طلای سیاه در اوج می‌ماند
تحلیلگران و مدیران شرکت‌های بزرگ نفتی می‌گویند همه‌گیری کرونا سبب‌شده زمان رسیدن جهان به اوج تقاضا برای نفت، نزدیک‌تر شود. زیرا دولت‌ها بر سرعت اجرای برنامه‌ها برای کاستن از مصرف سوخت‌های فسیلی افزوده‌اند و قصد دارند سریع‌تر به سمت انرژی‌های پاک حرکت کنند.
با این حال مدیر این شرکت ماه اکتبر در یک مجمع انرژی در هند گفت: «به اوج رسیدن مصرف نفت به معنای پایان عصر این ماده‌خام نیست و نفت برای دوران بسیار بسیار طولانی همچنان یک منبع بزرگ تامین انرژی موردنیاز بشر خواهد بود.» صرف‌نظر از زمان به اوج رسیدن مصرف نفت و شروع کاهش تقاضا، جهان مصرف نفت را متوقف نخواهد کرد و هرگونه کاهش در مصرف بسیار کند و تدریجی خواهد بود. البته فعالان محیط‌زیست امیدوارند شرکت‌های نفتی فورا تولید را متوقف کنند و زمینه را برای توسعه استفاده از انرژی‌های پاک فراهم کنند.
نیل کیمبرلی، تحلیلگر اقتصاد کلان که در نشریه ساوث‌چاینا مورنینگ‌پست مطلب می‌نویسد، می‌گوید: «واقعیت این است که حتی حرکت به سمت انرژی‌های پاک مستلزم مصرف میزان بالای انرژی‌های فسیلی برای ساخت زیرساخت‌های لازم برای این حرکت است.» به‌رغم حرکت غیرقابل بازگشت جهان به سمت افزایش سهم خودروها و وسایل حمل‌ونقل برقی و همچنین افزایش سهم منابع تجدیدپذیر انرژی در سبد منابع انرژی، مصرف نفت در دهه‌های آینده ادامه پیدا خواهد کرد. در واقع به اوج‌رسیدن مصرف به معنای توقف رشد مصرف جهانی است، نه کنار گذاشته شدن نفت و دیگر سوخت‌های فسیلی. در سال‌های آینده. بهبود اوضاع اقتصاد جهان پس از بحران کرونا بر مصرف نفت‌خواهد افزود و طبیعتا قیمت‌ها بالا خواهد رفت.
از سوی دیگر کاهش شدید سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه اکتشاف و استخراج نفت که حاصل بحران کرونا بوده می‌تواند از عرضه بکاهد. این سرمایه‌گذاری‌ها برای جبران کاهش تولید از میادین پیر و به پایان‌رسیده نفت لازم است. کاهش عرضه همزمان با رشد تقاضا، تحولاتی در بازار پدید خواهد آورد. منظور از تحول، رشد قیمت‌ها طی دو تا سه سال آینده است. برای مثال دو شرکت بریتیش‌پترولیوم و شل طبق برنامه‌هایی که اعلام کرده‌اند از تولید نفت خود خواهند کاست. شرکت‌های بزرگ نفتی اروپا قصد دارند در مسیر تولید انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی از نور خورشید و باد حرکت کنند. اما سال ۲۰۳۰ یعنی زمانی که شرکت بریتیش‌پترولیوم قصد دارد تولید نفت و گاز خود را ۴۰ درصد کاهش دهد، جهان همچنان به این منابع انرژی نیازمند است.
حتی اگر سال یاد‌شده تقاضای جهانی برای نفت به اوج خود برسد، مصرف ثابت باقی خواهد ماند و کاهش پیدا نخواهد کرد. اگر شرکت بریتیش‌پترولیوم نفت مورد نیاز جهان را تامین نکند، یک شرکت دیگر این کار را انجام خواهد داد و احتمالا آن شرکت، آرامکوی عربستان خواهد بود. جهان سال ۲۰۳۰ به میزانی از نفت که سال ۲۰۱۹ مصرف می‌کرد؛ یعنی ۱۰۰ میلیون بشکه در روز نیازمند است. نکته مهم دیگر این است که حتی اگر توسعه استفاده از خودروهای برقی در اقتصادهای توسعه‌یافته از تقاضای آنها برای نفت بکاهد، در اقتصادهای نوظهور آسیایی میزان تقاضا برای نفت همچنان رشد خواهد کرد. تقاضای نفت در بخش حمل‌ونقل ۳۰ درصد کل تقاضای جهان برای این ماده خام را تشکیل می‌دهد. در سال‌های آینده خودروهای برقی سهم بزرگ‌تری از بازار خودرو را در اقتصادهای توسعه‌یافته تشکیل خواهند داد. اما رشد سهم این خودروها کند خواهد بود.
آژانس بین‌المللی انرژی ماه قبل در گزارشی آورده بود، پیش‌بینی شده بود سال گذشته به‌دلیل رشد استفاده از خودروهای برقی از تقاضا برای نفت کاسته خواهد شد. اما افزایش استفاده از اس‌یو‌وی‌های غیربرقی که به‌طور متوسط ۲۰درصد بیشتر از خودروهای متوسط بنزین مصرف می‌کنند سبب شد این پیش‌بینی تحقق نیابد. در واقع افزایش استفاده از این خودروها در آمریکا، چین و اروپا به‌طور کامل کاهش ۴۰هزار بشکه‌ای تقاضا برای نفت تحت‌تاثیر استفاده از خودروهای برقی را جبران کرد. و یک نکته مهم این است که استفاده از خودروهای اسیووی رو به رشد است. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود به این موضوع اشاره کرده که اگر قرار است سال ۲۰۳۰ اهداف آب و هوایی پیمان آب و هوایی پاریس تحقق یابد؛ یعنی جهان در مسیری حرکت کند که با این اهداف سازگار است، ضروری است سهم خودروهای اسیووی برقی به بیش از ۳۵ درصد افزایش یابد. سال گذشته ۹۷ درصد اس‌یو‌وی‌هایی که در جهان فروخته شد با سوخت فسیلی کار می‌کردند.
از دید آژانس بین‌المللی انرژی، با آنکه در یک دهه گذشته سفرهای جاده‌ای یک عامل مهم رشد تقاضا برای نفت بود، رشد مصرف در یک دهه آینده حاصل تولید محصولات پتروشیمی است. اقتصادهای نوظهور همچنان نیازمند میزان رو به رشد نفت هستند و اقتصادها برای حرکت به سمت بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر به سوخت‌های فسیلی نیازمند خواهند بود. اقتصادهای سبزتر در نهایت از تقاضای جهانی برای نفت خواهند کاست. اما این روند یک روند طولانی است که یک تا دو دهه طول خواهد کشید. از سوی دیگر اگر سرمایه‌گذاری برای جبران کاهش تولید از میادین پیر همچنان اندک باشد، جهان با کسری عرضه مواجه خواهد شد و این به معنای رشد قیمت‌هاست.
بانک گلدمن‌ساکس درباره افق کوتاه‌مدت قیمت نفت خوشبین است. هفته گذشته این بانک بزرگ سرمایه‌گذاری در گزارشی پیش‌بینی کرد قیمت نفت برنت در سه ماه سوم سال‌جاری میلادی به ۷۵ دلار در هر بشکه افزایش خواهد یافت. علت این رشد کاهش ذخایر نفت در اقتصادهای بزرگ، بهبود شرایط اقتصادی جهان و تلاش معامله‌گران برای ایمن‌شدن در برابر تورم است. در سه‌ماه دوم قیمت‌ها در محدوده ۷۰ دلار خواهد بود. به این ترتیب بانک گلدمن‌ساکس پیش‌بینی خود را نسبت به گزارش قبلی ۱۰ دلار بالا برده است. تحلیلگران این بانک معتقدند در سه‌ماه پایانی سال گذشته بازار نفت با کسری ۳/ ۲ میلیون بشکه‌ای مواجه بوده است.
