نسبت CAPE چیست؟

رابرت شیلر، استاد دانشگاه ییل، نسبت CAPE، که مخففی برای نسبت قیمت-به-درآمد تنظیم شده‌ی چرخه‌ای است، را رایج ساخت. به این نسبت همچنین نسبت P/E شیلر نیز گفته می‌شود. نسبت P/E یک معیار ارزش‌گذاری است که قیمت سهام را نسبت به سود هر سهم شرکت اندازه‌گیری می‌کند. سود واقعی هر سهم سود یک شرکت تقسیم بر سهام باقی مانده‌ی آن است.

این نسبت عموماً برای شاخص‌های سهام گسترده اعمال می‌شود و هدف آن ارزیابی این موضوع است که آیا ارزش کمتری برای بازار تعیین شده است یا بیشتر. در حالی که نسبت CAPE یک معیار محبوب و گسترده است، چندین متخصص پیشرو در صنعت، کاربرد آن به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ی بازده آتی بازار سهام، زیر سؤال برده‌اند.

فرمول نسبت CAPE بدین شکل است:

نسبت CAPE چه چیزی به ما می‌گوید؟ 

سودآوری یک شرکت تا حد زیادی از طریق تأثیرات مختلف چرخه‌ی اقتصادی تعیین می‌شود. در طی دوره‌های توسعاتی، سود به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، زیرا مصرف‌کنندگان پول بیشتری خرج می‌کنند، اما در دوران کسادی، مصرف‌کنندگان خرید کمتری دارند، سودها کاهش می‌یابند و می‌توانند به ضرر تبدیل شوند. درحالی‌که نوسانات سود برای شرکت‌های واقع در بخش‌های چرخه‌ای - مانند کالاها و امور مالی – در مقایسه با شرکت‌های واقع در بخش‌های دفاعی، مانند آب و برق و داروسازی، بسیار بزرگ‌تر است، اما شرکت‌های معدودی وجود دارند که می‌توانند سودآوری ثابت خود را در مواجهه با یک کسادی عمیق حفظ کنند.
ازآنجایی‌که نوسانات در سود هر سهم همچنین باعث ایجاد نسبت‌های پرنوسانی از قیمت به درآمد (P/E) می‌شوند، بنیامین گراهام و دیوید داد در کتاب بزرگ خود در سال ۱۹۳۴، تحلیل امنیت، توصیه کردند که برای بررسی نسبت‌های ارزش‌گذاری، باید از یک میانگین درآمد که ترجیحاً در طول هفت یا ده سال توزیع شده باشد، استفاده کرد.

نکات کلیدی
نسبت CAPE برای تحلیل عملکرد مالی بلندمدت یک شرکت سهامی‌عام و درعین‌حال برای در نظر گرفتن تأثیر چرخه‌های مختلف اقتصادی بر سود شرکت استفاده می‌شود.
نسبت CAPE مشابه نسبت قیمت به درآمد است و برای تعیین ارزش‌گذاری بیشتر یا کمتر برای سهام استفاده می‌شود.
این نسبت میزان تأثیرات اقتصادی را با مقایسه‌ی قیمت یک سهام نسبت به میانگین درآمد، با حسب تورم، در طول یک دوره‌ی ۱۰ ساله در نظر می‌گیرد.

نمونه‌ای از کاربرد نسبت CAPE 

نسبت قیمت به درآمد (CAPE) که به طور چرخه‌ای تعدیل می‌شود، در ابتدا در دسامبر سال ۱۹۹۶، پس از آنکه رابرت شیلر و جان کمپبل تحقیقات خود، منوط بر اینکه قیمت سهام بسیار سریع‌تر از درآمد افزایش می‌یابد، را به فدرال رزرو ارائه کردند، مورد توجه قرار گرفت. در زمستان سال ۱۹۹۸، شیلر و کمپبل مقاله‌ی پیشگامانه‌ی خود را با عنوان «نسبت‌های ارزش‌گذاری و چشم‌انداز بلندمدت بازار سهام» منتشر کردند که در آن با استفاده از میانگین درآمد واقعی در طول ۱۰ سال گذشته، تا سال ۱۸۷۲، درآمدهای S&P ۵۰۰ را هموار کردند.
این نسبت در ژانویه‌ی سال ۱۹۹۷ به رکورد ۲۸ رسید، و تنها نمونه‌ی دیگر از آن (در آن زمان) با یک مقدار نسبتاً بالا، در سال ۱۹۲۹، رخ داد. شیلر و کمپبل اظهار داشتند که این نسبت پیش‌بینی می‌کرد که ارزش واقعی بازار در ده سال آینده ۴۰ درصد کمتر از ارزش فعلی آن در آن زمان خواهد بود. معلوم شد که این پیش‌بینی بسیار دقیق بوده است، زیرا سقوط بازار در سال ۲۰۰۸ در نزول ۶۰  درصدی S&P ۵۰۰ از اکتبر سال ۲۰۰۷ تا مارس سال ۲۰۰۹ نقش داشت.
با سرعت گرفتن بهبودی اقتصادی در ایالات متحده و رسیدن سطح قیمت سهام به سطوحی بی‌سابقه در دهه‌ی دوم از این هزاره، نسبت CAPE برای S&P ۵۰۰ به‌طور پیوسته افزایش یافت. در ژوئن سال ۲۰۱۸، نسبت‌CAPE  در مقایسه با میانگین بلندمدت به میران ۸۰/۱۶، به ۷۸/۳۳ رسید. این واقعیت که قبلاً این نسبت در سال‌های ۱۹۲۹ و ۲۰۰۰ تنها از ۳۰ فراتر رفته بود، بحث‌های داغی را در این مورد ایجاد کرد که آیا ارزش بالای این نسبت خبر از یک اصلاح آتی عمده در بازار می‌دهد یا خیر.

محدودیت‌های نسبت  CAPE

منتقدان نسبت CAPE معتقدند که این نسبت چندان مفید نیست، زیرا ذاتاً به‌جای نگاه به آینده، به گذشته نگاه می‌کند. مسئله‌ی دیگر این است که این نسبت به درآمدهای GAAP (اصول پذیرفته‌شده و جامع حسابداری) متکی است که در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است.
در ژوئن سال ۲۰۱۶، جرمی سیگل از دانشکده‌ی وارتون مقاله‌ای را منتشر کرد و در آن گفت که پیش‌بینی بازده سهام آتی با استفاده از نسبت CAPE ممکن است به دلیل تغییر در نحوه‌ی محاسبه‌ی درآمدهای GAAP بسیار بدبینانه باشد. سیگل گفت که استفاده از داده‌های سود ثابت، مانند سود عملیاتی یا NIPA (حساب درآمد ملی و محصول) سود شرکتی پس از مالیات، به جای درآمدهایGAAP، توانایی پیش‌بینی مدل CAPE را بهبود می‌بخشد و سود سهام بالاتری را برای ایالات متحده پیش‌بینی می‌کند.