قمار بزرگ نخست وزیر ژاپن بر سر انرژی هسته‌ای
در یک سند ۲۷ صفحه ای که همراه با اعلام روز چهارشنبه در مورد بزرگترین چرخش ژاپن در سیاست هسته ای در ۱۱ سال گذشته منتشر شد، کلمه «بحران» هفت بار تکرار شده است.
اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش فایننشال تایمز، استفاده از کلمه «بحران» نشان می‌دهد که چرا نخست وزیر ژاپن، فومیو کیشیدا سرمایه سیاسی خود را به خطر انداخته است تا به از کار افتادگی که از زمان فاجعه هسته‌ای فوکوشیما دایچی در سال ۲۰۱۱ در بخش انرژی کشور ایجاد شده بود، پایان دهد.
اول، بحران جهانی انرژی و افزایش قیمت کالاها ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین است که ضربه سنگینی به این کشور فقیر از منابع طبیعی که بخش اعظم انرژی مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین می‌کند، وارد کرده است. سپس ترس خاموشی برق امسال در توکیو بود که همراه با افزایش قبوض برق، مخالفت عمومی را با راه‌اندازی مجدد رآکتورهای هسته‌ای کاهش داد. انرژی هسته‌ای یک سوم برق کشور را قبل از فاجعه فوکوشیما تامین می‌کرد اما اکنون تنها شش رآکتور از ۳۳ رآکتور قابل بهره‌برداری، در مدار هستند.
در نهایت، همچنین احساس ناامیدی به ویژه در میان رهبران تجاری وجود داشت که اگر این کشور به سوزاندن زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت اضافی برای جبران انرژی هسته‌ای از دست رفته ادامه دهد، هر گونه تعهد را برای دستیابی به انتشار خالص کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ ناامیدکننده می‌کرد.
جورج بوروواس رییس بخش هسته‌ای در هانتون اندروز کورث در توکیو عنوان کرد: این یک طوفان عالی بود. گاهی اوقات در سیاست بهترین هدیه‌ای که می‌توانید داشته باشید، زمان‌بندی خوب است. کیشیدا در زمان‌بندی برای اجرای آنچه که باید اتفاق بیفتد، در شرایط خوبی است.
نخست وزیر ژاپن پیش از این در طول سال، چندین اشاره به این مساله کرده بود که دولت به راه‌اندازی مجدد نیروگاه‌های هسته‌ای ادامه خواهد داد. اما اعلام ناگهانی او مبنی بر در نظر گرفتن ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای بیشتر – پس از اینکه مکررا از این احتمال چشم‌پوشی کرد – باعث تعجب شد.
این قمار بزرگ سیاسی در یک لحظه حساس برای دولت کیشیدا رخ می‌دهد. محبوبیت نخست وزیر که از زمان روی کار آمدن او در اکتبر گذشته تغییر قابل توجهی نداشت، در هفته‌های اخیر به خصوص پس از افشای روابط مشکوک بین اعضای حزب حاکم لیبرال دموکرات و کلیسای اتحاد پس از ترور شینزو آبه، نخست وزیر سابق ژاپن، به شدت کاهش یافته است.
امنیت انرژی تنها نقطه آسیب نبود که با آغاز جنگ در اوکراین آشکار شد. تهاجم روسیه همچنین باعث شد که ژاپن متوجه شود اگر چین به طور فزاینده در برابر تایوان تهاجمی‌تر شود، آنها چه اندازه در چنین شرایطی ناآماده خواهند بود. بنابراین کیشیدا باید چالش بازسازی برنامه انرژی متوقف‌شده ژاپن را حل و در عین حال استراتژی امنیت ملی خود را برای اولین بار در یک دهه اخیر اصلاح کند.
تحلیل‌گران می‌گویند شکست در هر یک از این دو بخش از سیاست‌های دولت، تاثیر فاجعه باری بر دولت کیشیدا و آینده کشور خواهد داشت. چالش‌ها در دو جبهه کم نیستند. هنوز مخالفت و بی اعتمادی عمیقی در جوامع محلی در مورد راه‌اندازی مجدد نیروگاه‌های هسته‌ای وجود دارد. در دفاع، اینکه ژاپن واقعا چقدر می‌تواند هزینه‌های نظامی را افزایش دهد – و اینکه چقدر عاقلانه از این پول استفاده می‌کند – هنوز مورد بحث است.
خطرات موجود در احیای انرژی هسته‌ای هر چه باشد، جامعه تجاری معتقد است که ارزش آن را دارد تا رقابت‌پذیری صنعت ژاپن را افزایش دهد. هزینه‌های بالای راه‌اندازی کارخانه‌های داخلی مدت‌هاست که تولیدکنندگان کشور را در مقابل رقبای آلمانی آنها در مضیقه قرار داده است. این در حالی است که صنعت هسته‌ای ژاپن هم دانش و مهندسین ارزشمند خود را در یک دهه پس از فاجعه فوکوشیما از دست داده است.
نکته مهم اینکه با بازنگری گسترده‌تر در استراتژی هسته‌ای که در سراسر اروپا و ایالات متحده اتفاق می‌افتد، موج نگرانی‌ها در سطح جهانی تغییر کرده است.
هیرویوکی تزوکا عضو موسسه بین‌المللی محیط زیست و اقتصاد می‌گوید: کیشیدا حتی می‌تواند شروع مجدد هسته‌ای را به یک موضوع سیاست خارجی تبدیل کند. بر اساس برآوردهای تزوکا، اگر ژاپن ۲۷ رآکتور هسته‌ای را راه‌اندازی مجدد کند، مقدار گاز طبیعی که نیازی به خرید آن نخواهد داشت، حدود ۱۴ درصد از ۱۵۵ میلیارد مترمکعب گاز وارداتی اروپا از روسیه در سال ۲۰۲۱ خواهد بود. برخی منابع برای کشورهای در حال توسعه آسیا نیز آزاد خواهد شد.
بنابراین، یک راه‌اندازی مجدد موفق هسته‌ای می‌تواند اعتبار بین‌المللی ژاپن را بازآفرینی کند و همچنین نشان دهد که توکیو می‌تواند زمانی که با یک بحران سیاسی مواجه می‌شود، قاطعانه عمل کند. با این حال، عدم پیگیری نه تنها به اعتبار کیشیدا بلکه به اعتبار ملت او نیز آسیب می‌رساند و این قماری است که نخست وزیر ژاپن به سختی می‌تواند آن را از دست بدهد.
