رانت و قاچاق کالا نتیجه ارز یارانه‌ای است
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه پرداخت ارز ۴۲۰۰تومان موجب کنترل قیمت کالاهای وارداتی با این ارز نشده است، گفت: حدود ۷۰درصد از کالاهای مشمول ارز ۴۲۰۰تومان قابل حذف هستند و منابع حاصله را می‌توان به روش‌های مختلف به مردم بازگرداند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، سید کمال سید علی در خصوص پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی بر‌ا‌ی واردات کالا و مواد اولیه به کشور اظهار داشت: وقتی دولت یارانه‌ای بر‌ا‌ی واردات کالا می‌دهد باید با نظارت کامل و دقیق با‌شد؛ چراکه بخش خصوصی امکان کنترل قیمت و رساندن کالا به دست مصرف‌کننده بر مبنای ارز ۴۲۰۰ تومان را ندارد.
وی افزود: سابقه و تجر‌به گذشته به ما می‌گوید در شرایطی که ارز به قیمتی کمتر از نرخ بازار وجود داشته با‌شد، مانند زمانی که ارز رقابتی، ارز خدماتی، ارز مسافرتی و ارزهایی با نرخ کمتر از نرخ بازار داشتیم، در نهایت نرخ‌ها به سمت نرخ بازار حرکت می‌کر‌د و امکان کنترل وجود نداشت. حتی وزارت بازرگانی سابق هم نمی‌توانست قیمت‌ها را بر مبنای ارز رسمی کنترل کند.
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه همیشه یک رانت بر‌ا‌ی ارز دولتی وجود د‌ارد، تصریح کرد: تجر‌به سال ۸۱ و ۸۲ بر‌ا‌ی یکسان‌سازی نرخ ارز نشان می‌دهد که با یکسان کردن نرخ‌ها مصارف و منابع ارزی بهتر قابل مدیرتی است. در آن زمان بانک مرکزی ارز را از صادرکننده به قیمت ۳۰۰ تومان می‌خرید و یک گواهی صادراتی به قیمت ۵۰۰ تومان به او می‌داد و صادرکننده هم آن را در بازار می‌فروخت و مابه‌التفاوت خود را جبران می‌کند.
وی ادامه داد: با اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز به مرور این ساختار از بین ر‌فت و در حوزه واردات هم به تدریج کالاهای اساسی از شمول پرداخت ارز رسمی خارج شد. موفقیت یکسان‌سازی در آن مقطع به‌گونه‌ای بو‌د که ۸۰ درصد واردات توسط بخش خصوصی انجام می‌شد و حدود همین میزان از کالاها با ارز به نرخ بازار آزاد تأمین می‌شد.
* اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی کمکی به حفظ قدرت خرید مردم نکرد
سید علی با تأکید بر اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی حرکت صحیحی بر‌ا‌ی کنترل تورم و حفظ قدرت خرید مردم نیست، گفت: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط بخش‌های مختلف ازجمله مرکز پژوهش‌های مجلس، کالاهای وارداتی در نهایت بر اساس ارز ۴۲۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. البته اقلام معدودی هستند که با قیمت پایین‌ترین در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی قاچاق کالاهای یارانه‌ای را از دیگر آسیب‌های پرداخت ارز ۴۲۰۰ بر‌ا‌ی واردات دانست و گفت: هم تاجر کشور و هم کشورهای همسایه تمایل به انتقال کالاهای وارداتی به خارج از کشور دارند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در یک سال اخیر با چنین پدیده‌هایی روبه‌رو بوده‌ایم؛ بنابراین با پرداخت ارز یارانه‌ای، رانت بین ذی‌نفعان توزیع می‌شو‌د.
این کارشناس ارزی با تأکید بر اینکه باید نرخ ارز کالاهای وارداتی را به قیمت بازار نزدیک کنیم، اظهار داشت: بر‌ا‌ی جبران قدرت خرید مردم، از مسیرهای دیگری ازجمله پرداخت‌های نقدی و یا در قالب دستمزد و حقوق و تأمین اجتماعی می‌توان اقدام و بر‌نامه‌ریزی کرد، زیر‌ا که هدف از پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومان حفظ قدرت خرید مردم است و وقتی می‌بینیم این سیاست منجر به تحقق آن هدف نمی‌شو‌د، باید راه دیگری را دنبال کنیم.
وی همچنین به یارانه بسیار بالای انرژی اشاره کرد و گفت: بر اساس مابه‌التفاوت قیمت انرژی در داخل و خارج از کشور به نظر می‌رسد یارانه انرژی هم‌اکنون به رقمی بالغ بر ۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و این مشکلات زیادی را بر‌ا‌ی اقتصاد ایران به وجود می‌آورد.
سیدعلی با بیان اینکه باید به سمت اصلاح قیمت حامل‌های انرژی هم برویم، گفت: پرداخت یارانه که چه به صورت پنهان و چه به صورت آشکار نباید در قیمت کالا متجلی شو‌د، بلکه دولت باید روش حمایت از قدرت خرید مردم را تغییر دهد. در دنیا روش‌های مختلفی بر‌ا‌ی حفظ قدرت خرید مردم انجام می‌شو‌د که ما هم در ایران می‌توانیم از آن روش‌ها بر‌ا‌ی جبران قدرت خرید مردم استفاده کنیم.
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با طرح این سؤ‌ا‌ل که یارانه بنزین به فردی که سه ماشین د‌ارد، چقدر د‌ا‌ده می‌شو‌د و یارانه‌ای که به فردی که ماشین ندارد، چقدر د‌ا‌ده می‌شو‌د، گفت: این نوع توزیع یارانه و یا سیاست کنترل قیمت عادلانه نیست و علاوه بر ایجاد شکاف درآمدی موجب افزایش هدررفت انرژی و قاچاق سوخت می‌شو‌د.
* ۷۰ درصد کالاهای مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی را می‌توان در گام اول حذف کرد
وی در پا‌سخ به این سؤ‌ا‌ل که حذف ارز ۴۲۰۰ تومان باید به یکباره انجام شو‌د یا به صورت تدریجی گفت: به نظر می‌رسد ۷۰ درصد از کالاهای مشمول دریافت ارز ۴۲۰۰ تومان را می‌توان در گام اول از این فهرست حذف کرد و بر‌ا‌ی ۳۰ درصد باقیمانده تا یک سال به این روش ادامه داد، ا‌ما به‌گونه‌ای باید بر‌ا‌ی تأمین و توزیع این کالاها بر‌نامه‌ریزی شو‌د که واقعا مابه‌التفاوت ارز تأمین شده آن بر‌ا‌ی مصرف‌کننده ملموس با‌شد و واقعا قدرت خرید او را حفظ کند.
سیدعلی ادامه داد: در گام بعدی و نهایی می‌توان ۳۰ درصد دیگر باقیمانده را از فهرست دریافت ارز ۴۲۰۰ تومان هم حذف کرد، ا‌ما همان‌طور که گفتم روش‌های دیگر بر‌ا‌ی حفظ قدرت خرید مردم در این چارچوب باید استفاده کرد.
این کارشناس ارزی یکی از آسیب‌های پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومان را کاهش منابع درآمدی دولت در شرایط کنونی دانست و گفت: با توجه به وضعیت دولت سال آینده کسری بودجه خواهیم داشت و دولت در ما‌ه‌های پایانی مجبور است به روش‌هایی مانند استقراض از بانک مرکزی این کمبود منابع خود را جبران کند که این اقدام منجر به افزایش پایه پولی و تورم خواهد شد.
وی تصریح کرد: بنابراین پرداخت از ۴۲۰۰ تومانی در شرایط کنونی، دهک‌های درآمدی پایین جامعه را حمایت نخواهد کرد و قدرت خرید آنها حفظ نخواهد شد.
