استان‌های درصدر جدول شاخص فلاکت کدامند؟

  لرستان در صدر

مردم دیار فلک‌الافلاک این روزها بیشتر از هر زمان دیگری تحت فشارهای اقتصادی قرار گرفته‌اند و با وجود اینکه مسئولان بارها از ارائه برنامه‌هایشان برای بهبود وضعیت بیکاری و تورم سخن به میان می‌آورند، اما آمارها به‌خوبی گویای وضعیت نامناسب لرستان با همه ظرفیت‌هایش است. کارشناسان اقتصادی معتقدند عمده تورم افزایشی در لرستان ناشی از حوزه «مسکن» است و جالب است بدانید این استان بالاترین نرخ اجاره‌بها را در کشور دارد و این گرانی مسکن در حالی ‌است که مردم لرستان، سرانه درآمدی بسیار پایینی دارند و پرداخت اجاره‌بها با درآمد گاهی حتی کمتر از 500هزار تومان،‌ برخی از ساکنان این استان را با مشکلات معیشتی بسیاری روبه‌رو کرده است.  گفت‌وگو با مردمی که در شهرها و روستاهای این استان زندگی می‌کنند، نشان می‌دهد خانواده‌های زیادی به دلیل فشار اقتصادی، گرانی و نبود شغل، محتاج نان شب هستند و زیر پوشش کمیته ‌امداد زندگی می‌کنند. لیلا گودرزی که ساکن خرم‌آباد است، می‌گوید: همسرم کارگر است و 4 فرزند دختر دارم که همگی محصل و دانشجو هستند. ما هر ماه باید مبالغی را برای تأمین شهریه، جهیزیه، قسط وام، کرایه ایاب و ذهاب، قبض‌های خدماتی و خوراک و پوشاک کنار بگذاریم. اگر قرار باشد نیمی از درآمد ما صرف اجاره‌بها شود که باید از بقیه بخش‌های زندگی دست بکشیم و قید آینده فرزندان‌مان را بزنیم. انتظار داریم که مسئولان نظارت بیشتری داشته باشند و از قشرهای ضعیف که کمرشان زیر بار این گرانی‌ها خم شده، حمایت کنند.

دغدغه‌های مردم را در صحبت‌های مهرداد ویس‌کرمی، نماینده خرم‌آباد در مجلس شورای اسلامی نیز می‌توان یافت. او معتقد است: لرستان با وجود داشتن ظرفیت‌های بسیار در زمینه گردشگری، کشاورزی و دامپروری، به علت نبود زیرساخت‌های مناسب و البته سوءمدیریت‌ها، توسعه و پیشرفت چندانی نداشته و در سال‌های اخیر بسیاری از صنایع این استان نیز به حالت تعطیل درآمده‌اند و عده زیادی از مردم بیکار شده‌اند. این درحالی‌است که شهر خرم‌آباد در سال‌های50 و60 یکی از شهرهای برتر صنعتی کشور بود.  ویس‌کرمی اضافه می‌کند: وقتی در استان تولیدی وجود ندارد، مردم هرچه لازم دارند باید از استان‌های دیگر تهیه کنند. به ‌طور مثال برای ساخت خانه باید همه تجهیزات لازم را از استان‌های اصفهان یا یزد وارد کنیم و قیمت این تجهیزات 70درصد گران‌تر از آنچه در استان‌های مبدأ هست به دست ما می‌رسد و آن وقت است که خانه اینقدر گران می‌شود. اگر صنایع ما راه‌اندازی شود و تولید داشته باشیم، بسیاری از این مشکلات رفع خواهد شد و یکی از مشکلات اساسی استان یعنی بیکاری نیز تا حد زیادی مرتفع می‌شود.

  برنامه‌های مسئولان برای استان

شیوع ویروس کرونا، سیلاب سال‌ گذشته و تحریم‌ها نیز از عواملی هستند که معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار لرستان برای صدرنشینی لرستان در جدول شاخص فلاکت بیان می‌کند و معتقد است این عوامل نیز به بیکاری و تورم در استان دامن زده؛ بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی که در لرستان پیش آمده به این 3 دلیل بوده و سیلاب سال گذشته نیز خسارت گسترده‌ای به مشاغل حوزه کشاورزی و دامپروری وارد کرده است و این در حالی ‌است که بخش عمده‌ای از جمعیت لرستان در حوزه کشاورزی و دامپروری کار می‌کنند. او با اشاره به راهکارهایی که می‌توان با استفاده از آنها بخشی از مشکلات حوزه اقتصاد استان را رفع کرد، اضافه می‌کند: ما در استان چند برنامه تدوین کرده‌ایم که یکی از آنها، سند توسعه تولید لرستان است و آن را در دستور کار قرار داده‌ایم. همچنین در تلاشیم امسال تعدادی از واحدهای اقتصادی را نیز احیا کنیم تا بیکاری در استان کاهش یابد. 

  بیکاری روزافزون در کردستان

استان کردستان از لحاظ برخورداری از ظرفیت‌های اقتصادی، موقعیت بی‌نظیری دارد و وجود مرزهای رسمی با عراق در استان و همچنین پتانسیل کم‌نظیر گردشگری، این استان را در موقعیت مناسبی قرار داده، اما بیشتر این ظرفیت‌ها به حال خود رها شده‌اند و داستان بیکاری و نداشتن شغل در کردستان سال‌هاست مردم این خطه از کشور را آزار می‌دهد؛ هرچند مسئولان و مدیران در دولت‌های مختلف وعده‌های متعددی در راستای رفع این مشکل مطرح کرده‌اند، اما همچنان کردستان دارای نرخ بیکاری بالایی نسبت به میانگین کشوری است.از سوی دیگر، بالا بودن نرخ تورم نیز بسیاری از مردم این استان را مجبور به روی آوردن به کولبری و مشاغل کاذب کرده است. یکی از دستفروشان در سنندج می‌گوید: مسئولان از زندگی افرادی مانند ما خبر ندارند، نمی‌دانند به چه‌ سختی صبح را به شب می‌رسانیم تا شرمنده بچه‌های‌مان‌ نشویم‌. چرا یارانه ما بعد از چند سال با همان قیمت پرداخت می‌شود اما هر روز بر قیمت اقلام افزوده می‌شود؟ از برنج و گوشت و مرغ که گذشتیم و گفتیم اشکال ندارد، اگر گران است نمی‌خوریم، اما فکر می‌کنم با این وضعیت تا چند وقت دیگر حتی پول نان خالی را هم نداشته باشیم.

  وقتی مسئولان پاسخگو نیستند

کارشناسان اقتصادی معتقدند بیکاری در کردستان درحالی افزایش یافته که به تناسب آن شغل فراهم نشده و سرمایه‌گذاران هم میلی برای سرمایه‌گذاری در استان نداشته‌اند. سهراب صدیقی ازجمله این کارشناسان در کردستان است و می‌گوید: معضل بیکاری در کردستان با بیکاری ناشی از تغییر الگوی اشتغال در منطقه همراه بوده است.‌ برای نمونه تا مدت‌ها قبل یک کشاورز با تمامی اعضای خانواده در روستا مشغول به کار بود و در حرفه‌های موجود در روستا سرآمد بود اما وقتی این خانواده روستایی به شهر مهاجرت می‌کند، همه اعضا بیکار می‌شوند. این روند منجر به افزایش مهاجرت به شهرها و فعالیت روستاییان در مشاغل کاذبی مانند دستفروشی، دوره‌گردی و... می‌شود.او اضافه می‌کند: ازسوی دیگر بیش از 60درصد کارخانه‌ها و مراکز تولیدی در این استان تعطیل شده و خیلی از شهرنشینان نیز بیکار شده‌اند. این آمار بالای بیکاری همراه با تورم روزافزون باعث شده کردستان در رده بالایی از نظر شاخص فلاکت قرار گیرد و مدیران استانی نیز چنان که باید نتوانسته‌اند در جذب سرمایه‌گذار و استفاده از ظرفیت‌ها عملکرد مناسبی داشته باشند. این استاد دانشگاه معتقد است مدیران استان راهبرد و برنامه مدونی برای مهار تورم، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار متکی به منابع استانی ندارند و توضیح می‌دهد که چنانچه بودجه‌ای برای طرح‌های عمرانی تدوین شده، مدیران استانی قادر نبوده‌اند ابزار، امکانات و اعتبارات مورد نیاز اجرای این طرح‌ها را تامین و از این بودجه به‌درستی استفاده کنند. متاسفانه مسئولان اقتصادی استانداری کردستان با وجود پیگیری‌ها برای توضیح درباره وضعیت استان، پاسخگو نبودند.

  استان گران چهارمحال‌وبختیاری

استان چهارمحال‌وبختیاری با وجود جمعیت کم، علاوه بر اینکه همواره به‌عنوان یکی از استان‌های با آمار بیکاری بسیار بالا شناخته می‌شود‌، به دلیل اینکه صنایع نساجی، تولیدی، ساختمانی و... ندارد، به‌عنوان استانی پرخرج نیز در کشور مطرح است چراکه حداقل نیازهای این استان  از سایر استان‌ها مانند اصفهان، خوزستان و یزد وارد می‌شود و این مردم هستند که هزینه‌های مربوط به واردات کالاها را متقبل می‌شوند. این روزها دغدغه‌های مردم این استان زیاد شده و مشکلات بیکاری جوانان و نبود بازار کار و گرانی مردم را به ستوه آورده، با این حال آنها از دولت انتظار گره‌گشایی دارند. احمدرضا حسینی که در شهرکرد زندگی می‌کند، می‌گوید: هر روز اقلام مورد نیاز مانند قند، شکر، روغن و برنج را باید گران‌تر از روز قبل تهیه کنیم و معلوم نیست این گرانی تا کی ادامه دارد. مردم دیگر توان خرید ندارند. شما بگویید قشر ضعیف چگونه می‌تواند جوابگوی این هزینه‌های سرسام‌آور باشد؟ یکی دیگر از شهروندان شهرکرد که تنها منبع درآمد زندگی خود و خانواده‌اش مستمری یکی از نهادهای حمایتی است، می‌گوید: درست است که وضعیت اقتصادی استان نابسامان است، اما این گرانی باید به صورت کشوری کنترل شود.

  ناکارآمدی برخی مدیران

کارشناسان بر این باورند که سیاسی‌کاری و انتصاب برخی مدیران ناکارآمد، محرومیت تاریخی، نبود زیرساخت‌های تولید، نبود فکر اقتصادی هدفمند، ساختار معیشتی سنتی، نبود فرهنگ کارآفرینی و ناهماهنگی بین‌بخشی از مهم‌ترین علل بالا بودن آمار بیکاری و تورم دراین استان است.

محمود بخشی‌نژاد‌، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در شهرکرد در این باره می‌گوید: 21 درصد جمعیت 800 هزارنفری چهارمحال‌وبختیاری بیکارند و من دلیل اصلی آن را مشکل مدیریتی در استان می‌دانم. تامین زیرساخت‌ها در هر بخشی برعهده دولت است و دولت در استان‌های دیگر این زیرساخت‌ها را فراهم کرده اما در چهارمحال‌وبختیاری برخی مدیران به دنبال دریافت این زیرساخت‌ها نبوده‌اند و نتوانسته‌اند از ظرفیت‌های موجود نیز برای ایجاد فرصت‌های شغلی استفاده کنند. به همین دلیل ما جزو استان‌های مهاجرفرست هستیم و بیشتر نیروهای کاری در استان اکنون در کارخانه‌ها و مراکز تولیدی استان‌های اصفهان و یزد مشغول کارند.

او معتقد است منابعی که دولت در اختیار استان قرار می‌دهد، هر چقدر محدود‌، به‌جای اینکه صرف ساختمان‌سازی برای اداره‌های استانی شود‌، باید به آب‌رسانی‌، ساخت جاده و... تخصیص داده شود تا بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در استان جذب شود.

بخشی‌نژاد می‌گوید: طرح آمایش سرزمین یکی از راه‌هایی است که موجب توسعه و افزایش اشتغال و کاهش تورم در استان‌های محروم می‌شود و دولت می‌تواند براساس این طرح و براساس ظرفیت‌های استان‌، اعتبارات لازم را اختصاص دهد، اما این طرح نیز سال‌هاست که روی کاغذ مانده و همچنان برخی از استان‌ها مانند چهارمحال‌وبختیاری اعتبارات لازم را دریافت نمی‌کنند.

  اجرای ۳۰پروژه اقتصاد مقاومتی

معاون هماهنگی اموراقتصادی استاندار چهارمحال‌وبختیاری به کاهش 2/2درصدی نرخ بیکاری استان در سال 98 نسبت به سال 97 اشاره می‌کند و معتقد است که حمایت از بخش ‌خصوصی می‌تواند زمینه‌ساز کاهش بیشتر نرخ بیکاری دراین استان باشد.

الله‌کرم نصیری می‌افزاید: در سال‌ جاری به‌منظور اجرای برنامه جهش تولید حدود ۸۰ پروژه اصلی با اعتبار بیش از 8هزار میلیارد تومان از محل اعتبارات دولتی ملی و استانی، تسهیلات و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی پیش‌بینی و پیشنهاد شد. همچنین ۳۰ پروژه اقتصاد مقاومتی در بخش‌های مختلف به تصویب رسید که با اجرای این موارد، تحول خوبی در زمینه زیرساخت، تولید و اشتغال در سطح استان به‌وجود خواهد آمد.