ترجیح نفت آمریکا به عربستان در آسیا؟
به‌طور معمول نفت با کیفیت بالا (سبک و شیرین) از نفت پرسولفور خاورمیانه گران‌تر است اما رویه‌ای که عربستان‌سعودی در ماه‌های گذشته پیش‌گرفته و دنباله‌روی برخی کشورهای دیگر منطقه منجر به اتفاقی غیرعادی از منظر تحلیلگران و فعالان بازار شده است.
با توجه به حاشیه سود حدود ۲ تا ۵ دلاری در هر بشکه برای پالایشگاه‌های پیشرفته در آسیا، این مقدار اختلاف قیمت برای روی‌آوردن به نفت آمریکای‌شمالی کافی است. هرچند شرکت سعودی آرامکوی عربستان برای تضمین فروش بلندمدت به مشتریانش از سال‌ها پیش اقدام به خرید بخشی از سهام آنها کرده که موجب نفوذ بیشتر آنها در چنین تصمیماتی می‌شود. در همین حال، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان در چهار ماه اخیر زیر ۱۰میلیون بشکه در روز نفت وارد کرده که نسبت به سال گذشته که با ظهور پاندمی و جنگ کوتاه نفتی، بهای آن سقوط کرده بود، بسیار پایین‌تر بود. کلاید راسل، ستون‌نویس خبرگزاری رویترز معتقد است این کشور در حال تبدیل‌شدن به یک ترمز برای رشد تقاضای نفت و برخی دیگر کامودیتی‌ها به‌جای موتور پیشران است.
اقبال به نفت آمریکا
پالایشگاه‌های کره‌جنوبی در نیمه اول سال‌جاری میلادی حداقل یک دلار کمتر برای خرید نفت از آمریکا نسبت به انواع نفت از عربستان‌سعودی پرداخت کرده‌اند. به گزارش اس‌اند‌پی گلوبال پلتس، این موضوع مدیران تامین و تجارت خوراک را در این کشور به‌شدت به سمت بشکه‌های نفت آمریکای‌شمالی برای چرخه‌های متعدد تجاری بعدی سوق داده است. این مدیران پیش از این روند صعودی قیمت رسمی نفت عربستان و همچنین افزایش کندتر از انتظار عرضه اوپک را مورد بررسی قرار دادند.
بر اساس داده‌های شرکت ملی نفت کره، پنجمین واردکننده بزرگ نفت جهان در ماه ژوئن ۳۸/ ۱۱میلیون بشکه نفت از آمریکا وارد کرد که به‌طور میانگین برای هر بشکه ۶۸ دلار پرداخت کرده بود. آمار واردات کره جنوبی از عربستان نیز نمایانگر خرید ۹۷/ ۲۱ میلیون بشکه‌ای در ماه گذشته (جولای) است که برای هر بشکه ۵/ ۷۲ دلار پرداخت شده است. ارقام واردات این شرکت شامل هزینه‌های مختلف از جمله حمل، بیمه، مالیات و دیگر هزینه‌های اجرایی و بندر می‌شود. همین منبع آماری نشان داده که در ۶ماه گذشته، پالایشگران کره‌جنوبی به‌صورت متوسط ۰۶/ ۶۳ دلار در هر بشکه برای ۲/ ۵۵ میلیون بشکه وارد شده از آمریکا پول داده‌اند. در همین حال، آنها ۲/ ۱۳۱ میلیون بشکه از عربستان سعودی طی همین مدت وارد کرده‌اند که هر بشکه آن ۳۴/ ۶۴ دلار آب خورده است.
منابع پالایشی و تحلیلگران در موسسه نفت کره به پلتس گفته‌اند که دولت این کشور هنوز امتیازات تشویقی باری به پالایشگاه‌هایی که نفت‌خام از مناطقی غیر از خاورمیانه دریافت می‌کنند، اعطا می‌کند اما با این وجود هم دیدن نفت باکیفیت بالا مانند گرید سبک و شیرین آمریکا ارزان‌تر از گریدهای با سولفور بالای منطقه خلیج‌فارس غیرعادی است.
یک مدیر تجارت نفت‌شیرین و میعانات در یک پالایشگاه کره‌ای بزرگ که نخواست نامش به‌خاطر ماهیت کاری‌اش فاش شود در این‌باره گفت: «کره‌جنوبی نسبت به سال ۲۰۱۹- سال پیش از پاندمی- حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد نفت کمتری خریداری می‌کند اما وقتی حرف از ترجیح شود، نفت آمریکا بسیار بیشتر از محموله‌های سعودی جذاب به‌نظر می‌رسد.»
او ادامه داد: «سعودی‌آرامکو ممکن است نیازمند تسریع افزایش تولید خود و کاهش شارپ قیمت‌های رسمی نفتش باشد، در غیر این‌صورت، گریدهای برتر آمریکا که سبک‌تر و شیرین‌تر هستند به جذب خریداران آسیایی ادامه خواهند داد.»
نفت گران عربستان
گریدهای مختلف عربستان‌سعودی به‌طور کلی پس از روند افزایشی قیمت رسمی نفت آرامکو گران به‌نظر می‌رسند. رهبر غیررسمی اوپک حجم تولید نفت خود را به‌شدت پایین نگه داشته است.
شرکت دولتی آرامکو در روزهای گذشته قیمت رسمی نفت سبک عربی برای بارگیری در سپتامبر و به مقصد آسیا را با اختلاف قیمت مثبت ۳دلاری نسبت به شاخص نفت دبی و عمان اعلام کرده است. این در حالی است که همین نفت برای بارگیری در ژانویه با تخفیف ۳۰سنتی و برای بارگیری در دسامبر با تخفیف ۵۰ سنتی عرضه می‌شود. پالایشگران و شرکت‌های تجاری آسیایی می‌گویند قیمت نفت عربستان به همین رویه اختلاف قیمت (پریمیوم) سنگین ادامه خواهد داد چراکه تولید و صادرات این کشور به‌طور کلی محدود باقی خواهد ماند.
اوپک و متحدانش ۱۸جولای (ماه قبل) برای افزایش ماهانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز از آگوست به توافق رسیدند اما بسیاری از پالایشگران آسیایی و معامله‌گران می‌گویند سرعت افزایش عرضه آهسته‌تر از میزان دلخواه است. پلتس پیش از این جلسه از ۱۱ پالایشگر و شرکت تجاری بزرگ آسیایی نظرسنجی کرده بود و آنها ابراز امیدواری کرده بودند که اوپک‌پلاس در فاصله آگوست تا سپتامبر دست‌کم یک میلیون بشکه در روز به عرضه خود بیفزاید، با این حال برنامه موجود ۸۰۰ هزار بشکه روزانه در این دو ماه به تولید این کشورها اضافه خواهد کرد.
با توجه به نرخ‌های بهره بسیار پایین و سیاست‌های تهاجمی تسهیل‌کننده پولی که انتظار می‌رود همچنان از دارایی‌ها، کامودیتی‌ها و قیمت انرژی حمایت کند، مصرف‌کنندگان نهایی و آسیایی از اوپک‌پلاس خواسته‌اند که حداقل نقش خود را در کنترل قیمت‌های بسیار متورم نفت به‌نفع هیجانات جهانی مصرف‌کنندگان و ریکاوری تقاضا ایفا کند.
قیمت نقدی شاخص نفت ترش خاورمیانه (دبی) در روز ششم آگوست (جمعه) ۷۵/ ۷۰دلار بر بشکه توسط پلتس ارزیابی شده که ۳۵ درصد نسبت به قیمت ابتدای سال آن رشد نشان می‌دهد. این شاخص روز چهارم ژانویه امسال ۴۴/ ۵۲ دلار بر بشکه قیمت‌گذاری شده بود.
حاشیه سود پالایشگاهی
به‌نظر می‌رسد یکی دو دلار اخلاف قیمت در هر بشکه بین دو منبع متفاوت تامین‌کننده به اندازه کافی وسوسه‌کننده باشد تا خریداران آسیایی به سمت منبع ارزان‌تر با وجود برخی موانع حرکت کنند. در گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان «چشم‌انداز نفتی ایران در دولت سیزدهم» ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاوره نفت و گاز FGE در این مورد گفت: «در دنیا، پالایشگاه‌ها یک نرخ سودآوری دارند که در بهترین حالت اگر نفت‌خام ارزان باشد و پالایشگاه نیز بسیار پیچیده باشد -که به سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد- چیزی بین ۵ تا ۱۰ دلار در هر بشکه سودآوری دارند. البته اغلب این پالایشگاه‌ها در خلیج مکزیک حضور دارند.»
او همچنین حاشیه سود پالایشگاهی در منطقه آسیا را بسیار پایین‌تر یعنی ۲ تا ۵ دلار بعد از کسر همه هزینه‌ها می‌داند که در این شرایط هم پالایشگاه باید ضریب پیچیدگی بالایی داشته باشد و با توجه به نیازهای روز بازار فرآورده تولیدات خود را تنظیم کند.
با نگاهی به آمار حاشیه سود پالایشگاهی در گزارش مجزایی از پلتس می‌بینیم که ادعای چنین سودآوری پایینی کاملا درست بوده، هرچند حاشیه سود پالایشگاه‌های آمریکایی در حال‌حاضر بیش از ۱۰ دلار بر بشکه است. بر اساس این گزارش، پالایشگاه‌های آمریکایی بسته به منطقه خاص خود و نوع نفت به عنوان خوراک از ۱۲ تا ۲۸ دلار در هر بشکه طی هفته منتهی به جمعه هفته پیش سودآوری داشته‌اند. هرچند همین پالایشگاه‌ها در فصل سوم سال ۲۰۲۰ به‌طور متوسط حدودا یک تا ۱۱ دلار در هر بشکه سودآوری داشته‌اند.
با این حال، وضع در اروپا و آسیا فرق می‌کند. پالایشگاه‌های ایتالیایی در هفته گذشته بین ۳ تا ۸ دلار بر بشکه حاشیه سود پالایشی داشتند و در فصل سوم سال گذشته این بازه بین منفی۵/ ۱ دلار تا مثبت ۳/ ۲ دلار در هر بشکه نوسان می‌کرد. حاشه سود پالایشگاهی سنگاپور طی هفته گذشته بین منفی ۸۸/ ۱ تا مثبت ۹/ ۲ دلار در هر بشکه بود. فصل سوم سال گذشته این ارقام تماما منفی بودند، یعنی از منفی ۶۲/ ۲دلار تا منفی ۲۴/ ۱ دلار در هر بشکه.
تغییر رویه چین در واردات نفت
در چنین فضایی که مصرف‌کنندگان با وجود افزایش تقاضا، از رشد قیمت نفت نالان‌اند، چین از موتور پیش‌برنده تقاضای جهانی نفت به عاملی برای کند‌شدن آن تبدیل شده است. به گزارش خبرگزاری رویترز به قلم کلاید راسل کارشناس این حوزه، چین در ماه جولای معادل ۷۱/ ۹میلیون بشکه نفت در هر روز وارد کرده است.
این آمار که شنبه توسط اداره داده‌های گمرکی این کشور منتشر شد، نشان می‌دهد واردات چین نسبت به ژوئن (۷۶/ ۹ میلیون بشکه در روز) و آوریل (۸۲/ ۹ میلیون بشکه روزانه) کاهش یافته و فقط اندکی از واردات ماه مه (۶۵/ ۹ میلیون بشکه در روز) بیشتر بوده است. در واقع این کشور در ماه جولای برای چهارمین ماه پیاپی وارداتی کمتر از ۱۰ میلیون بشکه روزانه داشت که بسیار کمتر از ماه‌های متناظر سال گذشته بود که قیمت‌ها به دلیل پاندمی و جنگ نفتی عربستان و روسیه سقوط کرده بودند.
واردات چین ژوئن سال گذشته به رکورد ۹۴/ ۱۲میلیون بشکه در روز رسید. راسل معتقد است با توجه به افزایش واردات چین در نیمه دوم سال گذشته، احتمالا کاهش بیشتری از نظر درصدی را طی ماه‌های آینده شاهد باشیم. بهای نفت‌شاخص برنت ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه تهران در روز گذشته با ۴/ ۱درصد افزایش به ۷۰ دلار بر بشکه رسید.
