پوست اندازی صنعت خودرو شتاب گرفت / خداحافظی با خودروهای بنزینی

به گزارش سرویس خودروی اقتصادآنلاین؛ در عصر حاضر، دنیای انرژی با عدم اطمینان از تامین مقدار مورد نیاز روبه رو است. بحران اقتصادی جهانی که سال ۲۰۰۸ آغاز شد، بازارهای انرژی سراسر دنیا را وارد آشفتگی نمود که بهبود آن در سال های بعد از آن زمانبر بود و حالا جنگ اوکراین و روسیه که موجب تحریم گسترده روسیه به عنوان یکی از تامین کنندگان اساسی انرژی شد، جهان را با بحرانی جدید روبرو کرده است. با وجود این چالش ها دولت ها به خصوص کشورهای اروپایی و نحوه پاسخ آنها به چالش های امنیت انرژی و تغییرات اقلیمی، آینده انرژی را در بلندمدت شکل خواهد داد. در سالهای اخیر گام های مثبتی در راستای سیاستگذاری و ایجاد تعهدات بین المللی در ارتباط با تغییرات اقلیمی و اصلاح مصرف سوخت های فسیلی برداشته شده است. توسعه و گسترش فناوری ها با قابلیت تولید کربن کم نیز پیشرفت هایی داشته اند که از طریق حمایت های دولتی و محرک های مالیاتی به سطح اجرا نزدیک شده اند.

کشورهای اروپایی به عنوان یکی از آسیب پذیرترین و وابسته ترین کشورها به انرژی و واردات آن، پیشگام تحول در صنعت و دنیای انرژی هستند. کشورهایی همچون آلمان و فرانسه که وابستگی زیادی به واردات گاز از روسیه داشتند، حالا با بحران انرژی دست و پنجه نرم می کنند و هرچند توانسته اند تا حدی با آن کنار بیایند، اما به طور حتم تداوم وابستگی به نفت، گاز و سایر سوخت های فسیلی که منبع تامینشان عمدتا کشورهای دیگر هستند، صنعت آن ها را آسیب پذیرتر خواهد کرد.

یکی از عمده مسیرهایی که کشورهای پیشرفته و اروپایی برای کاهش سطح مصرف انرژی و همچنین آلایندگی طی می کنند،‌ کار بر روی تعداد وسایل نقلیه شخصی و سوخت مورد استفاده آن ها است.

مطابق نمودار زیر تعداد خودروهای مسافری سبک ثبت شده در ناوگان کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷به ۱۵.۲ میلیون دستگاه افزایش یافته است. سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان نزدیک به ۶۰ درصد از کل خودروهای ثبت شده در اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهند.

البته که در سال های بعد از آن و از سال ۲۰۱۹ این میزان به کمتر از ۱۰ میلیون دستگاه رسید که قرنطینه عمومی و کاهش درآمدهای ناشی از همه گیری ویروس کرونا نقش اساسی در این کاهش بازی کردند. هرچند که کارشناسان با افزایش سطح پوشش واکسیناسیون و کاهش قرنطینه ها نوید بازگشت تدریجی این اعداد به سطوح قبل از همه گیری را می دهند.

درصد بسیار زیادی از خودروهایی که اکنون در اروپا وارد ناوگان حمل ونقل میشوند، از بنزین یا دیزل استفاده می کنند. مطابق نمودار بالا سهم خودروهای دیزلی از حدود ۵۵ درصد از کل خودروهای ورودی به ناوگان در سال ۲۰۱۱ به ۴۹ درصد در سال ۲۰۱۶ رسید و در سال ۲۰۱۷ با افت شدیدی به ۴۴ درصد رسید. در فرانسه سهم خودروهای دیزلی از ۷۷ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۴۷ درصد در سال ۲۰۱۶ رسید. این کاهش در فروش خودروهای دیزلی به اعمال مالیات هم سطح بر روی خودروهای دیزلی و بنزینی برمی گردد. اگرچه در نواحی دیگر وضعیت ممکن است به کلی متفاوت باشد. بازار آمریکا، ژاپن و چین تقریباً در اختیار خودروهای بنزینی بوده و تقریباً خودروهای دیزلی نقش خاصی در این کشورها ندارند.

البته بنا به قوانین اتحادیه اروپا از سال ۲۰۳۵ تمام خودروهای جدیدی که وارد بازار می شوند، باید آلایندگی صفر داشته باشند و هیچ دی اکسید کربنی تولید نکنند. این قوانین سختگیرانه برای اطمینان از حصول به هدف سطح انتشار کربن در سال ۲۰۵۰ است.

فناوری های نوین در حال اشغال سهم بالایی از حمل و نقل کشورهای اتحادیه اروپا هستند. بازار فروش خودروهای هیبریدی- برقی در اروپا که سهم ۲.۷ درصدی را در سال ۲۰۱۷ به خود اختصاص داده و مطابق نمودار زیر در سال ۲۰۱۷  خودروهای هیبریدی قابل اتصال و هیبریدی برقی- باتری نزدیک به ۱.۴ درصد از خودروهای ثبت شده را به خود اختصاص داده بودند اکنون مطابق آمارها بازار خودروهای الکتریکی-هیبریدی در اتحادیه اروپا در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ به ۲۵.۱ درصد افزایش یافته است.

انجمن خودروسازان اروپا در بیانیه ای اعلام کرد که خودروهای الکتریکی هیبریدی ۲۰.۹ درصد از کل فروش خودروهای سواری در اتحادیه اروپا را در مدت مشابه سال گذشته به خود اختصاص داده اند. خودروهای برقی باتری دار تقریباً سهم بازار خود را به طور سالانه دو برابر کردند و ۱۰ درصد از کل فروش خودروهای سواری را با ۲۲۵۰۰۰ دستگاه تشکیل دادند. اکنون نیز خودروهای پلاگین هیبریدی ۸.۹ درصد از بازار خودرو اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد.

برای کاهش میزان آلاینده ها و گازهای گلخانه ای یا باید مصرف سوخت کاهش یابد (تغییر فناوری خودرو که به آن اشاره شد) و یا باید نوع سوخت تغییر کند. بهینه سازی و کاهش مصرف سوخت بنا به دلایل متعدد مانند محدودیت منابع انرژی و نوسانات قیمت نفت خام در دهه های اخیر بسیار مورد توجه محققان بوده است. موتورهای احتراق داخلی، یکی از مهمترین و گسترده ترین موارد مصرف انرژی در جهان نیز از این امر مستثنا نبوده اند و تحقیقات وسیعی در خصوص کاهش مصرف سوخت خودروها انجام شده است.

طبق اصول کلی کاهش مصرف انرژی در یک سیستم، راهکارهای پیشنهادی در دو گروه اساسی تقسیم بندی شده است

• فناوری های بهینه سازی موتور به عنوان مبدل انرژی حرارتی سوخت به کار مکانیکی
• فناوری های کاهش اتلاف حین انجام کار (برای انتقال حداکثری توان تولید شده به چرخ های محرک(

یکی دیگر از راهکارهای کاهش میزان انتشار CO2، کم کردن میزان کربن در فرمول شیمیایی سوخت است. به همین خاطر با استفاده از سوختهایی مانند CNG، هیدروژنی و پیل سوختی میتوان CO2 کمتری تولید کرد. در ایران نیز با استفاده از سوخت CNG  میزان انتشار CO2تا حد قابل توجهی کاهش یافته است. در نمودار زیر ،روند تغییرات میزان انتشار CO2 در ایران و جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ نشان داده شده است.

با توجه به اطلاعات موجود در مورد انتشار خودروهای داخل کشور در سال ۲۰۱۴، متوسط میزان انتشار در ایران ۲۱۰ گرم بر کیلومتر است. این میزان با کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ژاپن اختلافی برابر با ۸۰ گرم بر کیلومتر دارد. اکنون نیز این اختلاف به ۱۱۵ گرم بر کیلومتر رسیده است.

انرژی در ایران هنوز بسیار ارزان قیمت عرضه می شود و مصرف کنندگان تنها کسری از قیمت محصولات نفتی را پرداخت می‌کنند. بنابراین اولین گام برای همسویی با چشم انداز انرژی جهان اصلاح یارانه های انرژی در کشور است. بهبود وضعیت کیفیت هوا و نیز سر و سامان بخشیدن به رتبه هفتم ایران در جدول تولیدکنندگان گاز گلخانه ای دی اکسید کربن، چاره ای جز نگرش جدی به چالش های معرفی شده نیست. با حرکت در مسیر فعلی و عدم اهتمام در ارتقای کیفیت سوخت و روغن موجود در بازار و نیز سیاست های کلی صنعت خودرو، بهبود وضعیت ناوگان خودروهای سبک تولید داخل بر اساس میزان آلایندگی چندان قابل دستیابی نیست.