اقتصادآنلاین – پرستو بهرامی راد؛ جو بایدن در اولین سفر آسیایی خود به کره جنوبی و ژاپن رفت و بدون دیدار با کشورهای هم‌پیمان آمریکا در خاورمیانه به واشنگتن بازگشت. برخی کارشناسان این موضوع را کاهش اهمیت خاورمیانه برای دولت بایدن تفسیر می‌کنند.
با این وجود رییس جمهوری آمریکا روز جمعه گذشته اعلام کرد که به زودی به عربستان سفر خواهد کرد و همزمان اخباری مبنی بر سفر قریب الوقوع بایدن به تل آویو هم به گوش می‌رسد. با این وجود بر مبنای اخبار منتشر شده این سفر با تاخیر و احتمالاً در ماه جولای صورت می‌گیرد.
مخالفان سفر بایدن به خاورمیانه که اتفاقا تعداد آنها کم نیست، معتقدند این سفر در حال حاضر برای ایالات متحده دستاورد خاصی نخواهد داشت و به همین دلیل بایدن فعلاً از سفر به عربستان و اسراییل منصرف شده است.
تکاپوی بنت برای سفر بایدن
این در حالی است که نفتالی بنت، نخست وزیر اسراییل که با مشکلات فراوانی روبرو است، بی صبرانه منتظر سفر رییس جمهوری آمریکا به تل‌آویو است. لایحه گسترش صلاحیت قضایی و اداری اسراییل به شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه باختری تازه‌ترین مانع پیش روی بقای کابینه ائتلافی بنت است و همین موضوع می‌تواند پایان کار دولت جدید اسراییل را رقم بزند.
بر اساس نظرسنجی که "موسسه دموکراسی اسراییل" انجام داده، اگر دولت کنونی به ریاست نفتالی بنت اکثریت را در کنست (پارلمان رژیم صهیونسیتی) از دست بدهد، ۳۷ درصد اسراییلی‌ها با برگزاری انتخابات جدید موافقند.
رویکرد بایدن در خصوص اسراییل تا حدودی متفاوت از رویکرد دونالد ترامپ است و همین موضوع مقامات رژیم صهیونیستی را بسیار نگران کرده است. از طرف دیگر دولت بایدن در حال مذاکره با ایران برای احیای پرونده برجام است و اسراییل این موضوع را خطری بزرگ برای خود در منطقه تلقی می‌کند.
با تمام این احوال یک رسانه اسراییلی فاش کرد، یکی از دلایل تاخیر سفر بایدن به اسراییل احتمال فروپاشی دولت ائتلافی است. در واقع کاخ سفید ترجیح داده تا مشخص شدن شرایط بنت از سفر به منطقه اجتناب کند.
چنین رویکردی رژیم صهیونیستی را به شدت به تکاپو انداخته است؛ چرا که در شرایط بحرانی کنونی، اسراییل بیش از گذشته به حمایت آمریکا در منطقه نیاز دارد.
عربستان مقصد دوم خاورمیانه‌ای بایدن
مقصد دوم بایدن در صورت سفر به خاورمیانه احتمالاً عربستان سعودی خواهد بود. هر چند روابط این کشور با آمریکا در زمان ترامپ، نزدیک‌تر از همیشه شده بود، اما با روی کار آمدن بایدن این رابطه تا حدودی به تیرگی گراییده است.
به خصوص زمانی که بایدن پرونده قتل خاشقچی را به جریان انداخت و در جنگ یمن از عربستان حمایت صد در صدی نکرد. با این حال واشنگتن به خوبی میداند به دلیل جنگ اوکراین و قیمت بالای نفت نیاز به عربستان دارد و سعی در بهبود رابطه با این کشور دارد.
پس از رایزنی‌های واشنگتن و ریاض که منجر به برقراری آتش بس در یمن در ماه آوریل شد، روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی در ماه‌های اخیر تا حدودی بهبود یافته است. امروز هم ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی گفته است: امروز روابط آمریکا با عربستان نسبت به یک سال گذشته، باثبات‌تر شده است.
در واقع هدف سفر بایدن به عربستان را از سه منظر می‌توان بررسی کرد. او به دنبال عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی، کاهش بهای نفت و عدم حرکت عربستان به سمت روسیه و چین است.
اما سوال اصلی اینجا است که چرا بایدن با اینکه اهداف مهمی را در سفر به عربستان دنبال می‌کند، بار دیگر رفتن به این کشور را به تعویق انداخته است؟
برخی کارشناسان معتقدند به تعویق افتادن سفر بایدن احتمالاً نشان می‌دهد که عربستان سعودی هنوز آماده انجام خواسته‌های بایدن نیست. در واقع عربستان حاضر به پذیرش عادی سازی سریع روابط با اسراییل نیست. از سوی دیگر معلوم نیست که سعودی‌ها خواستار تولید بیشتر نفت باشند.
بر همین اساس به نظر می‌رسد بایدن اطمینان لازم برای رسیدن به اهداف خود را در تل‌آویو و ریاض ندارد و به همین دلیل سفر خود را بار دیگر به تعویق انداخته است. برخی معتقدند اگر این روند ادامه پیدا کند خاورمیانه از لیست اولویت های سیاست خارجی دولت بایدن خارج می‌شود.
البته جنگ اوکراین و نگرانی از تحرکات چین روی دیگر سکه است که به شدت کاخ سفید را درگیر خود کرده است. به احتمال زیاد نگرانی بایدن در خصوص این دو موضوع و شرایطی که هم‌پیمانانش در منطقه دارند، باعث شده که پرونده خاورمیانه روی میز کارش خاک بخورد.
گروهی از کارشناسان بر این باورند با خروج خاورمیانه از اولویت‌های کاخ سفید، موضوع پرونده برجام نیز از اهمیت و اولویت سیاست خارجی دولت بایدن خارج می‌شود و این مساله می‌تواند شرایط را برای مذاکرات برجامی نیز پیچیده‌تر کند.
با این حال باید دید که تا چه زمانی بایدن سفر به خاورمیانه را به تاخیر می‌اندازد و تاثیر این تعویق بر مسائل این منطقه چه خواهد بود؟
