پالایشگاهی که به ثمر ننشست/ جدیدترین آمارها در خصوص عدم پیشرفت طرح CNG در کشور

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛  بررسی ها نشان می دهد در سال های گذشته مجموع طرح های CNG با ظرفیت حدود عرضه 40 میلیون متر مکعب در روز با سرمایه گذاری حدود سه میلیون دلاری که معادل ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت 20 میلیون لیتری است در حالی به بهره برداری رسیده اند که انتظار می رفت در کوتاه مدت CNG جایگزین مناسبی برای بنزین شود. اما گفتنی است بر اثر مدیریت ناصحیح و تغییرات پی در پی و عدم برنامه ریزی استراتژیک بلندمدت از ظرفیت این طرح به طور کامل استفاده نشده و عملا" طرح با نصف ظرفیت به کار خود ادامه می دهد.

این در حالی است که مصرف سرسام‌آور بنزین و تولید سر به سری با مصرف این فرآورده سبب بروز نگرانی در شرایطی شده که به دلیل تحریم ها امکان تهیه و واردات فرآورده های نفتی براحتی میسر نیست. گفتنی است اگر در سال های گذشته رسیدگی بیشتری به امر جایگزینی بنزین با CNG شده بود، اکنون می توانستیم نتایج این موضوع را با بهبود کیفیت هوای شهرهای بزرگ و همچنین کاهش وابستگی به بنزین ببینیم. طرحی که شاید با نگاه دقیق تر به آن از سوی شرکت ملی پالایش و پخش و گاز و همچنین خودروسازها  می توانست در این روزها تا حد قابل توجهی بار را از دوش بنزین بر دارد.

آمارهای منتشر شده از سوی شرکت ملی پخش حاکی از عدم استقبال عمومی به جایگزینی CNG از سوی مصرف کنندگان بنزین و گازوییل دارد. در اولین نگاه مقصر اصلی این افت تقاضا، خودروسازها هستند که با کاهش شدید تولید خودروهای گازسوز از سال 89 تاکنون نتوانستند بازار جذابی برای مصرف CNG بوجود آورند. عدم تولید موتورهای پایه گازسوز مرغوب از یک سو و همچنین نبود تنوع و نوآوری در تولید این نوع موتورها سبب شده تا اطمینان مصرف کنندگان به شدت کاهش یافته و رغبتی برای خرید موتورهای پایه گازسوز نداشته باشند. نمودار زیر نشان دهنده افت شدید تولید موتورهای گازسوز در اثر بی توجهی خودروسازها به مسئله نوآوری و بهبود کیفیت است. مطابق با نمودار، تولید خودروهای گازسوز از سال 83 تال 89 از روند مطلوب برخودار بوده اما پس از آن، تولید خودروهای گازسوز با روند نزولی مواجه شده و در سال گذشته تقریبا به 130 هزار دستگاه در سال رسیده است که بسیار تامل برانگیز و نگران کننده است.

نکته دیگری که در میان آمارها خودنمایی می کند، ثبات روند تغییرات سهم CNG در سبد سوخت است. موضوعی که نشات گرفته از عدم مدیریت صحیح از سوی وزارت نفت در جهت فرهنگ سازی ، ایجاد مشوق‌های سرمایه‌گذاری و ساخت جایگاه در نقاط پُرتردد است. مطابق با آمارهای منتشر شده، CNG تا پایان سال 91 سهم 25 درصدی در سبد سوخت کشور داشته که این روند بنا به دلایلی که گفته شد نه تنها افزایشی نشد که مسیر نزولی در پیش گرفت تا جایی که در سال جاری سهم CNG از سبد سوخت تنها 18 درصد است. 

به عقیده برخی کارشناسان یکی دیگر از دلایلی که سبب عدم رغبت مصرف کنندگان سوخت به CNG، اختلاف اندک قیمتی میان بنزین و CNG بوده که جذابیت بهره گیری از سوخت گاز مایع را پایین آورده است. در مجموع قیمت CNG باید 20 تا 25 درصد قیمت بنزین باشد که با قیمت فعلی بنزین به این نتیجه خواهیم رسید که امروزه باید قیمت CNG بین 200 تا 250 تومان در نظر گرفته شود حال آنکه هم اکنون قیمت CNG حدود 42 درصد قیمت بنزین یعنی 420 تومان می باشد. همانطور که در نمودار دیده می‌شود، دقیقا در خلال سال هایی که بیشترین میزان مصرف CNG(سال های 90 تا 92) را شاهد بودیم، اختلاف قیمت این دو سوخت بالاترین رقم را داشته است. از این رو به دلیل ثابت ماندن نرخ بنزین از سال 94 تا کنون، مصرف CNG نیز رشد خاصی را تجربه نکرده و ثابت مانده است.