همه چیز درباره حالت تهوع و راه‌های درمان

اقتصادآنلاین – مهسا نجاتی؛ به نظر می‌رسد که بارداری، شناخته شده‌ترین علت حالت تهوع صبحگاهی باشد، اما باید گفت که علل بسیار دیگری نیز وجود دارد. این عوامل می‌تواند شامل پایین بودن قند خون و کم آبی بدن باشد. بسیاری از افراد هنگام صبح، حالت تهوع را تجربه می‌کنند. در اکثر مواقع، حالت تهوع یک مشکل موقتی به شمار می‌رود، اما گاهی حالت تهوع صبحگاهی نیز می‌تواند دلیل یک بیماری مزمن باشد. پس اگر حالت تهوع طی چند روز بهبود نیافت، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

علاوه بر این، گفتنی است که برخی از داروها می‌توانند سبب حالت تهوع شوند. اگر فردی پس از مصرف دارویی دچار حالت تهوع شد، حتما باید وضعیت خود را به پزشک گزارش دهد.

در ادامه، به بررسی برخی از علل حالت تهوع صبحگاهی می‌پردازیم؛

اضطراب

برخی از افراد نیز به دلیل اضطراب و نگرانی بیش از حد، در مواقع بسیاری با مشکل حالت تهوع مواجه می‌شوند. همچنین، حالت تهوع، باعث تشدید اضطراب نیز می‌شود، به خصوص برای افرادی که ترس از استفراغ دارند یا همواره نگران سلامتی خود هستند. این موضوع می‌تواند شروع‌کننده این چرخه باشد و به تدریج بدتر می‌شود.

برخی از راهکارها وجود دارند که می‌توانند به حالت تهوع ناشی از اضطراب کمک کنند. قابل ذکر است که مدیتیشن، گاهی می‌تواند به افراد کمک کند که ذهن خود را آرام کرده و اضطراب را کاهش دهند. داروهایی که به کاهش اضطراب کمک می‌کنند نیز می‌توانند مثمر ثمر واقع شوند.

پایین بودن قند خون و گرسنگی

قند خون پایین می‌تواند باعث حالت تهوع و همچنین مشکلات دیگری همچون سرگیجه، لرزش، گیج بودن و حتی غش کردن شود. در هنگام صبح، به دلیل گرسنگی و به اصطلاح افتادن قند خون این مشکلات به وجود بیاید که اغلب با غذا خوردن برطرف می‌شود.

علاوه بر این، شایان ذکر است که افراد مبتلا به دیابت، به دلیل مصرف دارو ممکن است دچار پایین آمدن قند خون شوند. در افراد مبتلا به دیابت که دارو مصرف می‌کنند، چند ساعت غذا نخوردن، می‌تواند سبب پایین آمدن قابل توجه فشار خون آنها شود. این افراد باید بلافاصله پس از بیدار شدن صبحانه خود را میل کنند تا از افتادن قند خون در هنگام صبح جلوگیری کنند.

میگرن و سایر سردردها

حالت تهوع، از علائم شایع سردردهای میگرنی به شمار می‌رود. برخی از سردردهای دیگر، به ویژه سردردهای خوشه‌ای نیز می‌توانند باعث حالت تهوع شوند. علاوه بر این گفتنی است که سر درد، احساس غیر معمول و حساسیت به نور، از علائم میگرن هستند.

بیشتر افرادی که سردرد را تجربه  می‌کنند، متوجه محرک‌های خاصی هستند. برای برخی افراد، این سردردها در هنگام صبح  ظاهر می‌شوند. این مشکل ممکن است به دلیل گرفتگی عضلانی، استرس یا قرار گرفتن در معرض نور و صدا باشد. قند خون پایین به دلیل گرسنگی نیز می‌تواند باعث سردردهای میگرنی و در نهایت منتج به حالت تهوع شود.

قابل ذکر است که برخی از افراد، با مصرف داروهای خودسرانه، این سردردها را به صورت موقتی مداوا می‌کنند که اشتباه است. برای اینگونه سردرها و شناسایی صحیح آنها باید به پزشک مراجعه کرد که درمان صحیح انتخاب شود.

کمبود آب بدن

کمبود آب بدن در برخی از افراد می‌تواند احساس حالت تهوع ایجاد کند. از دیگر علائم دیگر کمبود آب بدن می‌توان به سرگیجه، خشکی شدید پوست، گودی زیر چشم، ادرار تیره، ادرار نکردن یا کم ادرار کردن و احساس خستگی اشاره کرد.

صبح‌ها، به دلیل اینکه افراد چندین ساعت آب ننوشیده‌اند، به احتمال زیاد دچار کم‌آبی بدن می‌شوند. از سویی دیگر، افرادی که بلافاصله پس از بیدار شدن کافئین مصرف می‌کنند، سبب تشدید این مشکل می‌شوند.

از طرفی نیز، اسهال و استفراغ، می‌تواند سبب کمبود آب بدن به خصوص در کودکان شود. همچنین، تعریق طولانی مدت، به ویژه هنگامی که آب کافی نوشیده نشود، سبب کم‌آبی بدن می‌شود.

در اکثر مواقع، نوشیدن آب، بهترین راه حل برای کمبود آب بدن است اما با این حال، گاهی اوقات، مسئله و مشکلی اساسی می‌تواند مانع جذب کافی آب توسط بدن شود. در این صورت، نوشیدن آب به تنهایی این مشکل را برطرف نمی‌کند. در این صورت، فورا باید به پزشک مراجعه کرد.

رفلاکس و سوزش معده

بیماری رفلاکس معده (GERD) زمانی اتفاق می‌افتد که گاهی محتویات معده به سمت مری و پشت گلو حرکت می‌کنند. این مشکل می‌تواند سبب حالت تهوع، سوزش و درد شود. بسیاری از مردم، این درد را سوزش سر دل می‌نامند.

سوزش معده و رفلاکس ممکن است در هنگام صبح بدتر شود، زیرا مدت زیادی دراز کشیدن باعث می‌شود که محتویات معده در جهت نادرست حرکت کند. برخی افراد نیز ممکن است با سرفه یا گرفتگی صدا از خواب بیدار شوند.

برخی دریافتند که غذاهای خاصی، به ویژه غذاهای اسیدی می‌توانند سبب تهوع صبحگاهی و رفلاکس معده شوند. بنابراین، بعضی از افراد تصمیم می‌گیرند که از خوردن این نوع غذاها اجتناب کنند.

افراد دیگری نیز با خوردن داروهای جلوگیری کننده از رفلاکس و سوزش معده، از این مشکل رهایی می‌یابند.

دردعضلانی

گرفتگی عضلانی در گردن و شانه‌ها که سردرد را به همراه خود دارند، معمولا باعث حالت تهوع و اختلال می‌شود. برخی دیگر از اشکال دردهای عضلانی نیز می‌تواند فرد را دچار حالت تهوع کند.

خوابیدن در وضعیت نامناسب، می‌تواند درد عضلات در هنگام صبح را بدتر کند و برخی افراد در هنگام برخاستن، شدت درد را احساس می‌کنند. برخی از مشکلات جسمانی نیز همچون آرتروز ستون فقرات، در صبح بدتر شده و این درد را بیشتر حس می‌کنند.

گفتنی است که دردهای عضلانی که سبب حالت تهوع می‌شوند، معمولا موقتی هستند. اگرچه می‌تواند از علائم یک بیماری جدی مانند آرتروز، دیسک کمر، فیبرومیالژیا یا اختلالات جدی ماهیچه‌ای باشد.

اگر درد، طی چند روز بهبود پیدا نکرد، افراد باید به پزشک مراجعه  کنند.

قابل ذکر است که در اکثر مواقع، حرکات کششی ملایم، می‌تواند به دردهای عضلانی و حالت تهوعی که به دنبال خود دارد، کمک کند. همچنین، گذاشتن یک کیسه آب گرم در محل درد به مدت بیست دقیقه، می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.

ترک اعتیاد یا قطع مصرف دارو

بسیاری از داروها یا مواد مخدر، و حتی کافئین که توسط افراد استفاده می‌شود، زمانی که مصرف خود را قطع می‌کنند، علائم ترک کردن را مشاهده خواهند کرد. حالت تهوع، یکی از شایع‌ترین علائم ترک مصرف است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر حالت تهوع با علائم زیر همراه بود، فورا به اورژانس مراجعه کنید:

استفراغ به همراه خون

درد شدید معده که به مرور بدتر می‌شود

تب بالا

تغییر در میزان هوشیاری

در بیماران مبتلا به دیابت که حالت تهوع شدید دارند و پس از غذا خوردن بهتر نمی‌شوند، ممکن است دچار کتواسیدوز دیابتی شوند و به کما بروند. با مشاهده این وضعیت، این افراد باید فورا به اورژانس مراجعه کنند.

دلایل حالت تهوع و از دست دادن اشتها

حالت تهوع و کمبود اشتها، با یکدیگر رابطه دارند. حالت تهوع اغلب می‌تواند منجر به کمبود اشتها شود و برعکس نیز فرد اگر به اندازه کافی غذا نخورده باشد ممکن است دچار حالت تهوع شود. این دو علامت، می‌توانند به شرایط مختلفی بستگی داشته باشند. اگرچه برخی از این شرایط نیاز به درمان پزشکی دارند، اما علل بسیاری را می‌توان در منزل درمان کرد.

حالت تهوع، معمولا در دهان، پشت گلو و معده احساس می‌شود که بسیاری از افراد به عنوان یک بیماری از آن یاد می‌کنند. حالت تهوع، گاهی به استفراغ منجر می‌شود. از سایر علائم که ممکن است با حالت تهوع همراه باشد، می‌توان به سرگیجه،داشتن مشکل در بلعیدن غذا، تولید بیش از حد بزاق دهان و سردی پوست اشاره کرد.

از دست دادن اشتها، به معنای گرسنه نبودن، خوردن غذا خیلی کمتر از حد معمول یا اصلا غذا نخوردن نیست. ممکن است فرد، هیچ علاقه‌ای به خوردن غذا نداشته یا نخواهد که غذا بخورد. کاهش اشتها، اغلب اگرچه یک مشکل کوتاه مدت است، اما کاهش طولانی مدت اشتها می‌تواند منجر به کاهش وزن، خستگی و کم‌آبی بدن شود.

برخی افراد ممکن است به دلیل مصرف داروها و درمان‌های خاصی دچار حالت تهوع یا از دست دادن اشتها شوند. این علائم همچنین، می‌تواند به دلیل مسمومیت غذایی یا دارویی ایجاد شود. بعضی مواقع، از دست دادن اشتها و حالت تهوع می‌تواند از فشار زیاد در ورزش یا علت روانی مانند استرس باشد.

در ادامه، به معرفی برخی دیگر از دلایل حالت تهوع می‌پردازیم:

مسمومیت غذایی

باکتری‌ها و ویروس‌ها، می‌توانند سبب آلودگی مواد غذایی شده و سبب مسمومیت غذایی شوند. علائم شایع مسمومیت غذایی شامل تهوع و از بین رفتن اشتها، و همچنین گرفتگی معده، تب، اسهال و استفراغ است. به غیر از شرایط حاد و بحرانی، این مشکل را در خانه می‌توان مداوا کرد. شایان ذکر است که برای جبران آب از دست رفته بدن باید به مقدار زیادی آب نوشید. استراحت و استفاده از غذاهای ساده مانند برنج یا نان نیز می‌تواند به روند بهبودی کمک کند.

در صورت مشاهده علائم زیر، فرد باید به پزشک مراجعه کند:

دمای بالای بدن

مشاهده خون در مدفوع

علائم کمبود آب بدن

اسهالی که بیش از سه روز ادامه پیدا کند

حساسیت غذایی

واکنش آلرژیک به یک ماده غذایی خاص، می‌تواند سبب حالت تهوع شود که اغلب با دلپیچه و یا استفراغ همراه است. سایر علائم شایع شامل اشک چشم، عطسه، خارش پوستی، کهیر و متورم شدن است که اندکی پس از خوردن غذا اتفاق می‌افتد.

افراد با مشاهده این علائم به دنبال مصرف یک ماده غذایی خاص، باید از آن پس از مصرف آن خودداری کرده و در برخی موارد نیاز است که فرد به پزشک مراجعه کرده و داروهایی مانند اپی نفرین را برای رفع مشکل خود مصرف کنند.

داروها

برخی از داروها، دارای عوارض جانبی هستند که باعث از بین رفتن اشتها یا حالت تهوع می‌شوند که شامل موارد زیر است:

حالت تهوع:

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد ویروس

آنتی‌بیوتیک‌ها

داروهای فشار خون

کاهش اشتها:

شیمی درمانی

داروهای درمان اختلال بیش‌فعالی

آنتی‌بیوتیک‌ها

مصرف داروها به همراه میان‌وعده می‌تواند به جلوگیری از حالت تهوع کمک کند. از طرفی دیگر، مصرف این داروها پیش از خواب می‌تواند به جلوگیری از ایجاد عوارض جانبی کمک  کند. پایین بودن سر هنگام خوابیدن نیز می‌تواند سبب حالت تهوع شود. استفاده از یک بالشت اضافی که سر را بالاتر نگاه دارد، می‌تواند به جلوگیری از بروز این مشکل کمک کند.

اگر از بین رفتن اشتها یا حالت تهوع به دلیل مصرف دارو، سبب اختلال در زندگی فرد شود، پزشک می‌تواند دوز دارو را تغییر داده یا یک روش درمانی دیگر جایگزین کند.

دلایل روانشناختی

هر دو مشکل کاهش اشتها و حالت تهوع می‌تواند با برخی مشکلات روانشناختی همچون استرس و اضطراب رابطه مستقیم داشته باشد. فردی که استرس و اضطراب مفرط داشته باشد، ممکن است اشتهای خود را از دست دهد.

از سویی دیگر، حالت تهوع یکی از علائم شناخته شده از اختلالات اضطرابی است. از سایر علائم جسمانی این مشکل می‌توان به لرزش، تعریق، ضربان قلب بالا و مشکل تنفسی اشاره کرد.

برای درمان استرس و اضطراب مزمن، باید به پزشک مراجعه کرده و از دارو استفاده کرد.

ورزش

برخی از افراد ممکن است پس از ورزش، مشکلات از دست دادن اشتها و حالت تهوع را تجربه کنند. این مشکلات، یکی از علائم رایج در میان ورزشکاران استقامتی، همچون دوی ماراتن است.

گفتنی است که دلایل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند سبب ایجاد حالت تهوع پس از ورزش شوند. ورزش سخت می‌تواند خون را از معده، به سایر قسمت‌های بدن بکشاند و همین امر سبب ایجاد احساس حالت تهوع در فرد می‌شود. نوشیدن آب زیاد یا خیلی کم نیز می‌تواند باعث ایجاد حالت تهوع شود.

افراد می‌توانند با ورزش کردن پس از یک یا دو ساعت پس از خوردن غذا، یا قطع نکردن ناگهانی ورزش و انجام حرکات سرد کردن پس از ورزش، می‌توانند به جلوگیری از حالت تهوع کمک کنند.

بارداری

حالت تهوع و تغییر در اشتها، از علائم شایع دوران بارداری به شمار می‌رود. حالت تهوع و استفراغ معمولا از هفته نهم بارداری آغاز شده و پس از هفته چهاردهم از بین می‌رود.

متخصصان زنان و زایمان، برای جلوگیری از حالت تهوع در دوران بارداری، راه‌های زیر را پیشنهاد می‌کنند:

وعده‌های غذایی کم اما منظم و متعدد و انتخاب غذاهای مناسب

نوشیدن مایعات به صورت مرتب در طول روز

اجتناب از بوهایی که سبب ایجاد حالت تهوع می‌شوند

مصرف نوشیدنی‌هایی که در آنها زنجبیل وجود دارد

حالت تهوع پس از عمل جراحی

حالت تهوع و استفراغ، یکی از عوارض جانبی شناخته شده بیهوشی است که می‌تواند متوجه افراد پس از عمل جراحی باشد. نوع جراحی نیز می‌تواند در ایجاد حالت تهوع دخیل باشد.

خوردن غذا و آب به مقدار اندک پس از جراحی، باعث می‌شود که فرد پس از جراحی احساس بهتری داشته باشد.

سرطان

حالت تهوع می‌تواند برای افرادی که مبتلا به سرطان هستند دردسر ساز شود که از مشکلات شایع آن می‌توان به انسداد روده و عفونت اشاره کرد.

برخی از درمان‌های سرطانی نیز می‌تواند سبب ایجاد حالت تهوع شود. به عنوان مثال، شیمی درمانی، یکی از علل حالت تهوع است. پزشکان معمولا برای کاستن این عارضه، دارو تجویز می‌کنند.

از طرفی، برخی افراد مبتلا به سرطان، از دست دادن اشتها را نیز تجربه می‌کنند.

به منظور بهبود این مشکل، به افراد مبتلا به سرطان توصیه می‌شود که غذاهایی که کالری کمتری دارند مصرف کنند یا اینکه مواد غذایی را به قطعات کوچک تقسم کنند تا بلعیدن آنها آسان‌تر باشد.

در ادامه، به معرفی برخی از درمان‌های خانگی برای درمان حالت تهوع می‌پردازیم؛

6 چای مناسب برای درمان حالت تهوع

1-چای زنجبیل

بر اساس 9 مطالعه انجام شده در خصوص خواص زنجبیل مشخص شد که این گیاه، حالت تهوع و استفراغ‌های صبحگاهی، ناشی از شیمی درمانی و جراحی را برطرف می‌کند.

2-چای بابونه

در طب سنتی، از بابونه برای آرامش عضلات دستگاه گوارش و معالجه مشکلاتی همچون حالت تهوع، استفراغ، نفخ و سوء هاضمه استفاده می‌شود.

3-چای لیمو عسل

رایحه لیمو به تنهایی، می‌تواند حالت تهوع را تسکین دهد. لیمو همچنین، خاصیت ضد باکتریایی و ضد عفونت دارد. از طرفی ، عسل نیز خاصیت مبارزه با حالت تهوع را دارد.

4-چای رازیانه

مطالعاتی که از گذشته تا کنون در خصوص رازیانه انجام شده نشان می‌دهد که این گیاه به تقویت سلامت دستگاه گوارش، بهبود وضعیت روده، درد معده، اسهال و کاهش علائم حالت تهوع کمک می‌کند.

5-چای نعناع

گزارشات ارائه شده حاکی از آن است که چای نعناع سبب درمان معده درد و حالت تهوع می‌شود.

6-چای شیرین بیان

از گذشته تا کنون، گیاه شیرین بیان برای درمان ناراحتی‌های گوارشی همچون سوء هاضمه، تهوع، استفراغ، معده درد و نفخ مورد استفاده قرار می‌گیرد.