اقتصاد آنلاین – سپیده قاسمی، این شکل از قاچاق با تصویب قانونی در مجلس، با عنوان جبران صادرات آب مجازی شدت گرفته است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی 8 اسفند ماه سال 1400، در جریان بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال 1401 کل کشور، با الحاق یک جزء به بند (هـ) تبصره (8) ماده واحده لایحه بودجه 1401 موافقت کردند.
در جزء الحاقی، به منظور جبران صادرات آب مجازی از کشور که از طریق صادرات محصولات کشاورزی و غذایی صورت می‌گیرد، نیم درصد از ارزش محصولات صادراتی این موضوع اخذ و به خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود.
از نمونه این محصولات کشاورزی می توان به گوجه فرنگی اشاره کرد. افراد سودجو در گمرکات مرزی گوجه فرنگی زراعی را تحت کد کالای گوجه فرنگی گلخانه ای که هیچگونه عوارضی ندارد جا می زنند، به عبارت دیگر در اظهارنامه گوجه فر نگی زراعی را گوجه فر نگی گلخانه ای معرفی می کنند.
هر کیلوگرم گوجه فرنگی زراعی مشمول عوارض 6 هزار تومانی علاوه بر عوارض آب مجازی می شود در حالی که برای خروج گوجه فر نگی گلخانه ای نیاز به پرداخت این عوارض نیست.
روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، در گفت و گو با اقتصاد آنلاین در اینباره گفت: خروج یک محصول کشاورزی به جای محصولی دیگر به دلیل حضور نمایندگان سازمان حفظ نباتات کشور، سازمان استاندارد کشور و سازمان غذا و دارو امکان‌پذیر نیست؛ مگر اینکه، محصولات کشاورزی انقدر شبیه یکدیگر باشد که تشخیص آن سخت باشد.
وی ادامه داد: در محصولات مشابه نیز به اظهارنامه توجه می شود که نوع دقیق محصول قید شده است.
لطیفی در پاسخ به این پرسش که، کدوم نهاد باید تایید کند که یک محصول کشاورزی دقیقا از کدام نوع است، گفت: مرجع تشخیص نوع دقیق محصول کشاورزی اظهارشده، سامانه جامع گمرکی جهاد کشاورزی است، چون بر اساس قانون مسئول تنظیم بازار، تولید، صادرات یا واردات محصولات کشاورزی بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.
وی مرجع تشخیص محصولاتی که مشمول عوارض صادراتی آب مجازی می شوند را نیز وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد و افزود: درباره موضوع محصولات مشمول آب مجازی بحث های زیادی وجود دارد، اما تشخیص با متخصص آن یعنی وزارت جهاد کشاورزی است.
لطیفی تصریح کرد: به طور مثال وزارت جهادکشاورزی مبنای گمرک برای دریافت عوارض از گوجه فرنگی زراعی و عدم دریافت آن از گوجه فرنگی گلخانه ای است.
سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران تایید کرد: گمرک با بررسی اسناد تایید شده سایر دستگاه‌ها عوارض را دریافت و اجازه صادرات را می دهد.
بر اساس این گزارش؛ آب مجازی، میزان آبی است که از شروع فرآیند تولید تا مصرف یک کالا یا محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به شرایط آب و هوایی خشک و افزایش تهدید تغییرات اقلیمی در کشور، در نظر گرفتن عوارض صادراتی آب مجازی در کنار تغییر الگوی کشت در دستور کار قرار گرفته است.
