بودجه غلتان می‌شود
با صدور فرمان اصلاح ساختار بودجه از سوی رهبر معظم انقلاب در آذر ماه سال گذشته، بسترهای تحقق یکی از آرزوهای دیرینه نظام اقتصادی کشور که همانا قطع بند ناف بودجه از نفت است، فراهم شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، برهمین اساس در نخستین گام بودجه سال‌جاری با وجود طی کردن تمام مراحل قانونی دستخوش تغییراتی شد و سقف فروش نفت در آن به 300 هزار بشکه در روز کاهش یافت. اما این سرآغاز تحول بودجه است، چرا که بودجه سال 1399 به‌عنوان نخستین بودجه دوسالانه با شکل و شمایلی متفاوت از گذشته مراحل نهایی تدوین خود را می‌گذراند. بدین ترتیب در نشست اول مهرماه شورای اقتصاد بخشنامه بودجه سال آینده به تصویب رسید و با بازگشت رئیس جمهوری از سفر نیویورک به احتمال زیاد امروز ابلاغ خواهد شد.
ویژگی‌های اصلی بودجه 99
درکنار وابستگی سفر به درآمدهای نفتی بودجه‌ای که برای سال آینده در دست تدوین است دو ویژگی اساسی دارد؛ نخستین ویژگی برنامه محور بودن بودجه است. درحالی که بودجه‌های سنواتی گذشته حدود هزار ردیف اعتباری برای دستگاه‌های مختلف داشت، بودجه سال آینده با رویکرد برنامه محوری تدوین می‌شود و در ذیل آن برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت هدفگذاری می‌شود. بنابراین درواقع این اهداف است که اعتبار می‌گیرد نه دستگاه‌های اجرایی. درهمین راستا، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز از تغییر شکل بودجه خبر داده است که درآن هزار ردیف بودجه به 100 ردیف اصلی برای دستگاه‌های سیاستگذار و مابقی برای دستگاه‌های مجری تقسیم می‌شود. پس از تدوین بودجه نیز این بودجه دستگاه‌های سیاستگذار است که برای تصویب به مجلس می‌رود؛ با وجود این بودجه دستگاه‌های مجری نیز پیوست بودجه به مجلس می‌رود. دومین ویژگی مهم بودجه سال آینده دوسالانه بودن و بر مبنای عملیاتی بودن آن است. بدین ترتیب بودجه سال آینده برای سال‌های 1399 و 1400 به مجلس می‌رود و مجلس بودجه سال نخست آن را به تصویب می‌رساند و درخصوص بودجه سال 1400 نیز اطلاعات اصلی و اساسی را دریافت می‌کند. علاوه بر این، طبق ماده 7 قانون برنامه ششم توسعه باید تا پایان این برنامه بودجه تمام دستگاه‌ها بر مبنای عملکرد تدوین شود که از سال 1392 بتدریج این موضوع در دستور کار قرار گرفته و در سال آینده تکمیل می‌شود. بدین ترتیب بودجه از سال آینده در قالب بودجه «غلتان» تدوین و به تصویب مجلس می‌رسد. با توجه به اینکه بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد انجام می‌شود دوسالانه بدون آن کمک می‌کند تا دستگاه‌ها در تحقق اهداف پیش‌بینی شده که به طور عمده بیش از یکسال طول می‌کشد، موفق‌تر باشند.
اکثر کشورها بودجه چندسالانه دارند
درحالی که در ایران قرار است از سال آینده بودجه دوسالانه را تجربه کنیم، بررسی سایر کشورها نشان می‌دهد که اکثر کشورهای دنیا بودجه‌های چندسالانه دارند هرچه کشورها توسعه یافته‌تر می‌شوند بر تعداد سال‌های بودجه افزوده می‌شود به طوری که امریکا بودجه‌های خود را پنج سالانه تدوین می‌کند. همچنین اغلب کشورهای اروپایی بودجه‌های سه سالانه دارند و در کشورهای آسیایی نیز بودجه‌های دوسالانه را تجربه کرده‌اند. اما از آنجا که برنامه‌ها و اهداف در کشور ما انعطاف زیادی ندارد تصویب بودجه‌های بلندمدت به‌دلیل تغییرات احتمالی با ریسک بالایی همراه است و به همین دلیل بودجه دوسالانه برای آن درنظر گرفته شده است، چرا که در بودجه دوسالانه که بودجه اصلی (سال اول) به تصویب کامل می‌رسد و بودجه سال دوم به‌صورت کلیات مورد بررسی قرار می‌گیرد امکان تغییر بودجه سال دوم همچنان وجود دارد. بدین ترتیب در سال آینده بودجه برای سال‌های 1399 و 1400 و در سال آینده بودجه برای سال‌های 1400 تا 1401 تدوین می‌شود.
