این گیاه خشن اما درمانگر درد مفاصل!

به گزارش اقتصاد آنلاین؛ گزنه دوپایه یا گیاه گزنه یک گیاه علفی است که نام علمی آن اورتیکا دیوئیکا Urtica dioica از دیرباز به عنوان یکی از ترکیبات اصلی در طب گیاهی کاربرد داشته است.

گزنه گیاه خودرو کوچکی است که همه جا می‌روید. اگر خواص این گیاه را بشناسید خواهید دید که بر خلاف ظاهر خشن و گزنده‌اش چقدر با سلامتی‌تان مهربان است.  

مصریان باستان از گزنه برای درمان ورم مفاصل و کمردرد استفاده می کردند، در حالی که سربازان رومی به منظور کمک به گرم ماندن؛ آن را روی بدن خود استفاده مالش می دادند.

نام علمی آن Urtica dioica، از کلمه لاتین uro گرفته شده است که به معنای «سوختن» است. زیرا برگ‌ های آن باعث ایجاد احساس سوزش موقت هنگام تماس پوستی مستقیم می شوند. برگ ها دارای ساختارهای مو مانندی هستند که نیش می زنند و خارش، قرمزی و تورم در موضع ایجاد می کنند.

قسمت های مختلف گیاه گزنه: گل، برگ، ریشه و ساقه دارای خواص درمانی و دارویی است.

این گیاه حاوی سکرتین می باشد که یک محرک قوی برای غدد مترشحه معده، روده، کبد و کیسه صفر است. در واقع در تنظیم چربی خون و قندخون نقش دارد. اما گزلین ماده موثر بدست آمده از گیاه گزنه اثری شبه انسولین دارد. گزلین سبب تسهیل و ورود گلوکز به درون سلول می شود گزلین با ایجاد منفذ در جدار سلول قادر به انتقال گلوکز به درون سلول است.

مولکول های ده گانه گزلین به هم چسبیده و ایجاد تونل کرده و موجب ورود قند یا گلوکز به داخل سلول می شود به این ترتیب قندخون پایین می آید اهمیت آن این است که به طریق خوراکی نیز قادر به کاهش قندخون می باشد.

عصاره گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر در آزمایشگاه استخراج و با بررسی و مطالعه آن در آزمایش های بالینی، و به دلیل وجود ترکیبات استروتیدی که دارای خواص آنتی اکسیدانی است از آن به طور وسیعی در درمان علایم شروع هایپرپلازی پروستات (BPH) مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین گزنه تازه نیز در طب سنتی به دلیل بالا بودن ویتامین K به تقویت جلو گیری از خونریزی کمک می کند.

با این حال اگر آن را به صورت یک مکمل فرموله و یا به حالت خشک، منجمد و پخته شده فرآوری کنیم، می توان با خیال راحت گزنه را مصرف کرد. مطالعات بسیاری وجود دارند که این گیاه را به تعدادی از مزایای سلامتی بالقوه مرتبط می دانند. نکاتی که در ادامه توضیح داده می شوند، از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی هستند:

سرشار از مواد مغذی

برگ ها و ریشه گزنه طیف گسترده ای از مواد مغذی را فراهم و در اختیار عاشقان مصرف ترکیبات طبیعی قرار می دهند:

- ویتامین ها: ویتامین های آ، ث، کا و همچنین چندین ویتامین خانواده ب

- مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم

- چربی ها: اسید لینولنیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید اولئیک

- اسیدهای آمینه: تمام اسیدهای آمینه ضروری

- پلی فنول ها: کائمفرول، کوئرستین، کافئیک اسید، کومارین ها و سایر فلاونوئیدها

رنگدانه ها: بتاکاروتن، لوتئین، گزانتین و سایر کاروتنوئیدها

علاوه بر این، بسیاری از این مواد مغذی به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل می کنند.

آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به دفاع از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند.

رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که هنگام تجزیه غذا در بدن یا زمانی که بدن در معرض تشعشع یا آلاینده ها (مانند دود سیگار) قرار می گیرد، تولید می شوند.

آسیب ناشی از رادیکال های آزاد با افزایش سن، سرطان و انواع بیماری های دیگر در ارتباط است. مطالعات مختلف نشان می دهند که عصاره گزنه می تواند سطح آنتی اکسیدان های خون را افزایش دهد.

کمک به کاهش التهاب

التهاب راه و روش بدن به منظور التیام بخشیدن به خود و مبارزه با عفونت است. با این حال التهاب مزمن می تواند آسیب قابل توجهی به سلول ها وارد کند. گزنه حاوی ترکیبات مختلفی است که ممکن است در کاهش شدت التهاب موثر باشند.

طی مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی، گزنه باعث کاهش سطوح هورمون های التهابی متعدد با ایجاد تداخل در تولید آنها شد. در مطالعات انسانی نیز مشخص شد که استفاده از کرم گزنه و یا مصرف محصولات حاوی این گیاه سبب تسکین شرایط التهابی مانند آرتریت می شود. به عنوان مثال در یک مطالعه ۲۷ نفره، استفاده از کرم گزنه روی نواحی درگیر با آرتریت به طور قابل توجهی درد را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد.

در پژوهش دیگری، مصرف مکمل حاوی عصاره گزنه به طرز معنا داری درد آرتریت را کاهش داد. علاوه بر این شرکت کنندگان توضیح دادند که قادر به کم کردن دوز مسکن های ضد التهابی خود به دنبال استفاده از این مکمل گیاهی بودند. با این حال هنوز تحقیقات صورت گرفته در راستای توصیه قطعی گزنه به عنوان یک درمان ضد التهابی کافی نیست و به مطالعات انسانی بیشتری در این خصوص نیاز است.

گزنه برای سم زدایی از بدن

مصرف مواد غذایی چرب و شیرین و غیره باعث می‌شود که بدن مازاد سموم دفع نشده را در بدن نگه دارد. برای همین لازم است هر از گاهی به خصوص در فصل بهار به فکر سم زدایی از بدن باشید. خوشبختانه گزنه به عملکرد برخی از ارگان‌های بدن مانند کلیه‌ها کمک می‌کند.

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این گیاه به دفع سموم بدن مانند اوره کمک زیادی می‌کند.

روش مصرف: ۳ قاشق غذاخوری برگ خشک گزنه را با یک فنجان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. به مدت ۳ هفته روزانه ۲ تا ۳ فنجان از این جوشانده میل کنید.

حفاظت از سلامت دستگاه ادراری و پروستات

گزنه یک ادرارآور طبیعی است. در واقع این گیاه به بدن کمک می کند تا نمک و آب اضافی را دفع و بدین ترتیب از سلامت دستگاه ادراری حمایت کند. گزنه همچنین از تشکیل سنگ های ادراری جلوگیری می کند و فشار خون را به طور موقت کاهش می دهد . البته لازم به ذکر است که این یافته ها از مطالعات حیوانی به دست آمده اند.

و اما تاثیر گزنه روی پروستات: حداکثر ۵۰ درصد از مردان ۵۱ ساله و بالاتر، غده پروستات بزرگ شده دارند. پروستات بزرگ شده معمولا هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. دانشمندان همچنان به طور قطعی نمی دانند که چه چیزی باعث BPH می شود، اما این وضعیت می تواند منجر به ناراحتی قابل توجهی هنگام دفع ادرار شود.

چندین مطالعه معتبر نشان می دهند که گزنه ممکن است به درمان BPH کمک کند. تحقیقات حیوانی نیز حاکی از آن هستند که این گیاه قدرتمند ممکن است از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون، شکل قویتری از تستوسترون جلوگیری کند. توقف این تبدیل می تواند سبب کاهش اندازه پروستات شود.

مطالعات روی افراد مبتلا به BPH ثابت کرده اند که عصاره گزنه به درمان مشکلات کوتاه مدت و دراز مدت دستگاه ادراری بدون عوارض جانبی کمک می کند.

ریشه‌ گزنه برای مقابله با مشکلات پروستات

گزنه برای آقایانی که پروستاتشان بزرگ شده مفید است. به عقیده‌ محققان ریشه‌ این گیاه حاوی «لکتین»، «تانین»، «گلیکان» و «لیگنان» هایی می‌باشد که مانند هورمون‌های زنانه عمل می‌کند و تأثیر مثبتی روی غده‌ پروستات می‌گذارد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصرف ریشه‌ گزنه برای درمان مشکلات پروستات (غیر سرطانی و خوش‌خیم) مفید است.

روش استفاده: یک قاشق غذاخوری ریشه‌ گزنه را با یک فنجان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید و به مدت سه هفته روزانه ۴ فنجان از این دم کرده بنوشید. یا اینکه از کپسول‌های گزنه استفاده کنید. می‌توانید با پزشکتان مشورت کرده و کپسول‌های ۳۰۰ میلی‌گرمی گزنه مصرف کنید. توجه داشته باشید آقایانی که موقع ادرار کردن مشکل دارند نباید بدون مشورت با پزشک از ریشه‌ گزنه استفاده کنند.

دانه‌های گزنه برای مقابله با اسهال

دانه‌ها و برگ‌های گزنه یک درمان فوق‌العاده برای اسهال می‌باشند. این دانه‌ها سرشار از پروتئین، موسیلاژ و روغن‌های چرب هستند. روش استفاده: یک قاشق غذاخوری برگ خشک گزنه را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و در طول روز از این جوشانده میل کنید.

گزنه برای پوست‌های چرب

گزنه برای افرادی که پوست خیلی چرب، کثیف و پر از آکنه دارند خوب است. به خاطر اینکه خواص قلیایی دارد.

روش استفاده: برگ‌های گزنه‌ی تازه را بجوشانید و آب کش کنید. سپس اجازه دهید برگ‌ها خنک شود. این برگ‌ها را بکوبید و به صورت مرهم (هر هفته دو مرتبه) روی پوست بگذارید. همچنین لازم است که یک قاشق غذاخوری برگ خشک گزنه را با یک لیتر آب به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید و روزانه ۳ مرتبه یک فنجان از آن بنوشید.

از جمله دیگر مزایای استفاده از گزنه و فرمولاسیون های دارویی‌ حاوی آن که از طریق داروخانه های سراسر کشور قابل خریداری هستند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی در اثر واکنش های ازدیاد حساسیت)

- کاهش فشار خون

- کمک به کنترل قند خون

- کاهش خونریزی

- حفاظت از سلامت کبد

- بهبود زخم و سوختگی

گفتنی است که بیماران مصرف کننده داروهای رقیق کننده های خون، داروهای کاهنده فشار خون، دیورتیک ها (ادرارآورها)، داروهای کاهنده قند خون و لیتیم باید پیش از امتحان ترکیبات حاوی گزنه با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنند.

از آن جایی که خود گزنه خصوصیات عملکردی مشابهی با یک سری از داروهای مذکور دارد، امکان تداخل دارویی وجود خواهد داشت. برای نمونه ویژگی افزایش ادرار به وسیله مصرف این گیاه با داروهای دیورتیک هم افزایی داشته و ممکن است منجر به کم آبی بدن و تهدید بیمار شود.