجهای هفتگی برگزار شود، به طور میانگین باید در هر مرحله در حدود 5 هزار و 600 میلیارد تومان اوراق بفروش برسد. تا پایان مرحله هجدهم این میزان در حدود 3 هزار و 800 میلیارد تومان بوده‌است. همانگونه که مشخص است با گذشت زمان و ادامه روند نزولی فروش هفتگی اوراق بدهی، پوشش کسری از طریق اوراق بدهی هر هفته سخت‌تر می‌شود و در خلأ سیاست‌گذاری مناسب اقتصادی نمی‌توان آینده روشنی را برای اقتصاد کشور متصور بود. نمودار زیر ارزش اوراق فروش رفته تا مرحله هجدهم و همچنین ارزش اوراق باقی‌مانده مورد نیاز برای پوشش 75 درصد کسری بودجه امسال را نشان میدهد:
با اعلام بانک مرکزی، نوزدهمین مرحله از حراجهای هفتگی اوراق بدهی دولتی، هفته آینده با عرضه 6 هزار و 700 میلیارد تومان در قالب سه نماد ادامه می‌یابد که تمامی این اوراق مربوط به اوراق فروش نرفته مراحل گذشته‌است. جدول زیر مشخصات اوراق بدهی دولتی که در مرحله نوزدهم عرضه خواهد شد را نشان میدهد:
