خیابان‌های شلوغ و پر از ترافیک منتهی به مراکز خرید بزرگ، درحالی از تب و تاب نوروزی حکایت می‌کنند که امسال جای پوشاک پلاسکو در پشت ویترین بسیاری از مغازهها خالی است؛ پلاسکویی‌که بیش از هزاران واحد تولید و توزیع پوشاک ایرانی را در یک چشم برهم‌زدن از دست داد و فرصتی شد برای سودجویی قاچاقچیان و ورود بیشتر اجناس چینی و ترکیه به قفسه مغازهها. با آوار قلب پوشاک ایران، حالا دیگر مشکل بازار پوشاک یکی، دو تا نیست؛ از سایه سنگین رکود و پر و خالی‌شدن مغازهها با مشتریانی که تنها برای تماشای ویترین‌ها آمده‌اند تا محدودیت‌هایی که برندهای ایرانی برای تبلیغات و بازار گرمی در مقایسه با برندهای وارداتی دارند.
بعد از حادثه، چینی‌ها و ترک‌ها بیشتر شدند
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه ، از همان روزهای اولیه حادثه پلاسکو، بسیاری از مردم و فعالان بازار هریک به نوعی نگران شب عید بودند. آن‌روزها، زمزمه‌های زیادی درباره کمبود عرضه و افزایش قیمت پوشاک در آستانه سال نو، به گوش می‌رسید؛ از فعالانی‌که می‌پرسیدند با سوختن حداقل دو یا سه هزار واحد تولیدی، تکلیف پوشاک شب عید چه می‌شود؟ تا خرده‌فروشانی که فکر می‌کردند امسال برای خرید پوشاک چینی و ترک به جای اجناس سوخته داخلی باید هزینه بالاتری را بپردازند اما حالا که حدود یک ماه‌و‌نیم از آن حادثه دلخراش گذشته، ویترین مغازهها و رگال‌ها، داستان این همه نگرانی را به گونه دیگری روایت می‌کنند. به گفته فعالان بازار با این حادثه، حالا بیش از هر زمان دیگری جنس چینی و ترک در رگال‌ها و قفسه مغازهها تلنبار شده و قاچاق رونق بیشتری گرفته است. با چنین اوصافی، نه قیمت‌ها بالاتر رفته و نه کمبود جنس در بازار آزاردهنده است. به عبارتی، حالا دیگر مغازهها و مگامال‌های شهر، محلی برای جولان هر چه بیشتر پوشاک چینی و ترک شده‌اند؛ پوشاک بی‌کیفیت و قاچاقی که با برنامه‌ریزی‌های فوری سودجویان بلافاصله بعد از حادثه از مبادی غیر‌رسمی وارد شدند تا سود خوبی را به جیب دلالان وارد کنند. دراینباره سعید حسین‌زاده، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک می‌گوید: «حادثه پلاسکو، بهانه‌ای را به دست قاچاقچیان داد تا با نگاه سودجویانه خود به این موضوع، پوشاک بیشتری را وارد کشور کرده و بازار را آشفته کنند.» به گفته حسین‌زاده، هر ساله بیش از یک میلیارد دلار پوشاک قاچاق وارد کشور می‌شود که با حادثه امسال، این آمار بالاتر رفته است.
حسین‌زاده درباره تأثیر این حادثه بر میزان پوشاک وارداتی امسال نیز توضیح می‌دهد: «آمار رسمی واردات پوشاک به کشور، امسال 40 تا 50 میلیون دلار بوده که بعد از این حادثه، این آمار افزایش اندکی را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کرده است.» به گفته عضو هیأت‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، با این حادثه، اجناس قاچاق چینی و ترک، بازار شب عید امسال را آشفته‌تر کرده‌اند. در واقع با بالاتر رفتن اجناس وارداتی، رقابت تولیدات داخلی با این اجناس با سختی و چالش بیشتری همراه شده است. حسین‌زاده، درباره تأثیر این حادثه روی قیمت‌ها نیز توضیح می‌دهد: «حادثه پلاسکو تاکنون تأثیری روی قیمت‌ها نداشته چون با افزایش اجناس قاچاق، دیگر بازار با کمبودی مواجه نیست تا بخواهد قیمت‌ها را افزایش دهد.»
قاچاق پوشاک مردانه کمتر است
در میان پوشاک قاچاقی که قفسه‌های مغازهها را پر کرده‌اند، بسیاری از فعالان بازار معتقدند که اوضاع پوشاک زنانه به علت نبود تبلیغات کافی، نگران‌کننده‌تر از پوشاک مردانه است و میزان قاچاق در آن با حجم بالاتری گزارش شده است. دراینباره سعید حسین‌زاده، می‌گوید: «پوشاک مردانه با میزان کمتری درگیر قاچاق است چون اوضاع تبلیغات در پوشاک مردانه تولید داخلی، بهتر از تبلیغات پوشاک زنانه است. در پوشاک زنانه با محدودیت‌هایی برای تبلیغات همراه هستیم، این درحالی است که در پوشاک مردانه برندهایی مانند هاکوپیان با تبلیغات و بیلبوردهایی که در سطح شهر نصب کرده‌اند، توانسته‌اند مشتریان خوبی را برای خود جذب کنند؛ بنابراین مصرف‌کنندگان به میزان کمتری برای خرید برندهای وارداتی اقدام می‌کنند.»
او در پاسخ به چگونگی وضعیت پوشاک مردانه بعد از حادثه پلاسکو هم می‌گوید: «از آنجایی که مصرف پوشاک مردانه در کشور بسیار پایین است و مردها هزینه زیادی را برای خرید آن پرداخت نمی‌کنند؛ بنابراین قیمت پوشاک مردانه، هیچ تغییری نکرده و بازار دچار کمبود نیست.»
چه خبر از بازار پوشاک شب عید؟
به نظر می‌رسد که ولع مردم برای خرید، این‌روزها بازار پوشاک شب عید را شلوغ‌تر از هر جایی کرده؛ از فروشگاه‌های هفت‌تیر گرفته تا بازار بزرگ 15خرداد و مگامال‌هایی که از صبح تا ساعات اولیه شب، میزبان مشتریان شب عیدی هستند. بازارهای شمال شهر، پرزرق و برق‌تر از مناطق جنوبی هستند و از همان نگاه اول از واردات اجناس ترکیه، چین و ایتالیا حکایت می‌کنند اما گویی برای خرید این همه جنس خارجی وارداتی و قاچاق، مشتری واقعی کمتر به چشم می‌آید؛ بیشترشان رهگذر هستند و تنها برای تماشای آخرین مدل‌های سال آمده‌اند. بسیاری از آنها دید خوبی به بازار شب عید ندارند و از اینکه بازار در این موقع از سال پر از جنس قدیمی و ازانبار‌آمده سال‌های قبل می‌شود، گله دارند. برخی از مشتری‌ها معتقدند که باید بعد از عید، لباس خرید چون در آن موقع از سال، جنس‌های جدیدتر و باکیفیت‌تری وارد بازار می‌شوند. برخی هم از سرناچاری به آشفته بازار روزهای آخر سال پناه می‌برند و به ناچار خریدار اجناسی می‌شوند که با قیمت‌های بالاتری نسبت به دیگر ماه‌های سال به فروش می‌روند. از نگاه فعالان بازار هم فروش پوشاک با برندهای خارجی و حتی داخلی، هنوز هم بی‌رونق است و فروش خوبی در مغازهها گزارش نمی‌شود. آن‌طور که سعید حسین‌زاده درباره رکود سنگین این‌روزها می‌گوید: «بازار پوشاک از اوایل امسال دچار رکود شده و هیچ تمهیداتی برای برون‌رفت از آن انجام نشده است.» حسین‌زاده در ادامه به وضعیت نابسامان صادرات پوشاک به کشورهای همسایه اشاره کرده و می‌گوید: «دو، سه سالی است که تحت‌تأثیر تحریم‌ها در رکود هستیم؛ درواقع، سهم صادارت ما رقمی کمتر از 10 میلیون دلار است که با این عدد، سهمی در بازار پوشاک جهانی نداریم.» او با یادآوری وضعیت خوب صادرات پوشاک به کشورهای اروپایی در زمان قبل از تحریم‌ها توضیح می‌دهد: «برای صادرات نیاز داشتیم تا روابط بانکی خوبی را با کشورهای دیگر داشته باشیم که قبل از تحریم‌ها صادراتمان در سطح خوبی بود اما با ایجاد محدودیت‌ها و اعمال تحریم‌ها، بازارمان را در اروپا از دست دادیم.» او در ادامه با یادآوری نام کشورهای هدف برای صادرات پوشاک ایرانی می‌گوید: «درحال‌حاضر، تنها به کشورهایی ازقبیل افغانستان، پاکستان، آذربایجان و قرقیزستان، آن‌هم در حد مبادله کالا به کالا، پوشاک ارسال می‌کنیم؛ به عبارتی، به جای پوشاک از این کشورها مواد اولیه می‌گیریم که اسم آن را نمی‌توان صادرات گذاشت.»
نمایشگاه‌های بهاره؛ پر از انتقاد و بی‌نظمی
بازار پوشاک مدت‌هاست که دچار رکود شده است؛ به عبارتی، هر روز از سال، مغازه‌های پوشاک آرام بوده و گویی تنها کار فروشندگان در این فضا هم مگس‌پراندنی بیش نیست. داستان فروشندگانی که درگیر رکود همیشگی بازار هستند، نه داستانی جدید بلکه داستانی تکراری است که هرساله با انبوهی از پوشاک از مد افتاده، خسارت سنگینی را به فروشندگان پوشاک تحمیل می‌کند؛ از روزهای آرام سال و پوشاکی که سال به سال از مد افتاده شده و به داخل انبارها کشانده می‌شوند.
اینها همه از روزگاری حکایت می‌کنند که در آنها فروشندگان با دادن مالیات و بیمه و کلی هزینه دیگر، سال را به آخر می‌رسانند تا شاید با فروش بیشتر در همین شب‌ها، همه هزینه‌های خرج‌شده و سرمایه‌های به خواب رفته، به ثمر نشسته و سود یکساله را یکجا وارد جیب کسبه کند. با چنین نگاهی، هر سال به پایان خود می‌رسد اما درست در همین روزها، هر ساله نمایشگاه‌هایی از راه می‌رسند که نیامده، همه رشته‌ها را پنبه می‌کنند و خسارت بزرگی را به‌جای سودهای مورد انتظار، به فرشندگان تحمیل می‌کنند. حالا با چنین نمایشگاه‌هایی، فعالان بازار هریک به نوعی گله دارند و از اینکه این بازارهای شب عیدی نانشان را آجر می‌کنند، شکایت می‌کنند. دراینباره سعید حسین‌زاده با اشاره به وضعیت نابسامان چادرهای نمایشگاهی می‌گوید: «تولیدکنندگان ما با سرقفلی‌های گران مجبور به رقابت با چنین بازارهایی در آخر فصل سال هستند. همچنین در این نمایشگاه‌ها، چادرها با وضعیت اسفناکی در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته‌اند که در شأن یک فروشنده و خریدار نیستند و دولت باید فکری به حال آنها بکند.»
او در ادامه از هزینه بالای اجاره غرفه‌ها نیز حکایت می‌کند و از اوضاع نابرابر رقابت پوشاک داخلی با برندهای خارجی ادامه می‌دهد: «یک غرفه معمولی در این نمایشگاه‌ها، حدود صد تا 150 میلیون تومان برای فروشندگان هزینه دارد که فروشندگان با صرف چنین پول‌هایی، حتی توان رقابت خوبی را هم با برندهای وارداتی ندارند.» او ادامه می‌دهد، «وضعیت پوشاک ما روزبه‌روز بدتر می‌شود، ما تولیدات بالایی را نداریم و هر روز هم ضعیف‌تر از گذشته می‌شویم. از طرفی، امکان صادرات را هم نداریم و با چنین اوضاع نابرابری، مجبور به رقابت با کالاهایی هستیم که مال‌های ما را بیشتر از گذشته اشغال کرده‌اند.» رکود و توان پایین مردم برای خرید پوشاک، افزایش پوشاک قاچاق و وارداتی و تنگ‌شدن عرصه برای رقابت با اجناس چینی و ترکیه، رشد قارچ‌گونه نمایشگاه‌های بهاره در آستانه سال نو و ضرری که به جیب مغازه‌دارانی که با سرقفلی‌های گران مشغول کار فروش پوشاک هستند، قیمت بالای اجناس وارداتی و بسیاری از مشکلات دیگر، بازار پوشاک کشور را با چالش بزرگی همراه کرده؛ چالش‌هایی که از توان پایین مردم برای خرید و ضررهای نجومی تولیدکنندگان داخلی حکایت می‌کنند و لزوم توجه به موضوع قاچاق را پررنگ‌تر از همیشه کرده‌اند.
