رشد بیش از 100درصدی تولید و فروش زمزم طی دوسال گذشته / کرونا؛ زنجیره تامین زمزم را با چالش مواجه کرد / عملکرد خوب زمزم در رقابت با برندهای نوشابه‌ساز آمریکایی

اقتصادآنلاین- طاهره گودرزی؛ علی عبدی مدیرعامل شرکت زمزم در گفت‌وگوی اختصاصی با اقتصادآنلاین با اشاره به ۶۶سالگی شرکت زمزم گفت: زمزم قدیمی‌ترین شرکت نوشابه سازی ایران است که صنعت نوشابه سازی را وارد ایران کرده است. این شرکت فراز و فرود زیادی طی این سال‌ها داشته ولی تا دهه ۸۰ زمزم بزرگ ترین تولیدکننده نوشابه در کشور بوده است.

وی ادامه داد: از دهه ۸۰ به بعد به دلیل قدرت گرفتن رقبا که برندهای بزرگ آمریکایی و بین المللی بودند، زمزم یک افولی را شاهد بود و سهم عمده بازار داخل نصیب برندهای رقیب شد. شرکت زمزم از سال ۹۹، رشد فزاینده‌ای را با همت کارکنان، کارگران و مدیران مجموعه تجربه کرد و در این سال،  تولید نوشابه و محصولات شرکت از حدود ۳۰۰ میلیون لیتر در سال ۹۸ به ۴۰۰ میلیون لیتر افزایش پیدا کرد. پیش بینی ما این است که تا پایان سال مالی ۱۴۰۰نیز این به رقم به ۶۰۰میلیون لیتر افزایش پیدا خواهد کرد.

علی عبدی با اشاره به افزایش ۱۰۰ درصدی تولید و فروش طی دو سال گذشته در شرکت، تاکید کرد:  گروه زمزم متشکل از ۱۱ کارخانه در ۱۱استان کشور است که هدف بنیاد مستضعفان از راه اندازی این کارخانه‌ها، حمایت از مناطق محروم بوده است تا محرومیت زدایی صورت بگیرد  و برای افراد بومی آن مناطق اشتغال ایجاد شود. به همین دلیل این موضوع برای زمزم هم فرصت است و هم تهدید. از این جهت فرصت است که چون ۱۰۰درصد سهام زمزم متعلق به بنیاد مستضعفان است، می‌تواند در راستای مسئولیت اجتماعی به ایجاد اشتغال در این وضعیت بحرانی کشور کمک کند و از این جهت تهدید محسوب می‌شود که وقتی محصول در نقاط مختلف کشور تولید می‌شود، احتیاج به حمل و نقل کالا است و فعالان این صنعت می‌دانند که در برخی از فصول حمل و نقل با مشکل مواجه می‌شود.

وی در ادامه به اشغالزایی گروه زمزم اشاره کرد و گفت: حدودا ۳هزار نفر در شرکت به طور مستقیم مشغول به کار  هستند. گروه زمزم متشکل از پنج شرکت اصلی است؛ زمزم ایران، زمزم تهران، زمزم آذربایجان، زمزم گرگان و زمزم مشهد که فعالیت های بازرگانی را زمزم ایران انجام می‌دهد و چهار شرکت دیگر عملیات تولید را بر عهده دارند.

به گفته عبدی وضعیت فعلی گروه زمزم مانند کل اقتصاد، متاثر از وضعیت کرونا است و با چالش‌های بسیاری در حدود یک سال و نیم گذشته مواجه شده‌است. چالش‌ اصلی زمزم در دوران کرونا، زنجیره تامین بوده است. همانطور که می دانید برخی از دستگاه‌ها، تکنولوژی و مواد اولیه مورد نیاز ما از خارج کشور وارد می شود و با بسته شدن مرزها، بخش های زنجیره تامین با چالش جدی مواجه شد، البته ما تلاش کردیم در راستای حمایت از توامندی های بومی و ایرانی و در جهت اطمینان بخشی به زنجیره ی تامین، تهدید تحریم و کرونا را در سال های اخیر تبدیل به فرصت کرده و هرچه می توانیم جایگزین واردات کرده و ارتباط تنگاتنگی با شرکت های تامین و تولیدکننده داخلی، خصوصا دانش بنیان ها برقرار کنیم. همچنین خیلی از تامین کننده‌های داخلی به دلیل درگیری کارکنان و کارگرانشان با ویروس کرونا و یا وابستگی آن ها در زنجیره تامین شان به خارج از کشور و همانطور که گفته شد بسته شدن مرز ها، نتوانسته‌اند به تعهداتشان به زمزم عمل کنند یا با تاخیر زیادی عمل کرده‌اند.

مدیرعامل زمزم تصریح کرد: یکی از کارهای بزرگی که شرکت زمزم سال گذشته و امسال هم انجام داده است، جایگزینی واردات بود. یکی از اصلی ترین محصولاتی که زمزم تولید می‌کند، بطر پلاستیکی یا همان پت‌های پلاستیکی است. پت های پلاستیکی قبل از این که تبدیل به بطر شوند، پریفورم هستند.  پریفورم در دستگاه‌های بادکن به بطر تبدیل می‌شود که این دستگاه از خارج وارد می‌شد. زمزم در طرح توسعه‌ای که برای سال ۹۹ و ۱۴۰۰ پیش بینی کرده بود، خرید ۱۲دستگاه بادکن از یک شرکت دانش بنیان داخلی  را در دستور کار قرار داد. با این وجود که می دانستیم این شرکت در انجام تعهداتش ممکن است با مشکلاتی رو به رو شود، ولی مشکلات را به دلیل مسئولیت اجتماعی زمزم و بنیاد مستضعفان، قبول کردیم. قرار بود این تجهیزات  ظرف مدت هشت ماه در کارخانه های زمزم نصب شود. اما الآن نزدیک ۱۴ماه  گذشته است و فقط سه الی چهار مورد در کارخانه‌های ما نصب شده است که علت اصلی این تاخیر، تکنولوژی بالای تجهیزات و قطعات این دستگاه ها، همچنین ابتلای مستمر کارگران و کارکنان آن مجموعه به کرونا بوده است.

عبدی به میزان صرفه جویی ارزی‌ این طرح اشاره کرد که بیش از ۱۰۰میلیارد تومان برای شرکت صرفه جویی شده است.به عبارت دیگر باید تجهیزات را با قیمت ۱۳۰میلیارد تومان خریداری می‌کردیم اما این هزینه در این طرح به ۵۰ میلیارد تومان رسید. یعنی هم اجازه خروج ارز از کشور را ندادیم و هم ۵۰ میلیارد تومان به صنعت داخلی کمک کردیم تا به کشور و جامعه صنعتی کشور خدمت کرده باشیم و کشور را از واردات این تجهیزات بی نیاز سازیم.

وی در ادامه به تاثیر کرونا نیز بر فعالیت کارخانه قوطی سازی کرمانشاه زمزم اشاره کرد و گفت: بنیاد مستضعفان پروژه کارخانه قوطی سازی کرمانشاه را در سال ۸۶ در کشور کلید زد و قرار بود اولین قوطی سازی ایرانی باشد. اما تا سال ۹۹ این کارخانه معطل بوده است. سال ۹۷ تمام دستگاه‌هایی که از اروپا(آلمان و ایتالیا و فرانسه) و ژاپن خریداری شده بود بدون این که راه اندازی شود تحویل کشور شد  و به دلیل تحریم ها، آلمانی ها به تعهداتشان عمل نکردند. با دستور ریاست محترم بنیاد مستضعفان، جوانان تحصیل کرده کرمانشاهی که ۱۰الی ۱۲سال در آن کارخانه مشغول به کار بودند، کار را شروع و تعهد دادند که پروژه دو هزار میلیارد تومانی که بزرگ ترین پروژه سرمایه گذاری غرب کشور هم لقب گرفت را سه ماهه تحویل دهند. این پروژه در فاز نخست برای ۱۰۰نفر و در فازهای دوم و سوم برای ۵۰۰نفر به صورت مستقیم اشتغالزایی می‌کرد. اما پس از گذشت کمتر از دو ماه، ۴۰نفر از این افراد کرونا گرفتند و نزدیک دو سه هفته برای قرنطینه کل کارخانه تعطیل شد. این جوانان باغیرت کرمانشاهی به قولی که برای راه اندازی کارخانه داده بودند عمل کردند و جالب آنکه خود آلمانی ها که سازنده عمده ی این دستگاه ها بودند، وعده راه اندازی طی ۵ ماه را داده بودند.

وی خاطر نشان ساخت: زنجیره تامین طی این دوسال متاثر از کرونا و تورم بوده است. کشور ما هر ساله ۳۰الی ۴۰درصد تورم دارد. بدیهی ترین مواد اولیه‌ای که در صنعت نوشابه سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ماه به ماه قیمتش تغییر می‌کند، رزین است. رزین که ماده اولیه بطری های پلاستیکی است و از قضا واراداتی هم نیست و یک محصول پتروشیمی است که در داخل کشور تولید می شود، در بورس به میزان اندکی عرضه می شود و مسئولین می گویند در تولید آن کمبود وجود دارد اما در بازار آزاد و به قیمت ۵۰ درصد بالاتر، به وفور وجود دارد. لذا شرایط بدِ خودساخته توسط مسئولین دولتی و تورم، صنایع را بیش از تحریم و کرونا آزار می دهد.

علی عبدی افزود: ما شکر را ۶ماه قبل به قیمت ۶۵۰۰ تومان خرید می‌کردیم و امروز با قیمت حدود ۱۲۵۰۰ الی ۱۳هزار تومان می‌خریم. و پیش بینی شده که ظرف یک الی دو ماه آینده قیمت به ۱۵ الی ۱۶هزار تومان نیز افزایش پیدا می‌کند.

مدیرعامل زمزم به فعالیت‌های زمزم در یک سال گذشته با توجه به کرونا گفت: در یک سال گذشته با وجود این که عموم شرکت‌ها به خاطر کرونا هم تعدیل نیرو کرده ‌اند هم ظرفیت تولید را کاهش داده‌اند، اما زمزم نه تنها یک نفر تعدیل نیرو نداشته بلکه تعداد نیروی انسانی خود را در کارخانه‌ها افزایش داده است و توانسته ۷۰ درصد تولید را در این مدت افزایش دهد. همچنین شرکت زمزم ۸۰درصد افزایش حقوق و دستمزد را در یک سال گذشته برای کارگران و کارکنان اعمال کرده است که در صنعت ایران و در بازار اقتصادی ایران کاملا بی سابقه است.

وی در مورد شناخت عموم مردم در مورد زمزم که بیشتر مربوط به نوشابه است، گفت: این حسن زمزم است که قدیمی‌ترین نوشابه ساز ایرانی است و نشان دهنده قدمت و اصالت زمزم است که ۶۶ سال دوام داشته است و با وجود همه فراز و فرودهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی توانسته اعتماد مردم را جلب کند و کماکان حفظ نماید. همچنین در بحث کیفیت و قیمت محصولات و در ارتباطی که با مشتریان خود برقرار کرده، کار خود را به درستی انجام داده است. ولی زمزم محصولات دیگری دارد که شاید کمتر شناخته شده باشد. به طور مثال هنوز خیلی‌ها نمی‌دانند که برند دوغ آبعلی متعلق به زمزم است یا محصول دانه ریحان ویتا که یک محصول پریمیوم است و عمدتا بازار آن صادراتی است و بیشتر در بازار روسیه و عراق مشتری دارد. همچنین زمزم طیفی از آب میوه‌های گازدار را با برند تارمیتا تولید می کند که بیشترین مصرف را در بخش‌هایی از تهران، شمال غرب کشور و شهرهای آذری نشین دارد.

مدیرعامل زمزم ضمن اشاره به لیموناد محصول پرطرفدار و محبوب زمزم ایران، بیان داشت: اساساً لیموناد را در ایران با زمزم می‌شناسند. اگرچه محصولات متعددی به اسم لیموناد در یکی دو سال اخیر توسط سایر شرکت ها تولید شده است اما همچنان لیموناد زمزم بیشترین سهم بازار را دارد.  همچنین  در کنار تمام محصولاتی که گفته شد، محصولات سلامت محور گرین را نیز تولید کرده‌ایم که ۶۰درصد قند کمتر دارد و به جای استفاده از شکر، از شیرین کننده طبیعی گیاه استویا استفاده شده است.

وی افزود: آب معدنی زمزم نیز به گواه صاحبان فن در حوزه استانداردهای آب معدنی، بالاترین استانداردهای کیفی و کمترین نیاز به تصفیه قبل از بسته بندی را در ایران دارد، همچنین برند انرژی که نوشابه ی انرژی زای شرکت زمزم است به دلیل قیمت و کیفیت مناسب، سهم بازار بسیار خوبی در بازار ایران پیدا کرده است. ضمنا ۲ محصول جدید اورنج‌آپ و موهیتو که هم خانواده محصول محبوب لیموناد هستند، به تازگی تولید و روانه بازار شده اند.

وی در پاسخ به این پرسش که برندهای آمریکایی نوشابه مثل کوکاکولا و پپسی سهم بازار بالاتری نسبت به زمزم دارندو این را نتیجه چه می‌دانید؟گفت: کوکاکولا و پپسی دو برند جهانی در صنعت نوشابه سازی هستند که بزرگ ترین نوشابه ساز بیش از ۱۰۰ کشور دنیا هستند. ما هیچوقت دنبال این نیستیم که رقیب را از صحنه بیرون کنیم، اتفاقاً معتقد هستم باید بازار به قدری رقابت داشته باشد که منجر به افزایش کیفیت و کاهش قیمت به نفع مصرف کننده و مردم شود. عقب ماندگی زمزم در مقابل این شرکت‌ها به دلیل کیفیت نیست بلکه علتش تفاوت برند است؛ تفاوت بین یک برند ایرانی و یک برند آمریکایی که برند یک دنیاست. این برندها، غول‌های تجاری دنیا هستند و طبیعی است که رقابت با آنها بسیار دشوار باشد. امروز هر فوتبال اروپایی و بین المللی که می‌بینید، دور زمین تبلیغ کوکاکولا و پپسی وجود دارد یا در تمامی سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی خارجی که حتی از تلویزیون ایران نیز پخش می شود، بازیگران در حال استفاده از محصولات این شرکت‌ها هستند. اما در کشور ما تبلیغات نوشابه ممنوع است. برندهای خارجی احتیاجی به تبلیغ ندارند.در چنین فضایی که تبلیغات نوشابه در داخل ممنوع است، از ممنوع بودن تبلیغات فقط تولیدکننده داخلی ضرر می‌کند. شما در یک میدان رقابتی هستید که حریف شما در دنیا بهترین است. در واقع این توفیق بزرگی برای زمزم است که در رقابت با کوکاکولا و پپسی که برندهای یک جهان هستند و بیشترین تبلیغات را در دنیا دارند، توانسته از آنها سهم بازار بگیرد. زمزم در دو سال گذشته سهم بازار از پپسی و کوکاکولا در بازار ایران گرفته است.

می دانید که قیمت مصرف کننده نوشابه زمزم با کوکاکولا و پپسی کاملا برابر است. در این شرایط نابرابر تبلیغاتی، فروش زمزم سال به سال در حال رشد و است و این بدان معنی است که مردم از طعم و کیفیت محصولات ما رضایت دارند، وگرنه چرا باید زمزم می خریدند؟ فرض کنید درب های کشور به روی خودروسازهای بزرگ خارجی باز شود و با قیمت جهانی وارد کشور شود. آیا اگر تویوتا و بنز ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیون باشد و پژو پارس و سمند هم این قیمت، کسی ماشین ایرانی می خرد؟ پاسخ روشن است. چرا؟ چون قیمت برابر است ولی کیفیت خیر؛ اما امروز قیمت نوشابه ها برابر ولی شرایط تبلیغاتی نابرابر است و ما در حال رقابت با بهترین های دنیا هستیم و افزایش فروش داشتیم و این یعنی محصول باکیفیت ایرانی تولید کردیم که توان رقابت حتی در شرایط نابرابر دارد.

 وی به بازارهای صادراتی زمزم اشاره داشت و بیان کرد: زمزم به دلیل اینکه یک برند اسلامی است و قدمت ۶۶ساله دارد، سال هاست که به کشورهای عرب زبان اطراف محصولات خود را صادر می‌کند. اما خیلی از این کشورها تعرفه‌های بالای صادراتی وضع کردند تا تولید داخلی خود را سر و سامان دهند  یا ممنوعیت واردات نوشابه و آب میوه های گازدار را وضع کردند. در چنین شرایطی زمزم به سمت شیوه های تولید در محل رفت مانند تولید تحت لیسانس. یعنی کاری که کوکاکولا در ایران و تمام کشورها انجام می‌دهد، زمزم هم به این سمت حرکت کرد که در عمان، افغانستان، تاجیکستان،  روسیه و سوریه تولید تحت لیسانس داشته باشد. به عبارت دیگر دانش فنی و حق بهره برداری از برند را زمزم به شریک تجاری خود بدهد و همچنین عصاره که ماده اولیه تولید نوشابه است از کشور ایران صادر شود. اینجوری هم برند زمزم را صادر کردیم و هم میزان حضور زمزم در بازارهای خارجی به شکل تصاعدی افزایش می‌دهیم. در این مدل تعرفه‌های گمرکی را هم کنار می‌زنیم و از حمایت‌ها و مشوق‌های مالیاتی و مالی که در آن کشورها از تولید انجام می‌شود، برخوردار می‌شویم برعکس ایران که دولت همیشه مانع تولید است. این فعالیت در کشورهای افغانستان و تاجیکستان شروع شده است و تا دو الی سه سال آینده در بقیه کشورها هم شروع خواهد شد و صادرات را به شکل جدید و با ارزآوری بهتر و درآمد و سود سرشار در این کشورها رقم می‌زنیم.