افزایش روابط چین با طالبان / تلاش چین برای استحکام موقعیت در افغانستان

اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش سی‌ان‌بی‌سی و به گفته درک گروسمان تحلیل‌گر ارشد دفاعی شرکت رند Rand Corporation پکن از سال‌ها پیش خود را برای احتمال بازگشت طالبان به قدرت آماده کرده بود. به صورت غیررسمی آنها سالهاست که با طالبان صحبت‌هایی داشته‌اند.

یان جانسون از شورای روابط خارجی در این باره توضیح داد: رابطه میان چین و گروه شبه نظامی نوعی ارتباط «مزورانه» است چرا که پکن در داخل خاک خود همواره با مسلمانان اقلیت قومی شین جیانگ چالش‌هایی داشته است.

چین و افغانستان دارای مرز مشترک هستند.

تنها در فاصله چند ساعت پس از سقوط کابل به دست طالبان، سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد که پکن آماده «توسعه روابط همسایگی و همکاری دوستانه» با افغانستان است.

هوا چون اینگ سخنگوی وزارت امور خارجه چین صراحتا گفت: پکن از اظهارات طالبان در مورد «توسعه روابط سالم با چین» استقبال می‌کند. این گروه شبه نظامی همچنین اعلام کرد که مشتاقانه منتظر مشارکت چین در بازسازی و توسعه افغانستان است.

همچنین در ماه جولای، وانگ یی وزیر امور خارجه چین با ملا عبدالغنی برادر رییس کمیسیون سیاسی طالبان افغانستان دیدار کرد.

شین جیانگ شهر اقلیت اویغور مسلمان چین است، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و سازمان ملل متحد، چین را به نقض حقوق بشر از جمله اردوگاه‌های کار اجباری و بازداشت‌های گسترده در شین جیانگ متهم کرده‌اند، ادعایی که پکن آن را رد کرده است.

جانسون که یکی از اعضای CFR استفان شوارتزمن در مطالعات چین، معتقد است: اگر یک حزب سیاسی اسلام گرا کشور همسایه چین را اداره کند، چنین موضوعی به صورت بالقوه برای چین ایجاد مشکل می‌کند. حداقل در یک نگاه به نظر می‌رسد عجیب به نظر می‌رسد که در یک سو پکن مایل به همکاری با طالبان باشد آن هم در حالی که در سوی دیگر گروه‌های اسلام‌گرا در شین جیانگ از مشکلات فراوانی برخوردار هستند.

ترس از حملات افراطی

بر اساس یادداشتی از گروه اوراسیا چین نگران آن است که افغانستان تبدیل به پناهگاهی برای گروه افراطی اویغوری موسوم به جنبش اسلامی ترکستان شرقی تبدیل شود. پکن معتقد است که این گروه می‌تواند در پاسخ به «سرکوب گسترده اویغورها» حملاتی را آغاز کند.

به گفته نیل توماس تحلیل‌گر چین و شمال شرقی آسیا گروه اوراسیا، مقامات چینی ممکن است با ایجاد روابط با طالبان به نوعی تلاش برای محافظت کشورشان در برابر حملات تروریستی را آغاز کرده باشند. پکن امیدوار است که با ارائه کمک‌های اقتصادی و احتمالا به رسمیت شناختن دیپلماتیک طالبان آنها را متقاعد کند که از منافع امنیتی چین در افغانستان محافظت کنند.

توماس همچنین تاکید کرد: تصمیم چین برای تعامل با طالبان یک «اقدام عملی» است.

به گفته راجر بیکر معاون ارشد تحلیل استراتژیک استراتفور این یک امر کاملا منطقی برای پکن است. وی در گفت‌وگویی با سی‌ان‌بی‌سی تصریح کرد: ما در سراسر جهان دیده‌ایم که چینی‌ها مایل به برخورد با طرف‌های مختلف در یک کشور هستند و این روابط تا زمانی ادامه می‌یابد که طرف‌های مختلف مایل به حفظ منافع چین باشند.

وی ادامه داد: این مساله ممکن است شامل ثبات در منطقه باشد تا با جلوگیری از حملات تروریستی و یا دیگر حملات، پروژه‌های زیرساختی کمربند و جاده از ریل خارج نشود.

هوآ سخنگوی وزارت خارجه چین توضیح داد: چین ارتباط و روابط خود را با طالبان بر اساس «احترام کامل به حاکمیت افغانستان و اراده همه جناح‌های این کشور» متمرکز کرده است. طالبان همچنین به پکن اطمینان داده است که «هرگز به هیچ نیرویی اجازه نخواهد داد تا از خاک افغانستان برای اقدامات مضر علیه چین استفاده کنند.»

توماس تاکید کرد: چین تلاش خواهد کرد تا طالبان را بر سر این گفته خود نگه دارد اما سوالات بی پاسخ در رابطه با وحدت و میزان افراط گرایی در رژیم جدید حاکم بر افغانستان وجود دارد.

روابط رسمی با طالبان مورد بحث است

جانسون از CFR گفت: چین زمینه سازی کرده و مقدمات همکاری با طالبان را فراهم آورده است اما پیش بینی این مساله که آیا پکن آنها را به صورت رسمی به عنوان دولت افغانستان به رسمیت می‌شناسد یا خیر دشوار است و ضمن اینکه کشورهای غربی ممکن است از دیگر کشورها بخواهند تا طالبان را به رسمیت نشناسند.

وی افزود: این مساله ممکن است کمی زمان‌بر باشد. ممکن است پکن بخواهد اطمینان حاصل کند که طالبان تنها یک دولت معمولی است که پیش از به رسمیت شناخته شدن دیپلماتیک، دست به قتل عام و کشتارهای گسترده نخواهد زد. اگر طالبان کم و بیش عادی رفتار کند چین احتمالا در برخی مقاطع پیش از کشورهای غربی آنها را به رسمیت خواهد شناخت.

گروسمان از شرکت رند نیز با تکرار این جمله‌ها تاکید کرد: ممکن است چین فکر کند که زمان آن فرا رسیده تا فرآیند به رسمیت شناختن طالبان را به عنوان تنها «نهاد حکومتی مشروع» آغاز کند. آنها همچنین گفته‌اند که می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که طالبان با نیابت‌های تروریستی قصد دارد ترمز بی‌نقصی داشته باشد.

بر اساس گزارش رویترز، طالبان هفته گذشته در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود پس از تصرف کابل متعهد به صلح شدند.

در حال حاضر، بر خلاف بسیاری از دولت‌های دیگر که برای تخلیه کارکنان سفارتخانه‌های خود از افغانستان در تلاش هستند، سفیر چین همچنان در کابل باقی مانده است. سخنگوی سیاسی دفتر طالبان هم اعلام کرده است که این گروه نمایندگی‌های دیپلماتیک در افغانستان را هدف قرار نخواهد داد.

جانسون تاکید کرد: این نشانه هوشمندی چین است که چنین رویکردی را در پیش گرفته و نشان دهنده آن است که پکن نگرانی از جانبداری یا فرار از طالبان ندارد.

توماس از گروه اوراسیا نیز تصریح کرد: این مساله می‌تواند در میان مدت کمک کننده باشد.

وی توضیح داد: این احتمال وجود دارد که چین از دیپلمات‌های خود خواسته باشد که در افغانستان بمانند تا در مقایسه با تخلیه کارکنان سفارت‌های غربی و ایجاد اعتماد و اهرم دیپلماتیک با رژیم طالبان تلاش خود را آغاز کنند.