"مانع سانتریفیوژ‌ها در حال کنار رفتن است"
ایران و آمریکا به یک توافق نزدیک شده‌اند. توافق بر سر تعداد سانتریفیوژهای فعال در ایران؛ توافقی که در صورت صحت، می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین موانع دستیابی ایران و ۱+۵ به توافق جامع هسته‌ای را کنار بزند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دیپلمات‌های نزدیک به مذاکرات هسته‌ای مدعی شد که ایران و آمریکا بر سر یک «مصالحه هسته‌ای» در حال مذاکره هستند. به گزارش این خبرگزاری بر اساس این مصالحه که می‌تواند به دو دهه اختلاف برای اطمینان از اینکه برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است، پایان دهد «قرار است که ایران تعداد بیشتری از سانتریفوژهای خود را فعال نگه دارد.» دیپلمات‌های که این خبر را به آسوشیتدپرس و نخواستند نامشان افشا شوند مدعی شدند که ایران تعداد بیشتری از سانتریفوژهای خود را به شرطی می‌تواند فعال نگه دارد که کارایی آن‌ها در حد پایینی بماند. بر اساس مصالحه احتمالی، مورد ادعای منابع خبرگزاری آسوشیتدپرس، بیشتر ۱۰ هزار سانتریفوژ ایران فعال باقی خواهد ماند، اما کارآیی آن‌ها محدود خواهد شد. به این ترتیب ترتیب قابلیت بالقوه ایران برای آنچه ساخت سلاح هسته‌ای خوانده شده است کاهش خواهد یافت، بدون اینکه جمهوری اسلامی مجبور به برچیدن تعداد زیادی از سانتریفوژهای خود شود. آسوشیتدپرس در ادامه گزارش خود نوشت که «کار‌شناسان هشدار می‌دهند هرگونه کاهش «کارایی» سانتریفوژ‌ها بسیار سریع‌تر از کاهش «تعداد» سانتریفوژ‌ها قابل بازگشت است» و این موضوع نمی‌تواند به کاهش نگرانی‌ها نسبت به ایران هسته ایران منجر شود. در صورت صحت این ادعا و رسیدن ایران و آمریکا به چنین توافق یا مصالحه‌ای، یک موفقیت دیگر برای تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان رقم خواهد خورد. چرا که پیش از آمریکایی خواستار فعال بودن خیلی کمتر از این تعداد سانترفیوژ در ایران پس از توافق جامع هسته‌ای بودند. همچنین در صورت حصول چنین توافقی، ایران و ۱+۵ یک گام دیگر به توافق جامع و نهایی نزدیک می‌شوند. بر اساس آنچه که منابع غیر رسمی تاکنون اعلام کرده‌اند، ظرفیت غنی سازی، تعداد سانتریفیوژ‌ها، زمان اجرای توافق جامع، راکتور آب سنگین اراک و تاسیسات زیرزمینی فردو، تحقیق و توسعه و تحریم‌ها از جمله اختلافاتی است که در پیش نویس توافق جامع در پرانتز قرار گرفته‌اند و به نوعی مانع دست یابی دو طرف به توافق جامع و نهایی شده است. «توان گریز هسته‌ای ایران» (Break out) از مهم‌ترین اختلافاتی بوده که همواره مانع از تحقق توافق میان ایران و گروه ۱+۵ بوده است که در دل آن، اختلافات درباره ظرفیت غنی سازی ایران و تعداد سانتریفیوژ‌ها نیز نهفته است. گریز هسته‌ای مرحله‌ای است که ایران می‌تواند به ظرفیت تولید تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند. به گفته کار‌شناسان، دولت امریکا افزایش زمان Break out تا حدود یک سال را معیار ظرفیت غنی سازی قابل پذیرش برای ایران می‌داند در حالی که ایران عقیده دارد «نیاز عملی» تنها معیاری است که در این زمینه می‌تواند مورد پذیریش قرار گیرد. تاکنون مشکل اصلی در اینجا بود که خروجی فرمول‌های ناشی از این دو معیار - یعنی Break out و نیاز عملی ایران - فاصله‌ای پر نشدنی با هم دارد. بر اساس فرمول Break out آمریکایی‌ها، یعنی اگر قرار باشد برنامه غنی سازی ایران به قدری محدود شود که غنی سازی اورانیوم لازم برای یک سلاح (۲۵ کیلو اورانیوم ۲۳۵) حدود یک سال طول بکشد، ایران می‌بایست نزدیک به ۲ هزار سانتریفیوژ نسل اول در اختیار داشته باشد. این در حالی است که تاکنون تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در مقابل چنین خواسته‌ای ایستادگی کردند و در برابر این ایستادگی در هر دور از مذاکرات آن‌ها ناچار می‌شدند که بر تعداد سانتریفیوژهای فعال در ایران پس از توافق جامع بیفزایند. به این ترتیب آمریکایی‌ها خواسته خود را از نزدیک به ۱۵۰۰ دستگاه سانترفیوژ فعال در ایران آغاز کردند و به ۴۵۰۰ دستگاه هم رسیدند. برخی منابع همچنین خبر داده بودند که در آخرین دور مذاکرات هسته‌ای دوجانبه ایران و آمریکا در ژنو که ابتدا با دیدار محمد جواد ظریف و جان کری آغاز شد، سطح خواسته آمریکایی‌ها به ۶۵۰۰ سانترفیوژ هم رسیده بود. با این حال این تعداد سانترفیوژ آن میزانی نبود که تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را راضی کنند و آن‌ها همچنان خواسته خود را فعال بودن نزدیک به ۱۰ هزار سانترفیوژ اعلام کردند. از این رو اصرار آمریکا بر کاهش ظرفیت غنی سازی ایران و پافشاری تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در برابر این خواسته چشم انداز دستیابی به توافق را تا حدود زیادی مبهم کرده بود. با این حال به نظر می‌رسد که دولت باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا که سخت نیازمند رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران است تا جبران برخی وعده‌های عمل نشده خصوصا در حوزه سیاست خارجی به واسطه این توافق را بکند در برابر خواسته ایران کوتاه آمده و حاضر شده است در مذاکره با ایران با تعداد ۱۰ هزار سانترفیوژ فعال در ایران موافقت کند. هر چند اوباما برای عملی کردن چنین توافقی با مخالفان جدی به خصوص در کنگره آمریکا روبرو است چرا که به بر اساس آنچه آسوشیتدپرس گزارش کرده است «کاهش «کارایی» سانتریفوژ‌ها بسیار سریع‌تر از کاهش «تعداد» سانتریفوژ‌ها [برای ایران] قابل بازگشت است.» آمریکایی‌ها برای این خواستار کاهش تعداد سانترفیوژهای فعال در ایران بودند که راه اندازی مجدد آن بسیار زمان بر خواهد بود. اما در صورت کاهش کارایی یعنی کاهش سرعت غنی سازی بدون کم شدن تعداد دستگاه‌های فعال ایران هر زمانی احساس کند که طرف مقابل خلف وعده کرده است به سرعت می‌تواند ظرفیت غنی سازی خود را به قبل از توافق جامع بازگرداند. بر این اساس رسیدن به چنین توافق و مصالحه‌ای برای تیم مذاکره کننده هست‌ای ایران یک موفقیت محسوب می‌شود.
