شپش‌ها انگل‌هایی هستند که از خون پوست سر تغذیه می‌کنند. جودشان بسیار آزاردهنده بوده و اذیت کننده هم هستند. در این مطلب بیشتر در مورد این که شپش سر چیست، چرا به وجود می‌آید و علائم آن چیست با هم صحبت می‌کنیم. همچنین راه‌های درمانی مناسبی نیز برای شما سراغ داریم.
شپش سر چیست و چه نشانه هایی دارد
شپش‌ها نوعی انگل هستند که از شخصی به شخص دیگر و به کمک تماس مستقیم منتشر می‌شوند. برای مثال بالشت آلوده، کلاه، روسری، شانه یا برس و هر لباس دیگری می‌تواند عامل انتقال شپش سر از فرد آلوده به فرد سالم باشد.
همان طور که گفتیم، شپش‌ها انگل بوده و از خونی که در زیر کف سر انسان جریان دارد تغذیه می‌کنند. همچنین بر روی پوست سر نیز تخم گذاری کرده و به موها می‌چسبند. به این تخم‌ها رشک می‌گویند. تخم‌ها ضد آب بوده و با شانه معمولی نیز از مو جدا نمی‌شوند.
یک شپش بالغ دارای 6 پا بوده می‌تواند اندازه یک دانه کنجد باشد. رنگ شپش‌ها نیز اغلب به رنگ بژ یا خاکستری هستند. اما در حین غذا خوردن رنگ تیره‌تری دارند. می‌توانید شپش‌ها را در پشت گوش‌ها یا گردنتان بهتر ببینید.
همچنین رشک‌ها نیز در فاصله دو سانتی متری موی سر بوده و رنگ کرم تا زرد و قهوه‌ای دارند. می‌توانید آن‌ها را نیز بر روی موها ببینید.
به بیماری آلوده شدن به شپش سر پدیکولوژ گفته شده و روش‌های زیادی برای درمان آن وجود دارد که در بخش‌های بعدی در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم.
شپش انگل بسیار مقاومی است. حتی تخم‌هایش نیز دارای یک ماده ضد آب هستند تا در حین حمام کردن شسته نشوند. چرخه تولید شپش سر به این صورت است که ابتدا رشک است، سپس نیمف یا نوزاد شپش به دنیا می‌آید.
کمی از شپش کوچک‌تر بوده و رنگی کرم و روشن دارد. نوزاد در طی 9 تا 12 روز بالغ شده و جفتگیری می‌کند. یک شپش ماده می‌تواند در هر روز 10 تخم بگذارد.
سپس چرخه به وجود آمدشان همین طوری ادامه پیدا می‌کند. یک شپش که به سن بلوغ رسیده باشد، می‌تواند تا 30 روز نیز بر روی سر انسان زندگی کند.
علت شپش سر
شاید اولین چیزی که در صورت ابتلا به شپش سر به آن فکر کنید، بهداشت فردی ضعیف باشد. اما به شما اطمینان می‌دهیم که شپش سر هیچ ربطی به این موضوع نداشته این اتفاق ممکن است برای هرکسی پیش بیاید.
این انگل حتی در پیشرفته‌ترین جوامع هم دیده شده و گاهی درست مثل بیماری کرونا به اپیدمی تبدیل می‌شوند. اما خب بدون شک طبق نظر پزشکان، حمام منظم، هوشیار بودن فرد در استفاده نکردن از لوازم دیگران و همچنین رعایت بهداشت نقش زیادی در درمان خواهد داشت.
شپش سر شاید در محیط‌های روستایی بیشتر باشد. به همین دلیل کودکانی که با حیوانات اهلی و فضولات آن‌ها سر و کار دارند بیشتر مبتلا می‌شوند. این ابتلا در بزرگسالان نیز زیاد است.
در نظر داشته باشید که این انگل ممکن است در هر منطقه دیگری هم وجود داشته باشد. اما مهم‌ترین عاملی که باعث ایجاد شپش سر می‌شود، استفاده از لوازم شخصی فردی است که قبلا به آن مبتلا شده است.
شپش سر توانایی پریدن یا بال زدن ندارد. اما به خوبی به همه چیز می‌چسبد. برای مثال ممکن است شما از کلاه، شانه، روسری، مقنعه، پتو، لباس، کش مو یا هرچیز دیگری که فرد آلوده استفاده کرده، استفاده کنید.
در این صورت خود شپش‌ها یا تخم‌های چسبده به این وسایل به راحتی از بدن فرد آلوده به بدن شما هم منتقل می‌شود. بنابراین سعی کنید ابدا از وسایل شخصی و لباس‌های هیچ‌‌کس حتی نزدیکان خود استفاده نکنید.
علائم شپش سر
اغلب اوقات افراد شپش سر را با شوره اشتباه می‌گیرند و مدت‌ها علائم آن را دارند اما اطلاع درستی از درمان آن ندارند. شپش سر اما دارای علائم مشخصی است که می‌توانید به کمک آن شپش سر را شناسایی کنید.
به طور کلیه افرادی که دچار شپش سر شده‌اند، علائم زیر را تجربه خواهند کرد.
- فرد همواره حتی بعد از حمام و با موهای تمیز هم احساس خارش در کف سر خود می‌کند.
- وقتی موهای خود را برس می‌کشد یا با ناخن کف سر خود را می‌خاراند، حشرات ریزی را مشاهده می‌کند.
- اگر فرد جلوی آینه موهای خود را کنار بزند، دانه‌های ریزی مانند شوره مشاهده می‌کند. این دانه‌ها همان رشک یا تخم‌های شپشی هستند که پیشتر در مورد آن صحبت کردیم.
- اگر فرد مبتلا از یک نفر بخواهد موهای او را نگاه کند، متوجه خراشیدگی، زخم و برآمدگی روی پوست سر فرد می‌شود. این برآمدگی‌ها ممکن است شبیه به جوش و جای آن باشند.
درمان شپش سر
اگر خود یا کودکتان دچار شپش سر شده‌اید، نگران نباشید. زیرا می‌توانید به کمک دکتر اطفال و استفاده از داروهای شیمایی یا داروهای خانگی این مشکل را رفع کنید. در ادامه معروف‌ترین روش‌های درمانی را به شما معرفی می‌کنیم.
_ درمان‌های پزشکی
استفاده از شامپوهایی که محلول بوده و به صورت موضعی روی پوست سر استفاده می‌شوند. برای مثال می‌توان از موارد زیر استفاده کرد.
- پرمترین
- پریترین
- لیندان
- مالاتیون
- اسپینوساد
- ایور مکتین
- بنزیل الکل
در مورد این محلول‌ها و طرز استفاده‌ای که دارند، حتما با پزشک صحبت کنید. اما در نظر داشته باشید که برای درمان شپش سر به خشوش شپش سر در کودکان، روش‌های خانگی هم وجود دارد. از جمله مهم‌ترین روش‌های خانگی به شرح زیر هستند.
_ اولین کاری که می‌توانید برای رفع شپش‌ها انجام دهید، کوتاه کردن موها است. هرچه ساقه مو کوتاه‌تر باشد، شپش جای کمتری برای تخم‌هایش دارد.
_ سرکه جزو درمان‌های شناخته شده برای از بین بردن شپش روی موها است. سرکه را داخل اسپری ریخته و کل کف سر را کامل با آن بپوشانید. اجازه دهید نیم ساعت روی سر بماند. سپس آبکشی کنید.
_ چند پیاز رنده کرده و آب آن را روی سر ماساژ دهید. یک ساعت بگذارید بماند و سپس موها را شستشو دهید.
_ استفاده از ژله نفتی نیز روش مناسبی است. کل پوست سر را با لایه‌ای ضخیم از ژله نفتی پوشانده و موهای خود را به مدت 24 ساعت بپوشایند سپس موها را شانه کرده و سپس شویید.
_ استفاده از روغن نارگیل، درخت چای یا زیتون هرکدام که در دسترس بود هم مناسب است. کل سر خود را با هر کدام از این روغن‌ها ماساژ داده و سپس بگذارید 24 ساعت بماند. موها را شانه کرده و بشویید.
_ از سیر رنده شده و آب لیموترش ماسک مو درست کرده و روی مو بگذارید. اجازه دهید سراسر پوست سر با آن پوشیده شود. سپس موها را شانه کرده و با آب داغ بشویید.
نکته: هر کدام از روش‌های خانگی که انجام می‌دهد را حتما هر روز تکرار کنید. درمان را برای همه اعضای خانواده انجام دهید. همچنین لباس‌ها و رو بالشتی‌ها و... را همگی بشویید. تا درمان به طور کامل جواب بدهد.
شپش سر کودکان
متاسفانه کودکان به دلیل این که هنوز درک درستی از مراقبت ندارند، ممکن است با شپش سر آشنا نباشند. همچنین آن‌ها ساعات زیادی از روز را در مدرسه یا مهدکودک سپری می‌کنند.
بنابراین طبیعی است در طول سال یک الی چند بار به شپش سر مبتلا شوند. به درستی نمی‌توان از ابتلای کودکان جلوگیی کرد. اما می‌توان از روش‌های مراقبتی استفاده کرد. در ادامه بیشتر در مورد آن‌ها با شما صحبت خواهیم کرد.
مراقبت های بهداشتی کودکان برای جلوگیری از شپش سر
اولین و مهم‌ترین چیزی که والدین باید انجام دهند، مراقبت از نوع آموزش است. هیچ چیز اندازه آموزش نمی‌تواند برای کودک شما مناسب باشد.
به او آموزش دهید که اگر در مدرسه یا مهد کودک است، به هیچ عنوان از شانه دوستان خود استفاده نکند. از کلاه یا مقنعه دوست خود استفاده نکند.
سعی کنید به او بگویید که از دوستانی که مدام سر خود را می‌خارانند نیز دوری کند. بهتر است در صورت مشاهده چنین چیزی، از معلم کلاس بخواهید تا موی کودکان را بررسی کند.
سخن آخر
ما در این مطلب آموختیم که شپش سر نوعی انگل است که اندازه‌ای تقریبا مشابه یک دانه کنجد دارد. انگلی که سرعت زاد و ولد زیادی داشته و در صورتی که یک فرد در خانواده به آن مبتلا شود، باید کل اعضای خانواده را درمان کرد. همچنین ما با درمان شپش سر آشنا شده و از شما خواستیم برای درمان شپش سر در کودکان حتما به دکتر کودکان مراجعه کنید. راهکارهای درمان شپش سر بسیار ساده است. اما می‌توانید از ابتلای فرزند خود به آن جلوگیری کنید. بنابراین اگر می‌خواهید کودکتان از این مشکلات دور باشد، امر آموزش و مراقبت را جدی بگیرید. در صورت ابتلای خود نیز راهکارهای پیشنهادی ما را دنبال کنید.
