اصطلاح طرح پونزی به چه معناست؟

طرح پونزی یک کلاهبرداری سرمایه گذاری متقلبانه است که با پول گرفته شده از سرمایه گذاران بعدی، بازده بالایی را برای سرمایه گذاران اولیه ایجاد می کند. این طرح از این نظر شبیه به یک طرح هرمی است که هر دو بر استفاده از وجوه سرمایه گذاران جدید برای پرداخت بازده به حامیان قبلی مبتنی هستند.

هر دو طرح پونزی و هرمی در نهایت زمانی به پایان می‌رسند که سیل سرمایه‌گذاران جدید خشک می‌شود و پول کافی برای دور زدن افراد وجود ندارد. در آن مرحله، طرح های کلاهبرداری آشکار می‌شوند.

نکات کلیدی

این طرح سرمایه گذاری متقلبانه بر استفاده از وجوه سرمایه گذاران جدید برای پرداخت بهره به حامیان قبلی مبتنی است.

شرکت‌هایی که در طرح پونزی شرکت می‌کنند انرژی خود را بر جذب مشتریان جدید سرمایه‌گذاری متمرکز می‌کنند، در غیر این صورت طرح آن‌ها نقدینگی خود را از دست می‌دهد.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار دستورالعمل هایی را در مورد ویژگی‌هایی که برای شناسایی طرح‌های پونزی جست‌وجور کرد ارائه کرده است مانند تضمین بازده یا ارائه ابزارهای سرمایه گذاری ثبت نشده در کمیسیون بورس و اوراق بهادار دنبال شود.

بزرگترین طرح پونزی توسط برنی مدوف انجام شد و میلیاردها دلار را از چنگ هزاران سرمایه گذار خارج کرد.

آشنایی با طرح های پونزی

طرح پونزی یک سرمایه گذاری کلاهبردارانه است که در آن به مشتریان وعده سود کلان بدون ریسک داده می شود. شرکت هایی که در طرح پونزی شرکت می کنند تمام انرژی خود را بر جذب مشتریان جدید برای سرمایه گذاری متمرکز می کنند.

از این درآمد جدید برای پرداخت بازده به سرمایه گذاران اصلی استفاده می شود که به عنوان سود حاصل از یک معامله قانونی نیز معرفی می‌شود. طرح‌های پونزی بر جریان ثابت سرمایه‌گذاری‌های جدید تکیه می‌کنند تا بازدهی را برای سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر فراهم کنند. وقتی این جریان تمام شود، طرح هم از هم می پاشد.

خاستگاه های طرح پونزی

اصطلاح «طرح پونزی» پس از کلاهبرداری فردی به نام چارلز پونزی در سال 1920 ابداع شد. با این حال، اولین نمونه های ثبت شده از این نوع کلاهبرداری با سرمایه گذاری متقلبانه را می توان در اواسط تا اواخر دهه 1800 مشاهده کرد که توسط آدل اسپیتزدر در آلمان و سارا هاو در ایالات متحده سازماندهی شدند. در واقع، روش‌هایی که به طرح پونزی معروف شدند در دو رمان جداگانه نوشته چارلز دیکنز به نام‌های مارتین چوزلویت و دوریت کوچک شرح داده شده‌اند که در سال 1844 و 1857 منتشر شدند.

طرح اولیه چارلز پونزی در سال 1919 بر اداره پست ایالات متحده متمرکز بود. اداره پست در آن زمان کوپن‌های پاسخ بین‌المللی را ایجاد کرده بود که به فرستنده نامه اجازه می‌داد هزینه پست را پیش خرید و آن را در مکاتبات خود لحاظ کند. گیرنده کوپن را به یک اداره پست محلی می برد و آن را با تمبر پست هوایی اولویت دار معاوضه می کرد که برای ارسال پاسخ نامه لازم بود.

مهم

طرح‌های پونزی بر جریان ثابت سرمایه‌گذاری‌های جدید تکیه می‌کنند تا بازدهی را برای سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر فراهم کنند.

این نوع مبادله به آربیتراژگیری معروف است که عملی غیرقانونی نیست. اما پونزی حریص شد و تلاش خود را گسترش داد.

او تحت عنوان شرکتش یعنی شرکت بورس اوراق بهادار، وعده بازدهی 50 درصدی در 45 روز یا 100 درصدی در 90 روز را به سرمایه‌گذاران داد. سرمایه گذاران به دلیل موفقیت پیشین او در طرح تمبر پستی، بلافاصله جذب شدند. پونزی به جای اینکه واقعاً پول را سرمایه‌گذاری کند، آن‌ها را مجددا توزیع کرد و به سرمایه‌گذاران می‌گفت که سود می‌کنند. این طرح تا آگوست سال 1920 که روزنامه بوستون پست تحقیقی را در مورد شرکت بورس اوراق بهادار را انجام داد، ادامه داشت. در نتیجه تحقیقات این رروزنامه، Ponzi توسط مقامات فدرال در 12 اوت 1920 دستگیر شد و به چندین فقره کلاهبرداری از طریق پست متهم شد.

مدوف و بزرگترین طرح پونزی تاریخ

مفهوم طرح پونزی در سال 1920 به پایان نرسید. با تغییر فناوری‌ها، طرح پونزی نیز تغییر کرد. در سال 2008، برنارد مدوف به دلیل اجرای یک طرح پونزی با جعل گزارش‌های معاملاتی که نشان می‌دادند مشتریان از سرمایه‌گذاری‌هایی که وجود نداشتند سود می‌برند، مجرم شناخته شد.

مدوف طرح پونزی خود را به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری به نام تبدیل split-strike  معرفی کرد که در آن از مالکیت سهام و قراردادهای اختیار معامله سهام شاخص S&P 100 استفاده می‌شد. مدوف از سهام شرکت‌های معتبر استفاده می‌کرد که داده‌های معاملاتی تاریخی آن‌ها به راحتی در دسترس بود و می‌توانست برای جعل سوابق خود از آن‌ها استفاده کند. سپس، معاملات جعلی که هرگز اتفاق نیفتاده بودند، گزارش شدند تا بازده دوره ای مورد نظر به دست آید.

در طول بحران مالی جهانی در سال 2008، سرمایه گذاران شروع به برداشت وجوه خود از شرکت مدوف کردند که این مسئله ماهیت فاقد نقدینگی و تصویر واقعی مالی شرکت را آشکار کرد. مدوف اظهار داشت که شرکت او تقریباً 50 میلیارد دلار بدهی به تقریباً 4800 مشتری دارد. مدوف که به 150 سال حبس با مصادره دارایی های 170 میلیارد دلاری محکوم شد، در 14 آوریل 2021 در زندان درگذشت.

واقعیت سریع

طرح های پونزی را می توان در طول دهه ها انجام داد. محققان بر این باورند که طرح پونزی مدوف در اوایل دهه 1980 آغاز شد و بیش از 30 سال به طول انجامید.

نشانه‌های خطر طرح پونزی

اکثر طرح‌های پونزی صرف نظر از فناوری استفاده شده در آنها، ویژگی های مشابهی دارند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ویژگی های زیر را شناسایی کرده است که باید هنگام سرمایه‌گذاری مراقب آنها بود:

وعده تضمین شده بازدهی بالا با ریسک کم

بازده ثابت بدون توجه به شرایط بازار

سرمایه گذاری هایی که در کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ثبت نشده است.

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری که مخفی هستند یا برای توضیح بیش از حد پیچیده توصیف می‌شوند.

مشتریان مجاز به مشاهده اسناد رسمی سرمایه گذاری خود نیستند.

مشتریانی که در برداشتن پول خود با مشکل مواجه می‌شوند.