سیل سیستان و بلوچستان می‌توانست بلا نباشد
سیل سیستان و بلوچستان ثابت کرد که همنشینی دو واژه «مدیریت» با «بحران» در کشوری که مستعد دچار شدن به همه بلایای طبیعی اعم از سیل، زلزله، آتش‌سوزی و... است، چیزی در حد آرزوی محال است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، روایت‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی در بلایای طبیعی اخیر نشان می‌دهد که از گذشته چیزی برای عملکرد درست در بحران نمی‌آموزیم و هرچه در توان داریم به وقت حادثه رو می‌کنیم. داشته‌ها البته در هنگام مواجهه با حادثه کافی نیست زیرا باید از قبل چاره اندیشی می‌شد. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد سرریز شدن 4 سد در مناطق سیل زده سیستان و بلوچستا ن و توجه نکردن به پروژه‌های آبخیزداری سهم بالایی در افزایش خسارات سیل داشته است.
سال 1385 طوفان گونو در سیستان و بلوچستان زیر ساخت‌های بسیاری را در این استان پهناور تخریب کرد. یکی از این زیر ساخت‌های تخریب شده سیل بندها در بخش‌های جنوبی استان و در مناطق عورکی، قصر قند و دشتیاری است که اتفاقاً بیشترین تخریب‌ها را در سیل اخیر داشته‌اند. شه بخش گورگیج نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها می‌گوید: سال ۱۳۸۵ طوفان «گونو» سیل بند این منطقه را تخریب کرد و درحالی‌که احداث آن فقط یک هفته کار داشت اما ۱۳ سال است که توجهی به آن نشده است.
وی عنوان می‌کند: اگر مسئولان، این سیل بند را ترمیم کرده بودند۷۰درصد خسارت‌های وارده به این منطقه کاهش‌یافته بود.
نکته دیگر نقش سدها در کاهش خسارات و وقوع سیل بود. در حال حاضر تحلیل‌های متفاوتی از اثر بخشی سدهای جنوبی استان در مدیریت بحران مطرح می‌شود.
شه بخش گورگیج می‌گوید: سد زیردان در شمال چابهار سال 1390 ساخته شد این سد از زمان ساخت تاکنون هیچوقت لبریز نشده بود و برای اولین بار در 8 سالی که از عمر ساخت آن می‌گذرد سر ریز داشت. این سد در هنگام شروع بارش‌ها 50 میلیون متر مکعب ظرفیت خالی داشت. اگر قبل از بارش‌ها 40 میلیون متر مکعب آب آن را خالی می‌کردند، ما با این حجم تخریب روبه‌رو نبودیم.
مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان درباره علت تخلیه نکردن سدها قبل از وقوع سیلاب می‌گوید: برآوردهای هواشناسی از میزان بارش‌ها دقیق نبود به همین دلیل ذخیره سدها خالی نشدند.
پیش‌بینی سازمان هواشناسی از میزان بارندگی و ورودی آب به سدها، حدود یک‌چهارم آن چیزی بود که در این چهار روز شاهد آن بودیم اما اینکه گفته می‌شود تشدید خسارات ناشی از سیلاب به‌دلیل عدم رهاسازی آب از سدها است، مورد تأیید نیست زیرا ما بر اساس پیش‌بینی هواشناسی در سد پیشین و خیرآباد آزادسازی آب داشتیم.
این ادعای آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان درباره بموقع نبودن هشدارهای هواشناسی البته چندان درست نیست. زیرا گزارش‌ها نشان می‌دهد سازمان هواشناسی سیستان و بلوچستان اولین اطلاعیه هشدار سیلاب خود را چهار روز قبل از وقوع بارش‌ها و در 17 دی ماه منتشر کرد. یکی از دلایل تلفات جانی نداشتن این سیل هم هشدارهای بموقع هواشناسی بود. چیزی که رئیس جمهوری هم در بازدید خود از مناطق سیلزده دشتیاری و چابهار بر آن تأکید داشت و از سازمان هوا شناسی استان تقدیر کرد. روایت خبرنگار در سیستان و بلوچستان حاکی است: هشدارهای هواشناسی بموقع داده شده بود و انتظار می‌رفت بر اساس تجربه سیل خوزستان، مسئولان ستاد مدیریت بحران اقدام به رهاسازی و تخلیه سدها می‌کردند ولی اقدامی نشد.
محسن حیدری مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان می‌گوید: اولین اطلاعیه جوی روز ۱۷ دی ماه یعنی چهار روز قبل از اوج فعالیت سامانه بارشی صادر و تأکید شد که سامانه فوق سنگین اکثر نقاط استان را در برمی‌گیرد. متأسفانه آب منطقه‌ای استان این هشدارها را جدی نگرفت و آن‌طور که باید سطح آب این سدها را تنظیم نکرد و همین موضوع سبب شد تا حداقل چهار سد سرریز کند.
اکنون هرچه زمان می‌گذرد، ارزیابی‌ها از خسارت سیل در یکی از فقیرترین استان‌های کشور عمق فاجعه را بیشتر آشکار می‌کند. 90 درصد باغ‌های موز در منطقه زرآباد که قطب تولید موز در کشور است، از بین رفته و جالیز‌ها و صیفی جات کشاورزان در مناطق جنوبی استان تقریباً به‌طور کامل نابود شده‌اند. آبگرفتگی خانه‌های خشتی و گلی روستا نشینان را در معرض تخریب و ریزش قرار داده است. بسیاری از روستاهای منطقه دشتیاری از آب لوله کشی سالم بهره‌ای ندارند. منبع تأمین آب در این روستاها هوتک‌ها هستند، آبگیرهایی طبیعی یا دستکند در کناره رودخانه ها؛ در حال حاضر فاضلاب خانگی وروستایی به آب هوتک‌ها نفوذ کرده و خطر آلودگی آب آشامیدنی و شیوع بیماری‌ها را افزایش داده است. تصاویر غم انگیز و اندوهبار تلف شدن دام‌های روستاییان که برای بسیاری تنها دارایی و وسیله معاش آنها بوده در این روزها در شبکه‌های اجتماعی بسیار منتشر شده است. گفته می‌شود علاوه بر تلف شدن هزاران رأس دام سبک و صدها رأس دام سنگین، یک میلیون رأس از دام‌های کشاورزان استان دچار بحران تأمین علوفه‌اند زیرا مراتع و باغ‌ها در حد گسترده‌ای تخریب شده است.
اکنون مردمی که فقیر بودند بعد از وقوع سیل فقیر‌تر شده‌اند. امدادگران تن ماهی و پتو به سیلزدگان می‌دهند، اما فردا یا یکسال بعد آنان باید با این همه خرابی و از بین رفتن خانه و کاشانه‌شان چه کار کنند؟ خیلی از کشاورزان که محصولات خود را در زرآباد و دشتیاری پیش فروش کرده بودند با از بین رفتن محصولاتشان که هنوز برداشت نشده ، بدهکار شده‌اند و نمی‌دانندباید چه کار کنند، مردم اینجا درمانده شده‌اند!
