نرخ سود بالاخره پایین می‌آید؟/ بازار پول همچنان سودآورترین بازار مالی کشور
فعالان تولید از نرخ سود بالای تسهیلات بانکی گلایه دارند. آن‌ها معتقدند که با نرخ‌های بالای ۲۰درصد، قیمت تمام شده کالا بالا می‌رود و توان رقابت از آن‌ها گرفته می‌شود.
اقتصاد آنلاین - طاهره رضوی؛ در شرایطی که نرخ تورم در حدود 10 درصد است و در شرایط توازن در بازار پول، نرخ سود بانکی باید اندکی بالاتر از نرخ تورم بایستد، نرخ سود بانکی دو برابر نرخ تورم است و قصد پایین آمدن هم ندارد.
معاون اول رییس‌جمهور در همایش روز صنعت و معدن اعلام کرد که کاهش نرخ سود بانکی از برنامه‌های دولت آینده است. علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم نیز خواستار تشکیل نهادی برای نظارت بر نرخ سود در بخش‌های مختلف شد.
در این میان، مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد دولت دوازدهم عنوان کرده است؛ سود بانکی در کشور منطقی نیست و در هیچ جای دنیا سود بانکی بالاتر از تورم نیست که این مساله با دستور حل نمی‌شود.
به این ترتیب، محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت روز شنبه در صحن علنی مجلس در جلسه رای اعتماد از نمایندگان، از وزیر امور اقتصاد و دارایی و نیز رییس‌کل بانک مرکزی درخواست کرد که علاوه بر رقابتی کردن وضعیت بنگاه‌های تولیدی، به افزایش سهم صنعت و معدن از تسهیلات بانکی و نیز کاهش نرخ سود این تسهیلات توجه جدی داشته باشند.
این در شرایطی است که ولی‌اله سیف، رییس‌کل بانک مرکزی در جلسه هفته جاری خود با مدیران عامل بانک‌ها، با تاکید بر لزوم رعایت نرخ سود علی‌الحساب مصوب شورای پول و اعتبار در شبکه بانکی، اعلام کرد: نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار در واقع حداکثر سود علی‌الحساب است که براساس پیش‌بینی بازدهی فعالیت های اقتصادی صورت می گیرد.
این رقم براساس مصوبه شورای پول و اعتبار برای سپرده‌های یک ساله، حداکثر ۱۵ درصد و برای تسهیلات عقود مشارکتی و غیرمشارکتی، حداکثر معادل ۱۸ درصد در نظر گرفته شده است.
به اعتقاد سیف، نرخ تورم شاخصی برای نرخ سود بانکی است. به این ترتیب، براساس رابطه بین شاخص نرخ تورم و نرخ سود و با فاصله یکی دو درصد نرخ سود می‌تواند منطقی باشد.
در حال حاضر شرایط عرضه و تقاضا در بازار پول با توجه به نیاز بانک‌ها، دولت و تولیدکنندگان به نقدینگی موجب شده تا نرخ سود سپرده بالاتر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار قرار بگیرد. در حالی که نرخ سود مصوب 15 درصد است، بانک‌ها نرخ‌های بالاتر را اعمال می‌کنند. از طرف دیگر خودروسازان در فروش اعتباری خودرو، حدود نرخ 18 درصد را برای پیش‌پرداخت‌ها در نظر می‌گیرند و به برخی اوراق بدهی نیز در بورس بالاتر از 18 درصد سود تعلق می‌گیرد.
با احتساب نرخ 20 درصدی برای سپرده بانکی می‌توان برآورد کرد که طی 3 ماه و نیم ابتدایی سال سود 5.8 درصدی به سپرده‌ها تعلق گرفته که نشان‌دهنده بازدهی بالای بازار پول نسبت به سایر بازارهاست.
از سوی دیگر، در گذشته بانک‌ها تنها شرکت‌کنندگان در بازی نرخ سود بودند، اما هم اکنون دولت نیز از طریق بازار بدهی وارد این بازی خطرناک شده است.
در این شرایط، حسین عبده‌تبریزی، رییس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار معتقدند که مردم هم‌اکنون به یک معجزه جدیدی معتقد شده‌اند که همه می‌توانند پول را در بانک بگذارند و بانک نیز سودی بدهد که خودش در تامین آن مشکل دارد. پس این معجزه یک جایی متوقف خواهد شد و بنابراین وقتی نرخ سود ۲۵ درصد است، کسب‌وکارها هم قادر نخواهند بود بازدهی این نرخ را داشته باشند.
با این وجود، به نظر می‌رسد نرخ سود بانکی در حال حاضر به تله اقتصاد ایران تبدیل شده، به طوری که در صورتی که بانک‌ها دست به کاهش نرخ سود بزنند، دولت باید منتظر عواقب تورمی این حرکت باشد و اگر هم بانک‌ها این نرخ را کاهش ندهند که تولید و اشتغالی ایجاد نخواهد شد.
از طرفی، اگر تاکنون مشکل پایین نیامدن نرخ سود تنها بانک‌ها بودند، حالا دولت نیز از طریق بازار بدهی وارد این بازی شده است. حال باید منتظر ماند و مشاهده کرد دولت دوازدهم چه استراتژی و سیاستی برای برون از این بن‌بست پیدا خواهد کرد؟
