منظور از مزیت رقابتی چیست؟

این عوامل به واحدهای تولیدی اجازه می دهند که نسبت به سایر رقبای خود در بازار، فروش بیشتری داشته باشند یا حاشیه سود بیشتری ایجاد کنند. مزیت های رقابتی به عوامل مختلفی از جمله ساختار هزینه، نام تجاری، کیفیت ارائه محصول، شبکه توزیع، مالکیت معنوی و خدمات مشتریان نسبت داده می شوند.

نکات کلیدی

مزیت های رقابتی را می توان به مزیت های نسبی و مزیت های متمایز تقسیم کرد.

مزیت نسبی توانایی یک شرکت برای تولید محصولی به روشی کارآمدتر از رقبا است که حاشیه سودآوری آن را افزایش می‌دهد.

مزیت متمایز زمانی است که محصولات شرکتی نسبت به محصولات رقبا هم منحصر به فرد و هم از با کیفیت‌تر باشند.

آشنایی با مزیت رقابتی

مزیت های رقابتی به دلیل ایجاد نقاط قوت یا شرایط خاص، ارزش بیشتری را برای شرکت‌ها و سهامداران آن‌ها ایجاد می کنند. هر چه مزیت رقابتی پایدارتر باشد، خنثی کردن آن برای رقبا دشوارتر خواهد بود. دو نوع اصلی مزیت رقابتی عبارتند از مزیت نسبی و مزیت متمایز.

اصطلاح «مزیت رقابتی» به طور متعارف به دنیای کسب‌وکار اشاره دارد، اما ممکن است به کشور، سازمان یا حتی شخصی که برای چیزی رقابت می کند نیز اطلاق شود.

مزیت رقابتی در مقابل مزیت نسبی

مزیت نسبی از توانایی شرکت‌ها برای تولید کارآمدتر یک کالا یا خدمات نسبت به رقبای خود ناشی می‌شود که حاشیه سود بیشتری را نیز برای آن‌ها ایجاد می‌کند. مصرف کنندگان منطقی از بین هر دو کالایی که جایگزین‌های بی‌نقصی برای یکدیگر هستند، گزینه ارزان تر را انتخاب می کنند. به عنوان مثال، مالک خودرو از ایستگاه پمپ بنزینی که قیمت آن 5 سنت ارزان تر از سایر ایستگاه‌های پمپ بنزین آن منطقه است، بنزین خریداری می‌کند. برای جایگزین‌های ناقص مانند پپسی در مقابل کوکاکولا، حاشیه سود بالاتر تولیدکنندگانی کم‌هزینه‌تر در نهایت می‌تواند بازده فوق‌العاده بالاتری را برای آن‌ها به همراه داشته باشد.

صرفه جویی‌های ناشی از مقیاس، سامانه‌های داخلی کارآمد و موقعیت جغرافیایی نیز ممکن است مزیت نسبی برای تولیدکنندگان ایجاد کند. مزیت نسبی به معنای ارائه محصول یا خدمات بهتر نیست. این مزیت تنها نشان می دهد که شرکت می تواند محصول یا خدمات خود را با ارزش و کیفیت یکسان نسبت به رقبا در قیمت‌های کمتری ارائه دهد.

به عنوان مثال، هزینه نیروی کار شرکتی که محصولی را در چین تولید می کند ممکن است بسیار کمتر از شرکتی باشد که همان محصول را در ایالات متحده تولید می کند، بنابراین می تواند محصولی با کیفیت برابر اما با قیمت پایین تری ارائه دهد. در زمینه اقتصاد تجارت بین الملل، هزینه‌های فرصت تعیین کننده مزیت های نسبی هستند.

آمازون (AMZN) نمونه ای از شرکت‌هایی است که بر ایجاد و حفظ مزیت نسبی تمرکز دارند. این پلتفرم تجارت الکترونیک سطحی از صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس و کارایی را ارائه می‌دهد که تکرار آن برای سایر رقبای خرده‌فروشی آن بسیار دشوار است و به این شرکت اجازه می‌دهد تا از طریق رقابت قیمتی به شهرت تجاری برسد.

مزیت رقابتی در مقابل مزیت متمایز

مزیت متمایز زمانی است که محصولات یا خدمات شرکتی با محصولات یا خدمات رقبای آن متفاوت باشند و برتر دیده شوند. فناوری‌های پیشرفته، محصولات یا فرآیندهایی که با حقوق ثبت اختراع محافظت می‌شوند، کارکنان برتر و هویت برند قوی‌تر، همگی محرک‌های مزیت متمایز هستند. این عوامل دست‌یابی به حاشیه سود بالا و سهم بازاری بزرگ را تسهیل می‌کنند.

شرکت اپل به خاطر ایجاد محصولات نوآورانه‌ای مانند آیفون و حمایت از پیشتازی خود در بازار با برگزاری کمپین های بازاریابی هوشمندانه با هدف ایجاد یک نام تجاری نخبه، شهرت زیادی کسب کرده است. شرکت‌های بزرگ دارویی نیز می‌توانند داروهای مارکدار را با قیمت‌های بالا به بازار عرضه کنند، زیرا آنها توسط قوانین حق ثبت اختراع محافظت می‌شوند.

چگونه می‌توان دریافت که شرکتی دارای مزیت رقابتی است؟

اگر کسب و کاری بتواند سهم بازار خود را با افزایش کارایی یا بهره وری محصولات خود افزایش دهد، نسبت به رقبای خود مزیت رقابتی خواهد داشت.

چگونه شرکت‌ها می توانند مزیت رقابتی خود را افزایش دهد؟

مزیت های رقابتی پایدار ویژگی‌هایی هستند که رقبا نمی توانند آن‌ها را به راحتی تکرار یا از آن‌ها تقلید کنند. وارن بافت مزیت‌های رقابتی پایدار را همانند خندق‌های اقتصادی توصیف می‌کند که کسب‌وکارها می‌توانند به طور مجازی آن‌ها در اطراف خود حفر کنند تا مزیت‌های رقابتی را مستحکم کنند. این مزایا ممکن است شامل تقویت برند، ایجاد موانع برای شرکت‌های تازه وارد (مانند مقررات) و دفاع از مالکیت معنوی باشد.

چرا شرکت های بزرگتر اغلب دارای مزایای رقابتی هستند؟

مزیت‌ های رقابتی خاصی که صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس ایجاد می‌کنند، معمولاً مزیت‌های طرف عرضه مانند قدرت خرید عمده یک رستوران بزرگ یا فرشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی هستند. اما صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس در سمت تقاضا نیز مزایای رقابتی خاصی را ایجاد می‌کنند–که معمولاً به عنوان اثرات شبکه نیز شناخته می شوند. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که با افزایش مداوم تعداد کاربران نوعی خدمات، ارزش آن برای تمام کاربرانش بیشتر و بیشتر می‌شود. این وضعیت اغلب ممکن است پویایی خاصی را ایجاد کند که در آن همه‌چیز از آن برنده می‌شود.