به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، بافت فرسوده یکی از مهمترین مشکلات کلان شهر تهران است که طی سالیان گذشته برطرف نشده و هر بار مدیران روشی برای حل این معضل در نظر گرفتند اما تاکنون به نتیجه خوبی نرسیده است.
ازسال 1396 بازآفرینی شهری در دستور کار مدیریت جدید شهری قرار گرفت و قرار شد ظرف 5 سال فعالیت های کلیدی در خصوص نوسازی بافت فرسوده انجام شود.
در بسیاری از مناطق تهران حال بافت فرسوده خوب نیست و بارها اعضای شورای شهر تهران در این باره تذکراتی داده اند.
بافت فرسوده در کشور از نوع فرسودگی کالبدی و ساختاری است. هرساله بودجه های برای نوسازی در نظر گرفته شده ولی تاکنون نتیجه مطلوبی در این زمینه به دست نیامده است.
بافت فرسوده بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی پایتخت است در نوسازی بافت فرسوده علاوه بر نوسازی ساختمان باید زیرساخت های لازم برای ارتقای زندگی شهروندان هم در دستور کار قرار گیرد.
حدود 3 هزار هکتار بافت فرسوده در تهران وجود دارد و برای نوسازی بافت فرسوده هم تکالیفی بر عهده مدیریت شهری و دولت وجود دارد. در سال های قبل دولت به وظایف خود در این زمینه به درستی عمل نکرد ولی گفته می شود مدتی است دولت به بخشی از تعهدات خود عمل کرده و تسهیلاتی با سود در اختیار شهروندان قرار داده است.
مدیریت شهری بسته های تشویقی برای نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفته ولی خیلی شهروندان با این بسته ها با توجه به شرایط اقتصادی ترغیب به نوسازی نشدند البته دولت هم تسهیلاتی در نظر گرفته است و امسال هم میزان تسهیلات افزایش یافته است.
هر اقدامی در زمینه نوسازی در تهران صورت گیرد الگوی برای سایر شهرها می شود در خصوص روند نوسازی بافت فرسوده، تسهیلات دولت و شهرداری، مشکلات مردم، زلزله و .... با کاوه حاجی علی اکبری رئیس سازمان نوسازی شهر تهران به گفت وگو نشستیم.
در سال جاری 2 زلزله در تهران رخ داد. با توجه به اینکه میزان بافت فرسوده در پایتخت زیاد است، در صورت وقوع زلزله با ریشتر بالا چه میزان خسارت در مناطقی که بیشترین بافت فرسوده را دارند، ایجاد می شود؟
3 هزار 268 هکتار بافت فرسوده در پایتخت/زندگی یک میلیون و 200 هزار نفر در بافت فرسوده
طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی 3 هزار و 268 هکتار بافت فرسوده در تهران داریم. بافت فرسوده مدل‌های متعددی (ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری)دارد. بافت فرسوده5 درصد مساحت شهر تهران را تشکیل داده و 15 درصد جمیعت پایتخت در این بافت زندگی می‌کنند؛ یعنی حدود یک میلیون و 200 هزار نفر در بافت فرسوده کلانشهر تهران زندگی می‌کنند.تراکم جمعیت در بافت فرسوده زیاد است.
بافت فرسوده بیشتر در چه مناطقی از پایتخت است؟
50 درصد بافت فرسوده در مناطق 10،12،14،15 و 17
عمدتا 95 درصد بافت فرسوده در مناطق مرکزی تهران(بین 7 تا 20) قرار دارد و بیشترین میزان بافت فرسوده در مناطق 10، 12، 14، 15 و 17 است. تقریبا بیش از 50 درصد بافت فرسوده در این مناطق است. بخش‌هایی از بافت‌های فرسوده رها و بخش‌هایی هم به صورت فرسوده شکل گرفته است.
روند نوسازی بافت فرسوده دقیقا از چه سالی در دستور کار قرار گرفت. در چند سال گذشته این روند کند بوده است لطفا توضیح دهید در 3 سال گذشته چه اقداماتی در زمینه نوسازی صورت گرفته است؟
چرایی توجه به نوسازی بافت فرسوده/آسیب کمتر در زمان زلزله
موضوع نوسازی بافت فرسوده اواخر سال 80 در برنامه دولت و شهرداری تهران قرار گرفت و به این دلیل اهمیت پیدا کرد که بتوانیم در مواجهه با زلزله آسیب‌پذیری کمتری داشته باشیم؛ یعنی تقریبا بعد از زلزله بم نوسازی بافت فرسوده در اولویت قرار گرفت. در مجموع مشوق‌هایی برای نوسازی با حمایت دولت و شهرداری برای مردم در نظر گرفته شد و قوانینی داریم که در هزینه پروانه تخفیف بدهند و دولت هم تسهیلات ارزان قیمت برای این کار در نظر بگیرد.
در طرح تفصیلی شهر تهران هم به این موضوع توجه شده است آیا موارد درنظر گرفته شده تاکنون رعایت شده است؟
یک طبقه تراکم تشویقی به سازندگان در بافت فرسوده
در طرح تفصیلی شهر تهران هم یک طبقه تراکم تشویقی به سازندگان در بافت فرسوده داده می‌شود. بسته‌های تشویقی هم برای این منظور در نظر گرفته‌ایم. یک مدل بسته‌های تشویقی عام است و به تمام پلاک‌ها تعلق می‌گیرد و یک مدل هم خاص است.
چند پلاک فرسوده در تهران وجود دارد؟
بیش از 200 هزار پلاک فرسوده در پایتخت/قانع کردن مردم به نوسازی ملک های فرسوده
207 هزار پلاک در بافت فرسوده داریم، اما بسته‌های تشویقی برای برخی محلات خاص است. استفاده از رویکرد تسهیل گری در دفاتر را داشته‌ایم و در دفاتر تسهیل گری مجموعه‌ای از کارشناس اجتماعی، معماری و شهرسازی در محلات در قالب یک تیم مستقر کردیم تا با مردم ارتباط بگیرند. اقدامات تبلیغی و آموزشی انجام داده تا مردم را قانع به نوسازی املاک کنند.
95 هزار پلاک اقدام به نوسازی کرده و پروانه دریافت کردند
در 45 درصد بافت فرسوده تهران مسکن موجود است که در آنها نوسازی شده است. از 207 هزار خانه بافت فرسوده حدود 95 هزار پلاک اقدام به نوسازی کرده‌اند و پروانه برای نوسازی گرفته‌اند.
در خصوص متراژ پلاک های فرسوده توضیح می دهید؟
60 درصد پلاک های بافت فرسوده ریزدانه هستند
برخی خانه ها در بافت فرسوده تک پلاک هستند چراکه مساحت مناسبی برای نوسازی دارند و می توانند انفرادی ساخت و ساز کنند. بخشی هم ریزدانه هستند و 60 درصد پلاک‌های بافت فرسوده مساحت زیر 100 متر دارند که باید تجمیع شوند تا به یک مساحت قابل قبولی برای نوسازی برسند. اما حتما باید متراژ به یک حدی برسد که شهروندان از طریق تجمیع یا انفرادی اقدام به نوسازی کنند. نوسازی‌ها بیشتر توسط مردم و با مشارکت سازندگان بخش خصوصی انجام می‌شود. دولت و شهرداری نقش حمایت کننده دارند.
در خصوص نقش حمایتی شهرداری تهران توضیح می دهید؟
مثلاً شهرداری صدور پروانه را در بافت فرسوده رایگان کرده است. مبلغ 300 میلیارد تومان تخفیف عوارض در محدوده بافت مرکزی داده شده است.
در خصوص تسهیلات دولت در سال جاری توضیح دهید؟ تسهیلات چه میزان افزایش و با چقدر سود شده است؟
تسهیلات دولت برای نوسازی هر واحد 100 تا 170 میلیون تومان است
دولت هم به ازای هر واحد وام می‌دهد. این وام تا سال گذشته 50 میلیون تومان با 9 درصد بهره بوده است، اما امسال تسهیلات حداقل بین 100 تا 170 میلیون تومان به ازای هر واحد است. دولت تسهیلات ارزان قیمت می‌دهد و اگر کسی 5 واحد بسازد، حداقل 500 تا 800 میلیون تومان تسهیلات می‌گیرد.
سود تسهیلات دولت در سال جاری چقدر است؟
میانگین سود دولت 13 درصد است/نوسازی در بافت فرسوده سود آور است
تا 50 میلیون تومان تسهیلات سود 9 درصد است و برای الباقی سود 18 درصد است و میانگین سود 13 درصد می‌شود و باید از مقررات طرح تفصیلی شهرداری استفاده کنند و با توجه به تراکم داده شده، کسانی که در بافت فرسوده نوسازی می‌کنند سود و انتفاع بیشتری می برند. باید شهروندان ترغیب شوند تا وارد جریان نوسازی شوند.
آیا زیرساخت ها در نوسازی بافت فرسوده ایجاد می شود یا فقط تخریب و نوسازی انجام می شود چرا که گفته می شود در برخی محلات زیرساخت های لازم وجود ندارد؟
دسترسی و سرانه خدمات پایین است/سرانه خدمات یک چهارم میانگین شهر
نوسازی بافت فرسوده فقط تخریب و نوسازی نیست، باید دسترسی و سرانه خدمات هم در بافت فرسوده ایجاد شود. دسترسی و سرانه خدمات پایین است و حدود یک سوم یا یک چهارم میانگین شهر است. موضوع ارتقا کیفیت و دسترسی خدمات در اولویت مدیریت شهری قرار گرفته است.
ردیف بودجه برای تامین خدمات و زیرساخت
شهرداری تهران در 2 سال گذشته بر روی ارتقا کیفیت زندگی تمرکز کرده است و از سال 97 به بعد ردیف بودجه‌ای برای تأمین خدمات و زیرساخت ها در نظر گرفته است. برای تأمین فضای سبز، بازگشایی معابر و پارکینگ محلی منابع مشخصی در نظر گرفته شده است. سازمان نوسازی شهر تهران و سازمان‌های ذی‌ربط دیگر در این زمینه هم اقداماتی انجام داده‌اند.
طراحی و اجرای 10 بوستان محلی/احداث مراکز درمانی
ما به عنوان سازمان نوسازی شهرتهران طراحی و اجرای 10 بوستان محلی را در در دستورکار قرار دادیم و چند پاتوق و میدان در محدوده بافت فرسوده می‌سازیم.
زمانی که مسکن را نوسازی می‌کنیم باید زیرساخت هم فراهم شود. در برخی موارد احداث شبکه جمع آوری آب‌های سطحی در برنامه قرار می‌گیرد و در جاهایی هم باید پارک یا میدانی ساماندهی شود. همچنین احداث فضاهای ورزشی و مراکز درمانی باید ایجاد شود و تمام این اقدامات بستگی به نیاز محله دارد.
در خصوص اقدامات ستاد بازآفرینی توضیح می دهید و اینکه چقدر از مشکلات مالکیتی برطرف شده است؟
ستاد بازآفرینی در تهران جلسات هم اندیشی برگزار کرده و در جاهایی که مشکل مالکیت وجود دارد کارگروه های ثبتی را با حضور شهرداری و ثبت تشکیل داده اند. مشکلات را بررسی کرده تا فرآیند صدور سند را به حداقل برسانند و اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است.
اگرمدیریت واحد شهری ایجاد شود بسیاری از مشکلات برطرف و کارها با سرعت بیشتری انجام می شود.
اعلانم نکردید در صورت وقوع زلزله چند درصد بافت فرسوده تخریب می شود؟
200 هزار پلاک آسیب پذیر در برابر زلزله/حداقل استانداردها رعایت نشده است
کسی نمی‌تواند در این زمینه حرفی بزند. تهران در محاصره گسل‌های مختلف است. گسل‌های مشا، ری و... را داریم و در صورت وقوع زلزله حالت‌های مختلفی به وجود می آید. نمی‌توان پیش بینی کرد که اگر زلزله بیاید چقدر از بافت فرسوده تخریب می‌شود. حداقل 200 هزار قطعه بافت فرسوده در شهر تهران داریم که در مقابل زلزله آسیب پذیر است چون در سازه این ساختمان‌ها حداقل استانداردها رعایت نشده است. این ساخت و سازها در گذشته بوده و احتمالا آسیب پذیری بیشتری دارد. دوام ساختمان‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ تلاش می‌کنیم جریان نوسازی خوب پیش برود و شهروندان را ترغیب به نوسازی کنیم.
به هر حال آسیب پذیری در محلات بافت فرسوده بیشتر است. ساختمان ها کم دوام هستند و عرض معابر کم است و امدادرسانی به سختی صورت می گیرد البته به جز زلزله در الباقی حوادث هم امدادرسانی سخت تر خواهد بود چرا که تردد به سختی انجام می شود.
در گذشته گله مندی های در خصوص عدم پرداخت وام از سوی دولت در نوسازی بافت فرسوده وجود داشت در حال حاضر وضعیت چگونه است؟
بخشی از تعهدات دولت هنوز انجام نشده است/هزینه قابل توجه انشعابات
در حوزه پرداخت تسهیلات بانکی مشکلی نیست، از ابتدای سال 97 با منابعی که صندوق توسعه ملی تأمین کرد، تسهیلات به موقع پرداخت می‌شود. در سال 99 هم تسهیلات رشد قابل توجهی داشته است. بخشی هم از تعهدهای دولت هنوز انجام نداده است، مانند بحث تخفیف هزینه و خرید انشعابات است که هزینه قابل توجهی برای خرید انشعابات آب، برق و گاز باید شهروندان پرداخت کنند.
تخفیفات 50 درصدی هم داده نشد/ اجرای تعهدات محرک خوبی برای نوسازی است
از سال 97 ریاست جمهوری دستور دادند که اگر این تسهیلات رایگان نمی‌شود، تخفیف 50 درصدی به ساکنان بافت فرسوده بدهد، ولی این امر رخ نداد. اگر این کار انجام می‌شد محرک خوبی برای نوسازی بود. قرار شد در بخش خدمات مهندسی، بیمه اجباری کارگران ساختمانی، هزینه ساختمان و ... تخفیف‌هایی توسط دولت داده شود که تا امروز رخ نداده است و اگر این اتفاقات صورت بگیرد خوب است.
شهرداری به جز صدور پروانه رایگان چه اقداماتی انجام داده است؟
مهمترین کار شهرداری تهران این بود که هزینه‌ای بابت صدور پروانه دریافت نکرد و در سال 97 و 98، 300 میلیارد تومان تخفیف داده است. غیر از این منابع قابل توجهی برای این کار درنظر گرفته شده است.
بودجه 250 میلیاردی برای تامین زیرساخت ها در سال گذشته/بودجه 500 میلیاردی در سال جاری
در سال گذشته 250 میلیارد تومان بودجه برای تأمین خدمات، زیرساخت‌ها و کمک به نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شد که امسال این عدد به 500 میلیارد تومان رسیده است.
9درصد سود بانکی در 10 پلاک تجمیعی را پرداخت می کنیم/هزینه پرداخت انشعابات در برخی موارد
بخشی از بودجه هم صرف پروژه‌های عمرانی، احداث پارک، پارکینگ و درمانگاه شده است و در بخشی هم باید دولت کمک کند. شهرداری تهران اعلام کرده است که افرادی که در پروژه تجمیع پلاک شرکت کرده و اگر 10 پلاک تجمیع شود 9 درصد سود بانکی آنها را شهرداری پرداخت می کند. متقاضیان مراجعه کرده و موافقت‌نامه تجمیع 10 پلاک را آورده و در این صورت ما 9 درصد از سود تسهیلات را می‌دهیم و حتی در برخی موارد هزینه‌های انشعابات هم پرداخت می‌شود.
روند نوسازی بافت فرسوده فعلا چگونه است؟
نمی گویم روند مطلوب است اما خوب است/از میانگین کشور بالاتر هستیم
روند نوسازی در کلانشهر تهران در یک دهه گذشته نمی‌گویم مطلوب است، ولی روند خوبی داشته است. وقتی با سایر شهرها مقایسه می‌کنیم، وضعیت تهران خوب و جلوتر است و قابل مقایسه نیست. در یک دهه گذشته 15 درصد نوسازی در کشور بوده که 45 درصد آن در تهران بوده است؛ یعنی 3 برابر از میانگین کشور بالاتر بوده است. مشوق‌ها اثرات مثبت خوبی داشتند و با همکاری‌های صورت گرفته روند نوسازی بهتر شد.
چه میزان پروژه خدماتی در بافت فرسوده انجام شده است؟
60 پروژه خدماتی در بافت فرسوده از سال گذشته شروع کرده‌ایم که تا یک ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد و تا حدودی می‌توانیم کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا دهیم. میدانگاه امیرکبیر 8 هزار مترمربع در منطقه 14، محله شکوفه تا آخر خرداد آماده بهره برداری می‌شود. همزمان اجرای 2 میدانگاه دیگر در بریانک واقع در منطقه 10 و شیخ صدوق واقع در منطقه 20 شروع می‌شود و عملیات اجرای ساخت سه پارک به اتمام رسیده و به زودی آماده بهره برداری می‌شود.
پروژه نیلوفری آماده اجرا/مناقصه برای انتخاب پیمانکار
پروژه نیلوفری هم آماده اجرا و بعد از برگزاری مسابقه طرح برگزیده انتخاب و نقشه تهیه شد. معاونت فنی عمران در حال برگزاری مناقصه برای پیمانکار است.
مشکلات شهرداری و راه آهن در این زمینه به اتمام رسید چرا که سال هاست این پروژه رها شده و مدام مسوولان از عدم هماهنگی می گویند؟
بهره برداری به شهرداری واگذار می شود/شهرداری هم کمک به تکمیل پروژه تونل قطارها می کند
مانع اصلی توافق شهرداری و راه‌آهن برای مدل بهره برداری از اراضی بالای تونل بود؛ چراکه این اراضی متعلق به راه‌آهن است. بعد از دو سال پیگیری تفاهم شد و بزودی شهرداری تهران و راه‌آهن تفاهم نامه را مبادله می‌کنند. بهره برداری به شهرداری واگذار می‌شود و در مقابل آن شهرداری کمک می‌کند پروژه تونل قطارها تکمیل شود و تعهداتی در این زمینه داریم و بهره برداری به صورت مشترک واگذار می‌شود.
