مشاغلی که پای کرونا قربانی شدند
تعطیلات نوروز که تمام شد، خیابان‌های تهران که دوباره شلوغ شد این پرسش پیش‌آمد که تعطیلات تمام شده، شیوع کرونا که مهارنشده چرا به خیابان‌ها آمدید و به سرکار برگشتید؟ همین پرسش به ویژه در شبکه‌های اجتماعی با حجم قابل توجهی از انتقاد و بد و بیراه همراه شد که به زبان ساده در این جمله خلاصه می‌شد؛ «اگر خانه بمانیم از کجا بیاوریم بخوریم؟»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد؛ واقعیت این است که شاید کارمندان دولت یا کارکنان و کارگران شرکت‌ها با تمهیداتی که از سوی مدیریت آنها گرفته می‌شد یا حمایت دولت و تعریف بسته‌های حمایتی با حداقل دریافت بتوانند از این توقف فعالیت به سبب پیشگیری از شیوع کرونا عبور کنند اما شاغلان آزاد نمی‌توانند از این توقف به سادگی عبور کنند. در حال حاضر تاکید شده که 49 دسته شغلی نمی‌توانند فعالیت خود را از سر بگیرند. اما آنها که می‌توانند هم وضع بهتری ندارند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 10 گروه شغلی را مشخص کرده که بیشترین آسیب را از شیوع کرونا دیده‌اند و قرار است حمایت‌ها از آنها صورت گیرد. اما توصیف وضعیت این روزها با چنین عباراتی ملموس نمی‌شود. مثلا رانندگان تاکسی اعم از سنتی و اینترنتی. کارگران روزمزد. مغازه‌دارانی که فعالیت آنها مربوط به خدمات خوراک نیست. در یک نگاه ساده وقتی پیروز حناچی شهردار تهران خبر داده به سبب توقف ناشی از کرونا درآمد شهرداری به میزان 2هزار و 500 میلیاردتومان کاهش پیدا کرده صاحب یک مغازه لوازم یدکی که چند نفر کارگر دارد و در این مدت بسته بوده چقدر درآمد نداشته است. در فاصله اول اسفند تاکنون شاهد توقف رستوران‌ها، فست‌فودها و کافی‌شاپ‌هایی بودیم که در روزهای معمولی سال به اصطلاح خودمانی وقت سر خاراندن نداشتند. در حالی که از ابتدای اسفند تاکنون عملا رستوران‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و کافی‌شاپ‌ها تعطیل هستند و چند روز دیگر نیز حتی اگر کرونا مهار شود ماه‌مبارک رمضان فرا می‌رسد و عملا این صنف روزها نمی‌تواند فعالیتی داشته باشد. حالا واقعیت این است که اگر مردم برای آنکه بتوانیم شیوع بیماری کووید19 را کنترل کنیم در خانه بمانند باید برای این پرسش آنها پاسخ داشته باشیم که بسیار خب؛ «از کجا بیاورند بخورند؟»
مطبوعاتی‌ها و آنها که در رسانه‌های کاغذی فعالیت می‌کردند از جمله کسانی هستند که به‌شدت از این وضعیت آسیب‌دیده‌اند زیرا عمده درآمد رسانه‌های کاغذی به انتشار آنها وابسته بوده و اینک که روزها منتشر نمی‌شوند عملا وضعیت آنها در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. صاحبان مطبوعات کاغذی تاکید دارند وقتی روزنامه منتشر نشده درآمدی هم حاصل نشده که دستمزدی پرداخت شود. خبرنگاران روزنامه‌های کاغذی عملا در شرایط کنونی بدون دستمزد مانده‌اند و چه بسا کار خود را از دست بدهند.
البته خبرهای خوبی هم در این مدت مطرح بوده است. مثلا در تهران که تعداد قابل توجهی دستفروش فعال هستند پیش از نوروز با پیشنهاد شورای شهر و شهرداری تهران و موافقت بنیاد مستضعفان بسته‌ای برای حمایت از دستفروشان تعریف و مشخص شد. حالا زهرانژاد بهرام عضو هیات‌رییسه شورای شهر از موافقت بنیاد مستضعفان با پرداخت دومین مرحله بسته کمک معیشتی به دستفروشان پایتخت خبر داد. او در این باره گفته است: توافقات اولیه برای پرداخت فاز دوم کمک معیشت به دستفروشان پایتخت با بنیاد مستضعفان انجام شده است و من با آقای فتاح رییس بنیاد صحبت کردم و موافقت او را اخذ کردم، اما نکته مورد توجه این است که باید بررسی‌های لازم انجام شود که شیوه پرداخت فاز اول بسته کمک معیشتی به دستفروشان به چه شکل بوده و چند درصد از دستفروشان تا به امروز این بسته (کارت هدیه) را دریافت کردند.
در این وضعیت طرح آن پرسش اول، یعنی« از کجا بیاوریم بخوریم و بهتره از کرونا بمیریم تا از گرسنگی» دستاویز کسانی شده است که در ماه‌ها و سال‌های گذشته هر اتفاقی در ایران را فرصتی برای ایجاد بحران محاسبه کردند و آتش اتفاقات مختلفی را به پا کردند. این نکته را بعدا سرفرصت مورد توجه قرار خواهیم داد؛ نکته‌ای که «اکبر ترکان» درباره آن گفت: «ما با شیوع دو ویروس سر و کار داریم؛ یکی کرونا و دیگری تیرانا» که تیرانا در آلبانی مستقر است و محل فعالیت و تکاپوی منافقین است.
حال در چنین روزهایی سخن از آن به میان می‌آید که دولت بنا دارد به هریک از یارانه‌بگیران اعتباری جهت خرید سبد غذایی بدهد. یا بحث حمایت از مشاغل مطرح شده که در صورتی که کارفرما نیروهایش را تعدیل نکند می‌تواند از این حمایت‌ها بهره‌مند شود. اما مساله این است که وقتی حداقل دستمزد در سال 1399 تعیین نشده است مبنای محاسبات کارفرما و کارگران و دولت در جهت حمایت چه خواهد بود؟
همین مساله سبب شد تا خانه کارگر تشکیلات گیلان، کانون شوراهای اسلامی کار استان گیلان، کانون بازنشستگان شهرستان رشت، کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی گیلان و مجمع تعاونی‌های مصرف و مسکن استان گیلان طی نامه‌ای به رییس‌جمهور نسبت به عدم تعیین تکلیف دستمزد سال ۹۹ اعتراض کرده و خواستار تصویب دستمزد شایسته از سوی شورای عالی کار شوند. گیلان دومین کانون شیوع کرونا در کشور بود.
در همین شرایط ایلنا خبر داد جمعی از کارگران کنتورسازی قزوین با اعتراض مقابل استانداری قزوین به تعطیلی غیرمترقبه کارخانه اعتراض کردند تا نخستین اعتراض‌های کارگران در روزهای کرونایی شکل بگیرد. آنها تاکید کرده بودند: قرار بوده حداقل تا آخر فروردین ماه سر کار حاضر باشیم و تا آن زمان قرارداد داریم، از مسوولان استانداری درخواست کردند به مسائل و مشکلات آنها رسیدگی کنند.
برآوردها نشان از آن دارد که دست‌کم حدود 4میلیون نفر از این وضعیت آسیب جدی می‌بینند. حجت‌الله میرزایی معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره به ایلنا گفته است: در مجموع ۱۰ گروه کسب و کار، چیزی حدود ۴ میلیون شاغل رسمی و غیررسمی وجود دارد، یعنی حدود ۳ میلیون شاغل رسمی و حدود ۱ میلیون شاغل غیررسمی. در مجموع حدود ۱ میلیون کسب و کار و حدود ۴ میلیون شغل از شیوع کرونا متاثر می‌شوند. در این تعداد کسب و کار، کارگاه‌های ۱ نفره هم وجود دارند؛ منظور کسب و کارهایی است که فرد شاغل به صورت خویش‌فرمایی حق بیمه خود را می‌پردازد. برای نمونه، تاکسی‌ها کارگاه ۱ نفره محسوب می‌شوند. در مجموع از این ۱ میلیون کسب و کار، ۷۰۰ هزار مورد خویش‌فرمایی و ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار مورد هم در قالب کارگاه (با چند نفر کارگر) فعالیت می‌کنند.
در این وضعیت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگوی ویدئوکنفرانس با جلسه مقابله با کرونای گلستان، گفت: 4 میلیون نفر از افراد فاقد درآمد ثابت در کشور از تسهیلات خرید اعتباری کالا تا سقف دو میلیون تومان بهره‌مند خواهند شد.
براساس گزارشی که مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، منتشر کرده «محمد شریعتمداری» در این باره توضیح داده: بر اساس هماهنگی‌های انجام شده با استانداری‌های کشور این افراد که فاقد درآمد و شغل ثابت هستند شناسایی و از دریافت تسهیلات که به صورت کارت‌های اعتباری خرید است بهره‌مند خواهند شد.
وزیر کار از دیگر اقدامات انجام شده در خصوص شیوع ویروس کرونا، گفت: همچنین سه میلیون نفر از جمعیت کشور که کمترین میزان درآمدی را داشته و تحت پوشش نهاد و مستمری‌بگیر هیچ نهادی نبودند، مبلغی بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان به حساب آنها واریز شده است.
وی در خصوص حمایت از کسب و کارهایی که به دلیل بروز ویروس کرونا آسیب دیده‌اند، نیز گفت: برخی از واحدهای تولیدی کشور هم که به سبب بروز کرونا دچار خسارت‌هایی در حوزه تولید شده‌اند که دولت برای جبران این خسارت‌ها برنامه‌ریزی کرده است. به همین منظور هم وام‌هایی با سود ۱۲ درصد برای این واحدها پیش‌بینی شده تا بتوانند بخشی از خسارت‌های خود را جبران کنند و مشکلی در زمینه پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل خود نداشته باشند.
او در این باره گفت: مصوباتی هم در خصوص استمرار بدهی‌های مالیاتی و پرداخت تسهیلات در این بخش در نظر گرفته شده و تعویق پرداخت بیمه تامین اجتماعی برای این رسته‌ها به مدت سه ماه هم اختصاص یافته است.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: افرادی که به سبب کرونا بیکار شده و شغل خود را از دست داده‌اند هم باید در سامانه مربوطه ثبت‌نام کنند تا بتوانیم مقدمات پرداخت بیمه بیکاری آنها را فراهم کنیم.
در همین حال ایسنا در گزارشی نوشت: در حالی که دولت هفته گذشته مبلغ 5 هزار میلیارد تومان اعتبار جهت کمک به صندوق بیمه بیکاری برای پرداخت به کارگران آسیب دیده از کرونا تصویب کرد، به نظر می‌رسد افزایش تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در سامانه بیمه بیکاری باعث اعمال محدودیت‌هایی در اختصاص مقرری بیمه بیکاری شده باشد؛ تا جایی که به گفته مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت کار ملاک پرداخت مقرری بیمه بیکاری تنها ثبت‌نام در سایت نیست و کارگرانی که متقاضی دریافت بیمه بیکاری هستند حتما باید مشمول قانون کار، قانون بیمه بیکاری و قانون تامین اجتماعی باشند.
آن زمان اعلام شد که این مبلغ به تمام کارگران و مشاغل و صنوف آسیب دیده از کرونا پرداخت خواهد شد و بسیاری از مقامات کارگری نیز اعلام کردند که طبق جلسات و نشست‌هایی که در وزارت کار برگزار و پیشنهاداتی که مطرح شده، محدودیت‌هایی همچون داشتن یکسال سابقه کار برداشته شده و کارگرانی که سه یا چهار ماه سابقه کار داشته ولی به دلیل کرونا شغل خود را از دست داده باشند هم می‌توانند درخواست بیمه بیکاری بدهند. بر همین اساس بود که بسیاری از کارگران آسیب دیده از کرونا در سامانه
bimebikari.mcls.gov.ir که در وزارت کار به این منظور راه‌اندازی شده درخواست خود را برای بیمه بیکاری به ثبت رسانده و طبق آخرین آمارها بیش از ۷۰ هزار نفر در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند.
