اقتصاد آنلاین – سینا عباسیان؛ اگر به دنبال فرصت‌های رشد در بین ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان هستید، دو کشور برجسته هستند: هند و اندونزی. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی میکند که غول‌های آسیایی با جمعیتی بالغ بر ۱.۷ میلیارد نفر در سال ۲۰۲۳ و طی پنج سال آینده، سریع‌ترین رشد را در بین ۲۰ اقتصاد برتر جهان داشته باشند. هر دو، استراتژی‌های پیشگام برای ثروتمند شدن در عصر جهانی‌زدایی، ژئوپلیتیک پرتنش، اتوماسیون و گذار انرژی هستند، حتی زمانی که آنها به دنبال فرمولی سیاسی هستند که در انتخابات پیروز شود و از ناآرامی‌های اجتماعی جلوگیری کند. اینکه آیا آنها موفق می شوند یا نه فقط برای مردم آنها و سرمایه‌گذارانی که میلیاردها دلار روی آنها شرط بندی میکنند مهم نیست. چرا که نمونه‌ای برای بسیاری از کشورهای دیگر خواهد بود که به دنبال راه های جدید و قابل اعتماد برای توسعه در دهه ۲۰۲۰ و پس از آن هستند.
برای چندین دهه، کشورهای در حال توسعه از یک فرمول قابل اعتماد برای ثروتمند شدن پیروی کرده اند. کارگران را از مزارع به سمت مشاغل تولیدی پربازده در شهرها منتقل کنید، از آنها بخواهید کالاهایی برای صادرات بسازند و شاهد رسمی‌شدن سریع اقتصاد باشید. این روش در کره جنوبی و تایوان کار کرد. در چین ۸۰۰ میلیون نفر از فقر فرار کردند. اما امروز این طرح دیگر به خوبی کار نمی کند. بسیاری از کشورها، دموکراسی‌های سرکش هستند، نه دولت‌های استبدادی (مانند کره جنوبی و تایوان زمانی که صنعتی شدند). حمایت گرایی رشد صادرات محور را به چالش می کشد. کارخانه ها از ربات های بیشتری استفاده می کنند.
در نگاه اول، هند و اندونزی اشتراکات زیادی دارند. هر دو توسط رهبران کاریزماتیک رهبری می شوند که برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ انتخاب شدند و هر دو کشور در سال آینده انتخابات برگزار خواهند کرد. نارندرا مودی، نخست وزیر هند و جوکو ویدودو (که به طور گسترده با نام جوکووی شناخته می‌شود)، رئیس‌جمهور اندونزی، تجربه اولیه را در سیاست‌های داخلی کسب میکنند و به انجام کارها شهرت دارند. آنها کشورهای وسیعی (هند ۱.۴ میلیارد نفر و اندونزی ۲۸۰ میلیون نفر دارد) و کشورهای نسبتاً جوانی با اقوام و زبان های بی شمار را اداره می کنند.
هر دو مکان به سرعت رشد کرده اند: در دهه گذشته تولید ناخالص داخلی هند ۷۱ درصد و اندونزی ۵۲ درصد افزایش یافته است. خدمات، نه تولید، بر خروجی تسلط دارند (به نمودار نگاه کنید). هر دو تقریبا اقتصادهای باز هستند؛ با تجارت در حدود ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی و جریان ورودی سالانه سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ارزش حدود ۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی. هر دو تا حد زیادی غیررسمی هستند: ۹۰٪ کارگران هند و ۶۰٪ از قشر زحمتکش اندونزی در اقتصاد خاکستری. دولت بر اساس استانداردهای جهان ثروتمند کوچک است: مخارج عمومی تنها ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی در هند و ۱۸ درصد در اندونزی است. هر دو کشور در بحبوحه ایجاد زیرساخت های جاه طلبانه هستند. اندونزی از زمان روی کار آمدن جوکووی ۱۸ بندر، ۲۱ فرودگاه و ۱۷۰۰ کیلومتر جاده عوارضی ساخته است. هند هر سال ۱۰هزار کیلومتر بزرگراه اضافه میکند. با این حال هنوز حجم عظیمی از پیشرفت اقتصادی برای بهره برداری وجود دارد. درآمد ناخالص ملی اندونزی به ازای هر نفر ۴۱۸۰ دلار و هند تقریباً نصف آن است: هر دو اقتصادهای «با درآمد پایین‌تر از متوسط» هستند.
ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی هند و اندونزی
اینجا جایی است که شباهت ها به پایان می رسد. برای روشن کردن این موضوع، ما چهار حوزه را در هر کشور در نظر گرفتیم: بخش پیشرو صادرات، سیاست صنعتی، موضع ژئوپلیتیک و استراتژی آنها برای جلب رضایت رای دهندگان. با موفقیت های صادراتی شروع کردیم که بازتابی از مزیت نسبی است.
در هند بخش عمده صادرات خدمات فناوری است. به لطف توانایی این کشور در استخدام نیم میلیون مهندس جدید در سال، در سال ۲۰۲۱ هند ۱۵ درصد از هزینه خدمات جهانی را به خود اختصاص داد. مزیت اندونزی در کامودیتیها نهفته است که برخی از آنها مانند نیکل به دلیل گذار انرژی مورد تقاضای جهانی هستند. تا سال ۲۰۳۰ اندونزی چهارمین تولیدکننده بزرگ «کامودیتی‌‌های سبز» مورد استفاده در باتری ها و شبکه ها در جهان خواهد بود.
این صنایع درآمدهای خارجی کلانی ایجاد می کنند. در سال ۲۰۲۱ خدمات فناوری حدود ۱۷ درصد از صادرات هند را از نظر ارزش تشکیل می دادند و کامودیتیها (به استثنای سوخت) ۲۲ درصد از صادرات اندونزی را تشکیل می دادند. اما این بخش‌ها شغل کمی ایجاد میکنند: حتی صنعت هند نیز تنها ۵ میلیون کارگر دارد.
هر دو دولت می خواهند بخش خصوصی را از طریق سیاست صنعتی توسعه دهند. هند نقطه شروع خوشایندتری دارد. شاخص MSCI هند که حدود ۸۵ درصد از بازار را پوشش می دهد، حدود ۸۳۰ میلیارد دلار ارزش دارد که حدود ۲۴ درصد از تولید ناخالص داخلی است. ارزش شاخص اندونزی تنها ۱۲۳ میلیارد دلار یا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی است. هند ۱۰۸ استارتاپ «یونیکورن» (یعنی با ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار) دارد که بیش از هر کشور دیگری به جز آمریکا و چین است. اندونزی کمتر از یک دوجین تولید کرده است. آقای مودی روی ۳۰ میلیارد دلار «محرک های مرتبط با تولید» شرط بندی کرده است تا سرمایه گذاری در ۱۴ صنعت اولویت دار از جمله نیمه هادی‌ها را تسریع کند. تعهد او برای دستیابی به انتشار "صفر خالص" گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۷۰ شامل ساخت مزارع خورشیدی، تولید باتری و موارد دیگر است. فراتر از فضای سبز، ایده ایجاد شغل و کاهش هزینه برق است. انتظار می رود صورتحساب واردات انرژی هند از ۴ درصد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۱ به ۲.۵ درصد در سال ۲۰۳۲ کاهش یابد.
۱۰۰شرکت برتر هند و اندونزی
سیاست صنعتی شاخص دولت اندونزی یعنی «پایین دست‌سازی» بر منابع طبیعی متمرکز است و بیشتر از هویج از چوب استفاده میکند. این کشور امیدوار است که با ممنوعیت صادرات مواد خام منتخب، شرکتهای چندملیتی را به ساخت پالایشگاه‌ها در داخل سوق دهد. به عنوان مثال، صادرات نیکل خام در سال ۲۰۱۴ ممنوع شد. تعداد کارخانه های ذوب نیکل از دو کارخانه قبل از ممنوعیت به ۱۳ واحد در سال ۲۰۲۰ و ۳۰ واحد تا پایان سال جاری افزایش یافته است. ممنوعیت صادرات بوکسیت به زودی اجرایی می شود. برنامه هایی در دست اجرا هستند تا زنجیره ارزش را بالاتر ببرند. اندونزی قصد دارد در سال ۲۰۳۰ باتری های خودروهای برقی با ظرفیت کلی ۱۴۰ گیگاوات ساعت بسازد - تقریباً به اندازه تولید جهانی در سال۲۰۲۰. سال گذشته هیوندای، یک خودروساز، ساخت خودروهای الکتریکی را در اندونزی آغاز کرد.
دنیای بی‌‌رحم بی‌‌رحم!
با افزایش تنش‌های چین و آمریکا، دو کشور مواضع ژئوپلیتیک متفاوتی را اتخاذ میکنند. این‌‌ها برای چندین دهه بر سرمایه گذاری و تجارت خارجی تأثیر می گذارد. اندونزی مطابق با سیاست دیرینه عدم تعهد، می‌خواهد چین و غرب را متعادل کند. صندوق سرمایه‌گذاری مستقل آن که در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، انتظار می‌‌رود تا ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از چین دریافت کند، که یکی از بزرگترین منابع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی آن است. دولت این را به عنوان بازی کشورها علیه یکدیگر نمی‌بیند. ندیم مکاریم، وزیر می گوید: «اندونزی اندونزی را در اولویت قرار می‌دهد.»
هند آقای مودی نسبت به چین بسیار محتاط تر است. در بحبوحه درگیری های مرگبار مرزی با همسایه خود، به گروه Quad (کواد)، «یک گروه استراتژیک با حضور آمریکا، استرالیا و ژاپن» پیوسته است. این امر پیامدهایی برای اقتصاد دارد. در سال ۲۰۲۰ هند TikTok و ده ها برنامه چینی دیگر را ممنوع کرد. شرکت های فناوری چینی، از جمله ویوو و شیائومی، از آن زمان با حملات و تجسس‌‌هایی مواجه شده اند. بخشی از استراتژی صنعتی آقای مودی برای فریب دادن شرکتهای غربی طراحی شده که با خروج از چین در حال تنوع بخشیدن هستند. واحدی از فاکسکان، سازنده تایوانی آیفون، اخیراً مجوز ساخت یک تاسیسات یک میلیارد دلاری در ایالت کارناتاکا را دریافت کرده است.
طبقه بندی آخر ما به این موضوع مربوط می‌شود که چگونه دو دولت رای دهندگان را راضی نگه می دارند. هر دو رشد مناسبی دارند، اما مشاغل رسمی بسیار کمی از نوع ببرهای چین و آسیای شرقی توانستند ایجاد کنند. راغورام راجان، رئیس سابق بانک مرکزی هند، می‌گوید: «جوانان بیکار زیادی وجود دارند که هدر دادن پنجره جمعیتی [هند] است.»
روند رشد تولید ناخالص داخلی چین و هند
بخشی از پاسخ شامل بازتوزیع بهتر، اغلب با استفاده از دولت‌های رفاه جدید و دیجیتالی است. اندونزی یک طرح انتقال پول نقد عظیم دارد. «ایندیا استک» آقای مودی، مجموعه‌ای از پلت‌فرم‌های دیجیتال تحت حمایت دولت، شهروندانی را که دارای هویت الکترونیکی هستند، به سیستم‌های پرداخت و مالیات و حساب‌های بانکی مرتبط میکند. در سال مالی ۲۰۲۲، دولت ۷۶.۵ میلیارد دلار، «بیش از ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی» را از طریق این به اصطلاح انتقالات سود مستقیم، به حدود ۹۰۰ میلیون ذینفع تحویل داد.
با این حال اختلافات سیاسی فاحش است. جوکووی در راس یک ائتلاف گسترده قرار دارد که شامل مخالفان سابق و هشت حزب از ده حزب در پارلمان است. کیشور محبوبانی، یک دیپلمات سابق سنگاپوری می نویسد، بخشی از «نبوغ» جوکووی این بوده که احزاب اسلام گرا را از طریق مشمول کردن آنها کنترل کند. جوکووی از کاندیداتوری مجدد در انتخابات سال آینده منع شده است، اما رویکرد کثرت گرایانه او احتمالاً پایدار خواهد بود.
آقای مودی راه معکوس را طی کرده است و از شوونیسم (میهن شیفتگی) ضد مسلمانان برای تقویت هند استفاده کرده است. به گفته یک شرکت تحقیقاتی پیو، دو سوم هندوهای هند اکنون می گویند هندو بودن برای «براستی هندی بودن» بسیار مهم است. انتخابات سال آینده احتمالا شاهد افزایش تنش های مذهبی و فرسایش بیشتر هنجارهای لیبرالی خواهد بود. هفته گذشته راهول گاندی، رهبر حزب اصلی اپوزیسیون، در دادگاه شکست خورد و از پارلمان رد صلاحیت شد.
سریع پولدار شدن
کدام مدل سریع ترین رشد را ارائه می دهد؟ این کشورها با مشکلات مشترکی مانند روابط دوستانه روبرو هستند. جوکووی توسط سرمایه داران بسیار خوبی احاطه شده است. در هند، مشکلات گروه آدانی، یک گروه تولیدی با نفوذ، یک خبر ملی بوده است. آرویند سوبرامانیان، مشاور اقتصادی سابق دولت هند، اشاره میکند که شرکتهای زایباتسو (خوشه‌‌ای صنعتی و مالی) در ژاپن و چِبُول (شرکتهای خوشه‌‌ای) در کره جنوبی در بخش‌های قابل معامله فعالیت میکنند و آنها را مجبور به رقابت با رقبای بین‌المللی میکند. اما آدانی و سایر محصولات مورد علاقه عمدتاً به بازار داخلی خدمات می دهند که باعث تحت حمایت بودن آنها می‌شود. این هزینه ممکن است برای شرکت های اندونزیایی نیز اعمال شود.
در نهایت، با بخش خصوصی و بازارهای سرمایه عمیق تر، هند احتمالاً به رشد سریعتر خود ادامه خواهد داد. خطر در سیاست آن نهفته است. مدل‌های توسعه هر دو کشور متکی به بخش محدودی از اقتصاد پیش رو است؛ تزریق ثروت از طریق اقتصاد غیررسمی یا طرح‌های رفاهی؛ و بر اینکه نظام سیاسی بتواند فشارهای اجتماعی ناشی از آن را مدیریت کند. در اندونزی، دولت افکار عمومی را شکل می دهد و آرام می کند. در هند دولت گاهی خشم عمومی را برمی انگیزد و آن را هدایت می کند. در کوتاه مدت ممکن است اهمیت زیادی نداشته باشد. در دراز مدت، ممکن است یک مشکل جدی باشد.
