بحران آب در عراق
چهار سال پیش، جریان آبی که از روستای الحمرای عراق می‌گذشت، خشکید. «عبدالکامل» می‌گوید: «اکنون تمام درختان خشکیده است.» او پیش از این مرکبات کشت می‌کرد. کشاورزان سپس به سوی حفر چاه روی آوردند؛ اما دریافتند که آب‌های زیرزمینی بیش از اندازه شور است و برای کشت و زرع مناسب نیست. او می‌گوید: «این آب درخت‌ها را می‌کشد و تمام محصولات را از میان می‌برد.»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد، عبدالکامل دست دراز کرد و از روی شاخه‌ای یک انار چید و وقتی آن را باز کرد، درونش کاملا زرد و نارس بود. آن را روی زمین انداخت. او می‌گوید: «دانه‌های این انار خوردنی نیست.» زمین‌های اطراف الحمرا که سابق بر این همگی باغات و مزارع سرسبز بود در چند سال اخیر بیشتر به صحرای برهوت شبیه است. عبدالکامل می‌گوید: آن رودهای پر آب به خندق‌های خشک تقلیل یافته‌اند.
«ملیسا پاوسون» در گزارش ۵ نوامبر برای الجزیره نوشت: مردم در حال ترک روستا هستند. او به نقل از عبدالکامل نوشت: «من هم باید کشاورزی را با این وضعیت کنار بگذارم. دنبال شغل دیگری هستم و دلیل این هم چیزی نیست جز فقدان آب.»
بر اساس گزارش گروه‌های امدادرسان و حقوق بشری در منطقه، ۷ میلیون نفر به‌دلیل فقدان آب در عراق در معرض خطر هستند. محققان هشدار می‌دهند که افزایش درجه هوا، سطح پایین نزولات جوی، فقدان دسترسی به آب‌های رودخانه‌ای خطر و البته شدت خشکسالی را افزایش می‌دهد.
«ربروار نصیر دارا» مدرس زمین‌شناسی در دانشگاه صلاح‌الدین می‌گوید: تغییرات آب و هوایی یکی از مولفه هایی است که منجر به بیابانی شدن و خشکسالی در عراق شده است. او افزود که کاهش سطح آب در دجله و فرات این وضعیت را بدتر می‌کند. کاهش سطح آب در این دو رودخانه‌ای که عراق را تغذیه می‌کند تا حدی به‌دلیل سدسازی‌هایی است که در ترکیه و ایران انجام می‌شود.
این در حالی است که این دو کشور هم با افزایش درخواست در زمینه آب از سوی شهروندان خود مواجه هستند و همزمان شاهد بحران اقلیمی در سطح جهانی هم هستیم. نصیر دارا می‌گوید: «اکنون دبی آب از رودخانه‌هایی که از ایران و ترکیه سرچشمه می‌گیرند، ۵۰ درصد کاهش یافته است.»
یکی از مولفه‌هایی که بر کم‌آبی یا بی‌آبی در عراق تاثیر فوری دارد «پروژه بزرگ آناتولی» است که تلاش توسعه‌ای عظیم و چند دهه‌ای که همچنان در حال ساخت است و متشکل از ۲۲ سد و ۱۹ نیروگاه برق هیدروالکتریک روی رودخانه های دجله و فرات است.
به گفته رسانه‌های دولتی عراق، وزارت منابع آب عراق توافق‌نامه مشترکی با ترکیه در ماه اکتبر امضا کرد که بر اساس آن «سهمی عادلانه و مناسب» از آب برای عراق در نظر گرفته شود. این دو کشور سپس اعلام کردند که در حال تکمیل یک پرونده حقوقی بین‌المللی علیه ایران هستند.
آنها دلیل شکایت خود را «عدم همکاری ایران بر سر آب» اعلام کردند البته پس از آنکه مذاکرات به‌دلیل انتخابات عراق و تشکیل دولت جدید در ایران با تاخیر مواجه شد. دارا افزود: با توجه به اینکه رهبران جهان در گلاسگو جمع شده‌اند، همکاری بین‌المللی «واقعی برای عراق نیاز است».
«فریبرز اورسینی» مشاور آب و هوایی گروه «People in Need» که یک سازمان مردم نهاد بین‌المللی است و کمک‌های بشردوستانه و توسعه‌ای در عراق انجام می‌دهد، می‌گوید: این امر با ملاحظه پتانسیل روزافزون برای نزاع در منطقه بر سر آب به راستی مهم است. او افزود: «در اصل، شما فشار زیادی بر منبعی دارید که روز به روز کمتر و کمتر می‌شود.» اورسینی افزود: علاوه بر افت شدید سطح آب، بسیاری از عراقی‌ها از آلودگی آبی و سطوح بالای نمک در آب ابراز نارضایتی می‌کنند. به گفته دیده‌بان حقوق بشر، در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۱۸هزار نفر به‌دلیل نشانه‌های مربوط به آلودگی آب در استان بصره در بیمارستان بستری شدند.
این تحلیلگر افزود: کاهش منابع آب، کیفیت پایین آب و فقدان رویکرد هماهنگ می‌تواند زمینه‌ساز بی‌ثباتی شود. وی می‌گوید: «نزاع‌های بسیاری بر سر آب در آینده به‌دلیل وجود چنین وضعیتی رخ خواهد داد. تغییرات اقلیمی هم وضعیت را بدتر کرده است و بر دامنه و شدت تهدیدات خواهد افزود.»
گزارشگر الجزیره همچنین نوشت: دهه‌ها نزاع در عراق بسیاری از زیرساخت‌های آبی در عراق را از میان برده است. جدیدترین مورد نزاع فراگیر در عراق دوره داعش بود که تاثیرات خود را بر وضعیت آب در عراق به جا گذاشت. «ایوب تانون» کارگر در موصل می‌گفت وقتی این منطقه از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ به‌دست داعش افتاد، آب کلا قطع شد. او می‌گوید: به‌دلیل بمباران ما مجبور به حفر چاه شدیم.»
