گوی و میدان احداث پتروپالایشگاه در دست وزارت نفت
موضع‌گیری‌های سرپرست جدید شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت نشان می‌دهد، توسعه و تکمیل زنجیره ارزش با احداث پتروپالایشگاهها ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی» همواره موردتاکید وی بوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در حکمی فرهاد احمدی را به عنوان سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت منصوب کرد.
وی که در دولت دهم نیز به عنوان سرپرست این شرکت فعالیت می‌کرد، در کارنامه خود مدیرعامل، قائم مقام مدیرعامل و مجری طرح های تکمیل و توسعه پالایشگاه بندرعباس، رئیس بخش فرآیند، رییس طراحی پروژه، کارشناس ارشد فرآیند واحد پژوهش و توسعه را نیز دارد.
شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، عهده‌دار اجرای کلیه طرح‌های زیربنایی در بخش پایین‌دستی صنعت نفت اعم از پالایشی، ذخیره سازی و انتقال و توزیع نفت خام و فرآورده‌های نفتی در سراسر کشور است. این شرکت در سال‌های گذشته و قبل از خصوصی‌سازی پالایشگاه‌ها به عنوان بازوی اجرایی شرکت ملی پالایش و پخش در پالایشگاه‌سازی محسوب می‌شد، ماموریتی که در دولت سیزدهم نیز به نحوی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
در این راستا با توجه به سیمای این شرکت در حکم صادره از طرف معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش ماموریت‌هایی به فرهاد احمدی سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت محول شد. از جمله مهم‌ترین این ماموریت‌ها، احداث پتروپالایشگاهها و حل چالش‌های موجود در این مسیر است که در تصویر 1 متمایز شده است:
در این راستا بد نیست با توجه به ماموریت‌های شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت نگاهی به تفکرات و ایده‌های فرهاد احمدی به عنوان سرپرست جدید این شرکت انداخته شود تا بدین صورت نقشه راه شرکت مهندسی و ساختمان نفت در دولت سیزدهم را رمزگشایی کنیم.
*لزوم عبور از مدل سنتی به سمت فناوری‌های نوظهور پتروپالایشی
به طور کلی با بررسی موضع‌گیری‌های فرهاد احمدی سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت مشخص می‌شوند که از لحاظ جهت‌گیری راهبردی حداقل در فضای رسانه‌ای، بیشترین قرابت فکری را با جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم دارد، به طوری که در طول سال‌های گذشته بیشترین حضور وی در فضای رسانه همراه با طرح بحث‌هایی درباره ساخت پتروپالایشگاهها، فناوری‌های نوظهور در این حوزه و توسعه پارک‌های شیمیایی بوده است.
در این راستا فرهاد احمدی در مصاحبه‌ای با عنوان «فناوری COTC انقلاب جدیدی در صنعت پتروپالایش ایجاد کرد/3 الگوی جهانی احداث پتروپالایشگاهها» درباره فناوری‌های احداث پتروپالایشگاهها گفت: «به طور کلی سه الگو برای احداث پتروپالایشگاهها وجود دارد. یکی اینکه به همین الگوی پالایشگاهی، واحدهای استیم کراکر(Steam Cracking) اضافه کنیم. روش دوم این است که به الگوی پالایشگاه یک واحد آروماتیکی(BTX) اضافه کنیم. روش سوم این است که هر دو واحد استیم کراکر و آروماتیکی به الگوی پالایشگاه در طراحی‌های جدید اضافه شود».
وی ادامه داد: «موجی در صنعت پالایشی در حال شکل‌گیری است و فناوری COTC انقلاب جدیدی در صنعت پتروپالایشگاهی ایجاد می‌کند. در این فناوری نفت خام به طور مستقیم به محصولات شیمیایی تبدیل می‌شود. در نتیجه دید ما به پتروپالایشگاهها باید ناظر به فناوری COTC باشد تا حداکثر تولید محصولات سبک و با ارزش افزوده بالا انجام شود و باید از این صنعت قدیمی پالایشی گذر کنیم».
احمدی اظهار داشت: «در حال حاضر در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی بیش از 6 هزار نوع محصول تولید می‌شود ولی در کشور ما حدود 70 نوع محصولش تولید می‌شود. الان در اطراف پتروپالایشگاهها حتی واحدهایی برای تولید دارو و محصولات پزشکی در نظر گرفته می‌شود.یعنی گستره تعریف واحدهای پایین‌دستی در محصولات پتروشیمی بسیار متنوع است و اگر به سمت احداث آنها حرکت کنیم می‌توانیم هزاران صنعت پایین‌دستی و هزاران شغل را ذیل این برنامه ایجاد کنیم».
*تامین مالی طرح‌های پتروپالایشی چگونه انجام می‌شود؟
سرپرست سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت همچنین در مصاحبه‌ای با عنوان «آیا توانمندی ساخت پتروپالایشگاه در کشور وجود دارد؟/ RFCC پالایشگاه اراک در دل تحریم‌ها انجام شد» به شیوه تامین مالی واحدهای پتروپالایشی اشاره کرد و گفت: «طبق "قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی"، معادل میزان سرمایه‌گذاری هر طرح پتروپالایشی، در یک الی دو سال اول بهره‌برداری، نفت خام بدون دریافت قیمت آن در اختیار سرمایه گذار قرار داده می‌شود. بدین صورت ریسک سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها صفر شده است. هر سرمایه گذاری بداند ریسکش صفر است، برای احداث پتروپالایشگاه اقدام می‌کند. مضاف بر این سرمایه‌گذاران می‌توانند محصولات تولیدی پتروپالایشگاه را به قیمت روز بین‌الملل نه به نرخ داخلی صادر کنند».
وی اظهار تاکید کرد: «خوراک پتروپالایشگاهها نیز بعد از یک الی دو سال تنفس خوراک، طبق قانون 5 درصد تخفیف دارد. همچنین مناطق در نظر گرفته شده برای احداث پتروپالایشگاهها نیز مناطق آزاد هستند تا ورود و خروج شرکت‌های خارجی و جذب فاینانس هم چندان دچار محدودیت قرار نگیرد و از طرفی امتیازات مناطق آزاد مثل معافیت‌های مالیاتی نیز شامل این پروژه‌ها می‌شود».
احمدی با اشاره به صلاحیت‌سنجی وزارت نفت درباره متقضیان احداث پتروپالایشگاهها گفت: «کسانی که الان متقاضی احداث پتروپالایشگاه شده‌اند توانایی تامین مالی آنها توسط وزارت نفت موردبررسی قرار گرفته است. یعنی این متقاضیان از طرف بانک‌های موردتایید وزارت نفت تاییدیه برای توانمندی مالی خود دریافت کردند لذا در صورتی که کار با دقت لازم پیش رفته باشد مشکلی در این خصوص رخ نخواهد داد. همچنین طبق این قانون بخشی از تامین مالی این واحدها از طریق جذب سرمایه‌های مردمی از بازار سرمایه و بورس انجام می‌شود. البته امکان جذب فاینانس از منابع خارجی نیز وجود دارد».
* نخستین گام برای توسعه پارک‌های شیمیایی، احداث پتروپالایشگاه است
سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت در مصاحبه‌ای با عنوان «10 کشور برتر تکمیل زنجیره ارزش پتروپالایشگاهها/ چرا زنگنه از پالایشگاه ستاره خلیج فارس عصبانی بود؟» گام بعدی پس از احداث پتروپالایشگاهها را در توسعه پارک‌های شیمیایی تعریف می‌کند و می‌گوید: «توسعه پارک‌های شیمیایی حتی در دستور کار کشورهایی که از منابع هیدروکربوی نیز بی‌بهره‌اند قرار گرفته است. کشورهای پیشرو در تکمیل زنجیره ارزش منابع پایین‌دستی نفت با توسعه این پارک‌ها توانسته‌اند از سویی اشتغال، اقتصاد و درآمدزایی بالایی در این حوزه ایجاد کنند و از سویی دیگر با تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر (بیش از 6000 نوع محصول) نیازهای داخلی خود را تامین کرده و حتی در حوزه صادرات محصولات شیمیایی نیز نقش به سزایی ایفا کنند».
وی توضیح داد: «نخستین گام برای ایجاد این پارک‌ها، احداث پتروپالایشگاهها ذیل یک برنامه جامع است. بعد از احداث پتروپالایشگاه زنجیره ارزش و واحدهای پایین‌دستی ذیل آن تعریف می‌شود. در میان سواحل جنوبی، بندر جاسک که در کنار سواحل عمان (مکران) و اقیانوس هند واقع شده است، به دلیل موقعیت خود دارای مزایای فراوانی برای توسعه پتروپالایشگاهها و پارک‌های شیمیایی است».
* ۳ هدف راهبردی در توسعه پتروپالایشگاه‌‌های ایرانی
در این بین هر چند احداث پتروپالایشگاهها و پارک‌های شیمیایی کشور را از خام‌فروشی نجات می‌دهد و ارزش افزوده و اشتغالزایی زیادی به همراه دارد، اما به اعتقاد سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت باید سه هدف راهبردی نیز به صورت موازی پیگیری شود. فرهاد احمدی در مصاحبه‌ای با عنوان «لزوم اصلاح رابطه مالی پالایشگاه‌ها/ ۳ هدف راهبردی در توسعه پتروپالایشگاه‌‌های ایرانی» توضیح می‌دهد: «ما باید سه هدف راهبردی را در مسیر احداث پتروپالایشگاهها پیگیری کنیم که اگر این سه هدف محقق نشود، کار به غایت نرسیده است. اولا توسعه پتروپالایشگاهها باید کشور را در ساخت تجهیزات نفتی به مرحله‌ی خودکفایی برساند تا بدین صورت بتوانیم در بازارهای بین‌المللی سهم خود را از صادرات تجهیزات نفتی افزایش دهیم».
سرپرست شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت گفت: «ثانیا با حرکت به سمت احداث این واحدها ما باید از نظر لایسنس و دانش فنی به خودکفایی برسیم، به گونه‌ای که اصلا صادرکننده خدمات فنی و مهندسی در منطقه شویم. صدور خدمات فنی مهندسی و درآمدزایی از این مسیر باید یکی از این اهداف راهبردی باشد».
وی در پایان خاطرنشان کرد: «ثالثا در این پروژه‌ها باید ارتقای توانمندی شرکت‌های پیمانکاری ایرانی و رشد توانایی آنها در دستور کار قرار بگیرد به گونه‌ای که این شرکت‌ها بتوانند در پروژه‌های خارجی شرکت کنند. خیلی بد است که هنوز یک پیمانکار ایرانی نتوانسته است در یک پروژه‌ی خارجی به عنوان یک پیمانکار شرکت کرده و انتخاب شود».
آنچه از موضع‌گیری‌های چند سال اخیر سرپرست جدید شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت پیداست این بوده که احداث پتروپالایشگاهها ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌های مردمی» و توسعه پارک‌های شیمیایی همواره مورد تاکید وی بوده است.
حال با انتصاب فرهاد احمدی به سرپرستی شرکت ملی مهندسی و ساختمان گوی و میدان احداث واحدهای پتروپالایشی در دستان وزارت نفت قرار گرفته تا در جهت تحقق ایده‌ها و اهداف تعیین شده حرکت کند.
