مذاکرات هسته ای ایران وارد مرحله حساسی شده است
شبکه سی.ان.ان در سایت خود نوشته است نشانههای پیشرفت از سوی ایران و آمریکا به اندازهای کافی هست که بگوییم مذاکرات وین وارد مرحله حساسی شده، هرچند تعداد زیادی از مسائل همچنان حل نشده است.
اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی راد؛ سی.ان.ان در گزارشی به قلم عباس اللواتی و اوون مک سوئینی نوشته است: ایران و آمریکا سه شنبه برای دور دیگری از گفتوگوها با هدف احیای توافق هستهای که به وین بازگشتند. نشانههای پیشرفت از سوی هر دو طرف به اندازهای کافی هست که بگوییم مذاکرات وارد مرحله حساسی شده است، اما تعداد زیادی از مسائل همچنان حل نشده است. صنم توکلی، پژوهشگر بلندپایه اندیشکده چاتم هاوس لندن میگوید این مسائل عبارتند از دامنه کاهش تحریمها، توالی رویدادها، سازوکارهای راستی آزمایی، روند تبعیت ایران، درخواست ایران برای تضمین هایی برای اینکه آمریکا به توافق پایبند خواهد ماند.
تازهترین نشانه پیشرفت جمعه مشاهده شد که آمریکا معافیت از تحریمها را بازگرداند. معافیتها که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق لغو شد، این امکان را برای شرکتهای روسی، چینی و اروپایی فراهم کرده بود تا با انجام اقداماتی برای منع تولید و گسترش تسلیحات هستهای، استفاده ایران را از سایتهای هستهای خود برای تولید و توسعه تسلیحات (هستهای) دشوارتر سازد. وزارت خارجه (آمریکا) امیدوار است بازگشت معافیتها به گفتوگوهای وین کمک کند. در اینجا به برخی مسائلی اشاره میکنیم که ممکن است نشان دهد گفتوگوهای وین چطور پیشرفت خواهد کرد.
کمپین فشار حداکثری
این واژه به تحریمهای اعمال شده توسط دولت ترامپ اشاره دارد که فراتر از تحریمهای اعمال شده توسط توافق هستهای است و هدف از آن اعمال فشار بر ایران برای مذاکره درباره این توافق بعد از خروج ترامپ از آن در سال ۲۰۱۸ بود. ایران گفته است توافق جدیدی را که موجب رفع تحریمهای اعمال شده توسط نمیشود، نخواهد پذیرفت.
به گفته وکیلی و مایکل هوروویتز، رئیس اطلاعاتی شرکت مشاوره مدیریت خطر «لو بک اینترنشنال» در بحرین، شاید توجیه لغو بعضی از آن تحریمها که به خاطر مسائل مربوط به حقوق بشر و تروریسم اعمال شد، دشوارتر باشد. به عقیده هوروویتز، شاید به نفع آمریکا باشد آن تحریمها را برای حفظ اهرم در برابر ایران حفظ کند.
گفتوگوهای رو در رو
با وجود درخواستهای مکرر آمریکا برای گفتوگوهای رو در رو، ایران از نشستن پای میز مذاکره با دیپلماتهای آمریکایی خودداری کرد و در عوض تصمیم گرفته است با از طریق میانجیها مذاکره کند تا اینکه آمریکا «توافق خوبی» پیشنهاد کند. اما ایران اواخر ماه گذشته برای نخستین بار نشان داد که حاضر به مذاکرات مستقیم خواهد بود. اگر دو طرف در گفتوگوهای آینده پای یک میز بنشینند، باید این را تحول و پیشرفتی چشمگیر تلقی کرد، اما هوروویتز معتقد است با توجه به واکنشهای داخلی در ایران پس از این پیشنهاد در ماه گذشته، شاید هنوز برای چنین اقدامی خیلی زود باشد.
سرنوشت اتباع با تابعیت دوگانه در ایران
چهار تبعه ایرانی- آمریکایی در ایران زندانی هستند. این موضوعی است که آمریکا میگوید ایران از آن برای تقویت موضع خود در مذاکرات استفاده میکند. آمریکا قبلاً گفته بود که گفتوگوها درباره زندانیان جدا از مذاکرات هستهای است، اما رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به تازگی تصریح کرد بعید است بیآنکه ایران آن زندانیها را آزاد کند، توافق هستهای جدیدی بهدست آید.
تضمینهای تبعیت از توافق
ایران تاکید کرده است به توافقی باز نخواهد گشت که دوباره بتوان آن را کنار گذاشت. ایران خواستار تضمینهایی شده است که (آمریکا) در آینده از توافق خارج نخواهد شد. دیپلماتها از این خواسته به عنوان درخواستی غیر واقع بینانه انتقاد کردهاند.
هوروویتز گفت: «فکر نمیکنم آمریکا متعهد شود که از توافق خارج نشود. اما به نظرم راههای خلاقانهای وجود دارد که آمریکا و اروپا میتوانند از آن برای اطمینان دادن به ایران استفاده کنند.» به گفته وی، برای مثال اروپاییها میتوانند برای کاهش تاثیر خروج آینده آمریکا (از توافق) تلاش کنند. وکیلی میگوید: «آمریکا میتواند فهرستی از تضمینهای عملی ارائه کند که به ایران در جلب حمایت از توافق در داخل به عنوان توافقی پایدار و عملی کمک کند.»