اقتصاد آنلاین – مهسا نجاتی؛ با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال ۲۰۲۱، شاهد نوسانات جزئی و روند تقریبا خنثی در بازار رمزارزها هستیم. سکه‌های دیجیتالی که روز به روز طرفداران بیشتری در سراسر جهان پیدا می‌کنند، اخیرا پس از جهش قابل توجه و ثبت رکوردهای جدید توسط بیت‌کوین و اتریوم، سقوط چشمگیری تجربه کرده و پس از آن تغییر چندانی نداشته است. ازاین رو، به منظور بررسی وضعیت اخیر بازار رمزارزها، رضا قربانی، رییس کیمیسیون فین‌تک سازمان نصر تهران و عضو هیات مدیره سازمان نصر تهران گفت‌وگویی با اقتصادآنلاین داشته است.
قربانی در خصوص وضعیت کلی بازار رمزارزها در ایران و در تمام نقاط جهان، اظهار کرد: این یک بازار "مقررات‌گذاری نشده" است و نوسانات شدیدی دارد. این بازار، با بازاری مثل بورس، نه در ایران، نه در هیچ کجای جهان، قابل مقایسه نیست. یعنی ما هنوز نه مقرراتی در این فضا داریم، و نه بازاری است که بگوییم نوسانات شدید ندارد.
وی افزود: بنابراین ممکن است مشکلاتی مبهمی پیش بیاید. افرادی که تسلط و تخصص ندارند، اگر صرفا به عنوان مثال ببینند که بیت‌کوین از ۵هزار و ۱۰هزار دلار به ۶۰هزار دلار رسیده و افسوس بخورند که چرا در این بازار سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، دچار مشکلات بیشتری می‌شوند. این طرز تفکر یک بار برای همیشه باید کنار گذاشته شود، زیرا افسوس باعث می‌شود تصمیمات اشتباهی بگیرند.
رییس کمیسیون فین‌تک سازمان نصر تهران تاکید کرد: به همین دلایل مطرح شده، من هیچ‌گاه به کسی، ورود به این بازار را توصیه نکرده‌ام. افراد باید در این زمینه مطالعه کرده و تخصص لازم را کسب کنند و سپس پولی را که لازم ندارند، وارد این بازار کنند.
وی در مورد بررسی رمزارزها در بازه‌های زمانی مختلف تشریح کرد: در خصوص وضعیت بازار رمزارزها نیز، بستگی به این دارد که در چه بازه زمانی قصد داریم آن را بررسی کنیم. اگر بازار را در طول یک سال تا حتی سه ماه گذشته را در نظر بگیریم، تقریبا ۷۰درصد افرادی که در حال حاضر بیت‌کوین دارند و در هر برهه‌ای وارد این بازار شده‌اند، شاهد سود بوده‌اند.
قربانی ادامه داد: با این حال، اگر تایم فریم را دو ماه اخیر در نظر بگیریم، بازار به یک سقف و مقاومتی رسیده و از آن برگشته و در حال حاضر، بیت‌کوین در حوالی ۵۰هزار دلار در نوسان است. بنابراین، نکته مهم این است که از نظر بسیاری از کارشناسان بازار، هفته‌های گذشته، زمان مناسبی برای ورود بوده که بیت‌کوین اخیرا پس از جهش قابل توجه خود تا کانال ۶۹هزار دلاری، اکنون بازگشت را تجربه کرده و تا ۴۲ – ۴۳هزار دلار نیز عقب‌نشینی کرده است.
رییس کیمیسیون فین‌تک سازمان نصر تهران، در مورد یکی از مزیت‌های این بازار اذعان داشت: نکته دیگری که در خصوص بازار رمزارزها وجود دارد و نسبت به بازار بورس تهران، یکی از ویژگی‌های مثبت آن به شمار می‌رود، این است که دامنه نوسان ندارد. یکی از مشکلات ما در بورس تهران در حال حاضر همین مساله است. در حالی که در بازار رمزارزها، اگر بیت‌کوین قرار است بریزد، در طول یک روز افت ۲۵درصدی را تجربه می‌کند؛ یعنی ریزش آن فرسایشی نیست. اگر قیمت در حال افزایش است، در عرض چند روز این اتفاق می‌افتد و به نقطه تعادلی خود می‌رسد. بنابراین، نکته مهم این است که در حال حاضر اگر بخواهیم از یک ماه گذشته به بازار نگاه کنیم، منفی بوده و اگر سه ماه گذشته را در نظر بگیریم، تا حدودی مثبت بوده و از طرفی، بازدهی دو ماهه آن منفی بوده است.
وی در انتقاد به تحلیل برخی کارشناسان گفت: در همین حال، بسیاری از تحلیل‌های تکنیکال، هیچ پایه درستی ندارد و برخی از نمودارهای آنها را می‌توان تنها به یک نقاشی تشبیه کرد! زیرا اگر این تحلیل‌ها و نمودارها پاسخگو بود، زمانی که بیت‌کوین تا اوج ۶۸-۶۹هزار دلار نیز پیش رفت، می‌توانستند ریزش آن را پیش‌بینی کنند. عموم تحلیلگران در آن زمان سیگنال خرید می‌دادند. بنابراین، باید دقت کنیم که تحلیل‌های ما معمولا پس از وقوع یک روند انجام می‌شود و توضیح می‌دهد چه اتفاقی افتاده است. یعنی اگر بخواهیم روند یک ساله را توضیح دهیم که چرا بیت‌کوین تا این اندازه از نظر بنیادی جذاب شد، مهم‌ترین دلیل آن بحث کرونا و حوزه کسب و کارهای دیجیتال بود که توسعه این حوزه باعث شد کوین‌ها و توکن‌های ارزشمند مثل بیت‌کوین، اتریوم، سولانا، آوالانچ، کاردانو، پولکادات، ریپل و غیره، افزایش قیمت را تجربه کنند.
قربانی در ادامه افزود: اگر به عنوان یک سهم به آنها نگاه کنیم، کسب و کارهایی که پشت آنها قرار دارند، رشد کردند. اما تقریبا در دو ماه گذشته بعد از اینکه بیت‌کوین تا سقف ۶۸-۶۹هزار دلار رفت و تا ۴۲-۴۳هزار دلار برگشت و در حال حاضر نیز در نزدیکی کانال ۵۰هزار دلار قرار دارد، در واقع علت آن این است که چند تحلیل وجود دارد. اول اینکه اکنون به پایان سال میلادی نزدیک هستیم. تقریبا همیشه در پایان سال‌های میلادی، بازار ریزش‌های شدیدی را تجربه کرده است. از دلایل آن می‌توان به این موضوع اشاره کرد که افرادی که بیت‌کوین دارند، برای تعطیلات و تفریحات خود، بیت‌کوین را نقد می‌کنند و از این رو ما شاهد افزایش ورودی بیت‌کوین هستیم. به بیان دیگر، عرضه بیشتر می‌شود و قاعدتا تقاضا هم ممکن است به اندازه کافی رشد نکرده باشد و ما دچار ریزش شویم.
با این حال وی در مورد این فرضیه توضیح داد: تجربه چند سال قبل نشان می‌دهد که بعد از چند ماه مجددا بازار در یک روند یکنواخت قرار می‌گیرد. با این حال، حتی با اینکه ۷-۸سال اخیر این روند همیشه مشاهده شده، باز هم برای این استدلال، تضمینی وجود ندارد که ما شاهد افزایش قیمت باشیم.
قربانی در خصوص احتمالاتی که برای رشد بیشتر بیت‌کوین وجود دارد خاطرنشان کرد: در این بین، بحثی با عنوان بیت‌کوین ۱۰۰هزار دلاری مطرح است. برخی از کارشناسان بر این باورند که بیت‌کوین باید تا ۱۰۰هزار دلار پیش رود. با این حال، برخی از آنها تحلیل‌های خود را اصلاح کرده‌اند؛ زیرا بیت‌کوین صدهزار دلاری تا حدودی دور از ذهن و دسترس است. با این حال، زمانی که تمام جوانب را در نظر می‌گیریم، من قاطعانه معتقدم که هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید در یک ماه آینده قیمت بیت‌کوین به عنوان شاخص‌ترین کوین در میان کریپتوکارنسی‌ها، چه اندازه خواهد بود و ما از نظر بنیادی معتقدیم این توکن‌ها باارزش هستند و به مرور ارزش بیشتری هم پیدا می‌کنند.
رییس کیمیسیون فین‌تک سازمان نصر تهران در مورد دامیننس بیت‌کوین گفت: اتفاق دیگری که در این مدت افتاده و اهمیت دارد این است که سلطه بازار بیت‌کوین یا مارکت دامیننس کاهش پیدا کرده است. ما در حال حاضر حدود ۱۰-۱۱هزار کوین داریم که ۳۰ مورد از آنها ارزشمند و شناخته شده هستند. اگر ما ۲۰کوین برتر را در نظر بگیریم، این سکه‌ها حدود ۹۹درصد از ارزش کل بازار را تشکیل می‌دهند. میزان تسلط بیت‌کوین در حال حاضر تقریبا ۴۰درصد است که به مرور در حال کاهش است و در مقابل، کوین‌هایی مانند اتریوم، سولانا، آوالانچ و ریپل، به اصطلاح در حال بازار گرفتن هستند. مانند برخی از سهم‌ها که در بازار بورس تهران لیدر هستند، بیت‌کوین نیز چنین نقشی داشت. به نظر می‌رسد که این نقش بیت‌کوین در حال کمرنگ شدن است. در مواردی شاهد هستیم که بیت‌کوین در حال ریزش بوده و آوالانچ افزایش قیمت را نشان می‌دهد. اینکه چنین روندی تا چه حد پایدار خواهد بود و کوین‌هایی که بازار را در اختیار دارند تا چه حد می‌توانند به این روند ادامه دهند، سوال بزرگی است. اما اگر این اتفاق بیفتد و سلطه بازار بیت‌کوین کاهش پیدا کند، به نظر من اتفاق مثبتی است. یعنی نشان می‌دهد که ما در حال دستیابی به یک بلوغ هستیم و تکنولوژی در حال پیشرفت است و خود را در توکن‌های دیگری نشان می‌دهد.
وی افزود: از طرفی بیانگر این است که بازار کریپتوکارنسی‌ها در حال عمیق‌تر شدن است. بازار رمزارزها در حال حاضر حدود ۲هزار و ۳۰۰میلیارد دلار ارزش دارد. ارزش بازار شرکت اپل در حال حاضر نزدیک به ۳هزار دلار است. پس بنابراین، ما در واقع، در ابتدای مسیر رمزارزها قرار داریم و راه بسیاری باقی مانده تا بتوانیم از یک بازار عمیق صحبت کنیم.
رضا قربانی، در مورد هشدار اخیر بانک مرکزی انگلیس در مورد احتمال صفر شدن ارزش بیت‌کوین گفت: من هم با این پیش‌بینی موافق هستم و این احتمال را باید در نظر بگیریم که اگر قیمت بیت‌کوین صفر شود، افراد بسیاری متضرر خواهند شد. از نظر تئوری ممکن است ارزش بیت‌کوین صفر شود و هیچ تقاضایی برای آن وجود نداشته باشد. در واقع، گزارشی که بانک مرکزی انگلیس داد، نکته اصلی آن این بود که مردم این کشور، درصدی از دارایی خود را به رمزارز تبدیل کرده‌اند. ملک، ارز و طلا، دارایی‌هایی که مردم سرمایه خود را به آنها تبدیل می‌کنند، این درصدی که به رمزارز اختصاص دادند قابل توجه بود. از این رو، این بانک نیز در این خصوص هشدار داد. دارایی‌های دیگر معمولا پشتوانه‌ای فیزیکی دارند. بانک مرکزی انگلیس نیز این هشدار را داده بود که مردم با ریسک خود، این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهند.
وی در این خصوص تشریح کرد: اما من در خصوص صفر شدن بیت‌کوین نکته‌ای دارم. بیت‌کوین یک شبکه توزیع‌شده است. امروزه، حدود۷۰-۸۰ میلیون کیف پول بیت‌کوینی در دنیا خلق شده و این تازه شروع کار است. بیت‌کوین تا زمانی که تنها دو نفر در این شبکه حضور داشته باشند، وجود دارد. بنابراین، ما با یک پدیده توزیع شده‌ای سر و کار داریم که هر چقدر تعداد بیشتری از افراد وارد آن شوند، رشد می‌کند و ارزش و جذابیت‌های آن بیشتر می‌شود. اگر تعداد کیف پول بیت‌کوین ذکر شده، به میلیارد برسد، یعنی تعداد زیادی از مردم درگیر آن شده‌اند.
قربانی همچنین افزود: اگر پذیرنده‌ها و کاربرهای بیت‌کوین در سراسر جهان افزایش پیدا کند، در نهایت منجر به افزایش قیمت خواهد شد. اما بیت‌کوین یک مجموعه متمرکز نیست، دو نفر کافی است که آن را حفظ کند. از این رو، شبکه‌ای که تا این اندازه انعطاف‌پذیری دارد، به این راحتی زمین نمی‌خورد. پیشرفتی که برای بیت‌کوین اتفاق افتاده، به اندازه‌ای خیره‌کننده است که گاهی حتی باورنکردنی است. حتی گاهی نمی‌توانیم قبول کنیم که با یک تکنولوژی سر و کار داریم که برخی از مسایل لاینحل و پرهزینه را به شیوه ارزان و ساده‌ای حل کرده است. من تا حد زیادی این نظر را ندارم که ارزهای دیجیتال شناخته شده، به راحتی شکست بخورند.
وی با ذکر نمونه‌ای در این خصوص توضیح داد: به عنوان مثال، اگر بخواهیم در مورد سقوط شرکت‌های مایکروسافت و اپل صحبت کنیم، احتمال زمین خوردن آنها نیز وجود دارد، اما با این حال، شرکت‌هایی هستند که جهان را تصاحب کرده‌اند و به این راحتی شکست نخواهند خورد. این اتفاق برای کوین‌ها نیز در حال وقوع است. نکته مهم این است که با این حال، ممکن است شاهد نوسانات شدید باشیم. برخی بر این باورند که بیت‌کوین ممکن است از کف قیمت خود یعنی ۴۲-۴۳هزار دلار پایین‌تر نرود. اما من معتقدم که حتی ممکن است از این نقطه هم پایین‌تر رود، اما به نظر من، روند کلی افزایشی خواهد بود.
قربانی در مورد میم‌کوین‌هایی مانند دوج‌کوین و شیبا اینو اظهار کرد: من تا یک سال گذشته، یکی از منتقدان رمزارز شیبا بودم و در طول زمان، نقدهایی را نیز نسبت به دوج‌کوین داشتم. اما اکنون مدتی است که دیدگاه من در مورد آنها تغییر کرده و معتقدم طرز فکری که در گذشته داشتم صحیح نبوده است. گذشت زمان نشان می‌دهد شیبا یک شت‌کوین نیست و ما باید تعریف‌های خود را تغییر دهیم. دوج‌کوین سرعت بالاتری نسبت به بیت‌کوین دارد و تراکنش‌هایی که در این شبکه آن انجام می‌شود، سریع‌تر است. اگر یکی از کارکردهای رمزارزها، بحث پرداخت و انتقال پول باشد، دوج‌کوین بهتر از بیت‌کوین است و حمایت ایلان ماسک نیز ناشی از این موضوع است.
وی در توضیح اتهاماتی که به این رمزارزها وارد می‌شود، گفت: همچنین شیبا، پروژه‌ای نیست که با هدف کلاهبرداری ایجاد شده باشد. زیرا افرادی که شیبا را خلق کردند، توکن‌ها را پیش خود نگه نداشتند و حتی بخشی از آنها را به ویتالیک بوترین، خالق اتریوم دادند. بنابراین، شیبا توکنی نبود که برای جمع کردن پول مردم ایجاد شده باشد. نکته مهم این است که بازار به این توکن‌ها پاسخ مثبت داده و به نظر می‌رسد که ما باید تعرف‌های خود را تغییر دهیم.
قربانی افزود: با اینکه نقدهای بسیاری در جامعه رمزارز برای ایلان ماسک وجود دارد، اما به نظر من هوشمندانه‌تر و بدون تعصب نسبت به سایرین، با این موضوع مواجه شده است. قاعدتا بحثی که شیبا و دوج نیز می‌تواند صفر شود، همان اندازه برای بیت‌کوین نیز مصداق دارد. با این حال، من به هیچ کس توصیه نمی‌کنم که در شیبا یا دوج‌کوین سرمایه‌گذاری کند، اما فکر می‌کنم تفکر انتقادی که نسبت به آن داشتند، تا حد زیادی اشتباه از آب درآمده است. هر چند ممکن است در آینده بازار روی منفی خود را به این کوین‌ها نشان دهد، اما به نظر می‌رسد اهداف کلاهبردارانه پشت آن نبوده و بی‌فایده نیز نیستند. کارکردی هم که دارند این است که ما نسل جدید و متفاوتی از فضای کرپتوها را شاهد خواهیم بود.
