فرار پول‌های بزرگ از بورس با سیاست‌های اشتباه/ توافق ایران با آمریکا به کجا رسید؟

اقتصاد آنلاین – سهیل بانی؛ در برنامه تحلیل بازارها که گفتگوی صادق الحسینی و علی مروی است، بازارهای مختلف از جمله بازار سهام، مسکن، خودرو، ارز و طلا هر چهارشنبه به صورت زنده در اینستاگرام اقتصادآنلاین حوالی ساعت ۲۱:۱۵ بررسی می‌شوند. همچنین پادکست این برنامه در نرم‌افزارهای پادگیر از جمله کست باکس در کانال «تحلیل هفتگی بازارها» بارگذاری می‌شود. این دو کارشناس اقتصادی چارچوب تحلیلی برای سرمایه‌گذاری به صورت رایگان به عموم مردم ارائه می‌دهند. گزارش زیر مربوط به برنامه ۱۳ اسفند ۱۳۹۹ است.

وزیر اقتصاد دل‌بخواهی کار می‌کند

ابتدا صادق الحسینی با اشاره به تحولاتی که در بورس اتفاق افتاده گفت: این روزها شاهد تحرکات جدید در بازار هستیم و گویا افت ۵۰ درصد بازار و در خیلی از سهم‌ها ۷۰ تا ۸۰درصد ریزش کافی نبوده است و آقایان همچنان بر همان طبل سابق می‌کوبند. حتی من دیدم که دوباره هجمه‌ها علیه ما شروع شده و هر چند روز یک بار یک لگد هم به آن نامه می‌زنند و یک سری حرف‌های بی‌ربط زده می‌شود. این‌ها نشان از این دارند که ما هنوز از مسیر رفته درس نگرفتیم. این که مردم با فروش دارایی‌هایشان، به صورت مستقیم سهامداری کنند، اصلا قابل قبول نیست.

وی افزود: درست است که دولت به هیچکس پاسخگو نیست و وزیر اقتصاد هر کاری دلش بخواهد انجام می‌دهد اما بالاخره حساب و کتابی هم باید وجود داشته باشد و مردم هم باید آگاه باشند که چه کسی و چطور این بلا را بر سرشان آورد.

الحسینی اضافه کرد: ما کاری که از دستمان بر می‌آمد را انجام دادیم. ما گفتیم این بازار حباب است و دامنه نوسان نامتقارن نادرست است ولی نه تنها گوش نکردند بلکه مردم عادی هم فکر می‌کردند که دامنه نوسان نامتقارن بازار را نگه می‌دارد و اجازه ریزش را نمی‌دهد.

الحسینی در ادامه گفت: اقدامات وزیر اقتصاد و سازمان بورس مثل دامنه نوسان نامتقارن، اجبار حقوقی‌ها به خرید و ملزم کردن بانک‌ها بر اعطای وام به زیر مجموعه‌ها به منظور خرید سهام و کار‌هایی از این دست، صرفا سبب شد که طبق جدیدترین آمار، ۱۰۰هزار میلیارد تومان از طریق بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از مرداد ماه تا بهمن ماه، به پایه پولی اضافه شده که این یعنی نقدینگی ۷۰۰ تا ۸۰۰هزار میلیارد تومانی که باعث تحمیل یک تورم بسیار بالا بر اقتصاد ما می‌شود. این همان چیزی است که ما به طور مداوم هشدار دادیم و در نامه گفتیم رشد بورس به این شکل، به دلیل اثر ثروت و بیمه‌گری دولت سبب تورم‌های بزرگ می‌شود. این الزام‌ها نمی‌توانند جلوی ریزش بازار را بگیرند.

الحسینی با ابراز تأسف از حضور چنین مسئولینی در رأس نهادهای اقتصادی کشور گفت: اینکه ما منابع کشور و مردم را نابود کنیم و با خلق درون‌زای نقدینگی باعث ایجاد مشکل در نظام بانکی و تورم‌های بالا بشویم، یک فاجعه‌ی اقتصادی ‌است که باید خون گریه کرد. از این که در کشور وزیر و مسئولانی داریم که فاکتورهای اصلی اقتصاد، ذره‌ای برای آن‌ها مهم نیست. آن‌ها به دنبال این هستند با کارهای پوپولیستی، اقداماتی را انجام دهند تا یک سری افراد حقیقی، اطرافیان خودشان و کسانی که فکر می‌کنند پول‌هایشان باید از بازار خارج شود، فرصت خروج داشته باشند و پول بانک‌ها و حقوقی‌ جایگزین آن بشود. به این شکل هم اقتصاد از بین می‌رود و هم نظام بانکی کشور دچار مشکل می‌شود. در نتیجه این اقدامات از یکسو به کشور تورم‌های بالا تحمیل و از سوی دیگر، بورس ریزشی خواهد شد.

علی مروی در ادامه گفت: ما واقعا خسته شدیم و آن‌قدر که داریم انتقاد می‌کنیم، چهره ما با انتقاد عجین شده‌است. آرزوی ما این است که این حضرات و مسئولین، سر عقل بیایند و تصمیمات درست بگیرند. مشخص نیست تامین مالی این تصمیم جدید مبنی بر تضمین سود برای کسانی که تا سال ۱۴۰۱ تغییری در پرتفوی خود اعمال نکنند، از کجا خواهد بود؟

مروی افزود: معلوم است این افراد اصلا مفهوم بازار را نفهمیدند و اگر بخواهند با روش‌های غیراصولی از بازار حمایت کنند، نه تنها مثمر ثمر نیست، بلکه برعکس عمل می‌کند. ما از مرداد و شهریور گفتیم که بهترین لطفی که این دوستان می‌توانند در حق بازار بکنند، این است که این دخالت‌های بی‌جا و نادرست را انجام ندهند. با این وضعیت مشخص است که بازیگران حرفه‌ای، کمتر وارد این بازار می‌شوند و افرادی هم که هنوز در بازار هستند به مرور از این بازار خارج می‌شوند.

مروی با اشاره به اینکه اصلا چشم‌انداز خوبی پیش روی بازار قرار ندارد، گفت: آقای شاپور محمدی به این خاطر که نمی‌خواست زیر بار حرف‌های آقای دژپسند برود یا آقای قالیباف اصل به خاطر این پافشاری‌ها به تصمیمات نادرست، استعفا دادند و کنار گذاشته شدند. این تصمیمات نتیجه‌ی معکوس داده‌اند و تبعات منفی آن در قالب تورم سال آینده به مردمی که اصلا حتی پولی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ندارند اصابت می‌کند. به نظر من بهترین خبر برای این بازار این است که پای وزارت اقتصاد و وزیر اقتصاد از تصمیم‌گیری راجع به این بازار قطع شود. تصمیماتی که گرفته می‌شوند، تصمیمات مشعشعی هستند که هر روز شرایط را بدتر می‌کنند.

وی افزود: خیلی از این تصمیمات در گذشته تجربه شده و بی‌تاثیر بودند. مثلا همین دامنه نوسان نامتقارن در زمان ریاست آقای عبده تجربه شده بود و پس از آن، بازار یکی دو روز مثبت بود اما باز هم سقوط کرد. به طوری که آن‌ها مجبور شدند که تصمیمشان را برگردانند. حالا بعد از یک و نیم دهه ما دوباره به این تصمیمات اشتباه برگشتیم.

آینده بورس چه می‌شود؟

در ادامه الحسینی درباره تصورات و پیش‌بینی‌های خود از آینده بازار سرمایه گفت: ما دو هفته پیش به واسطه‌ی تحرکاتی که در شرایط بین‌المللی به وجود آمده است و این سختگیری‌هایی که دو طرف مذاکره برای دستیابی به امتیازات بیشتر اعمال کرده‌اند، احتمال می‌دادیم تا دو هفته بازار کمی نوسان داشته باشد و کمی مثبت شود که البته در مورد سهم‌های بزرگ، تقریبا این اتفاق افتاد. اما نامتقارن شدن دامنه نوسان، سبب شد امکان رشد بازار از آن گرفته شود.

وی اضافه کرد: من در همان روز که خبر تغییر دامنه نوسان منتشر شد، اعلام کردم که این کار بسیار خطرناک است و بازار را عقیم می‌کند و همین اتفاق هم افتاد. وی افزود: خود مردم می‌دانند که چه سهمی می‌ارزد و چه سهمی نمی‌ارزد. این تغییر دامنه نوسان باعث تغییر نظر مردم به بورس نمی‌شود. اتفاقا این سیگنال را منتشر می‌کند که بازار در این قیمت‌ها ارزنده نیستند. از طرفی این تغییر دامنه نوسان باعث فرار پول‌های بزرگ از بازار می‌شود. چون امکان خروج از بازار گرفته شده و زمان اصلاح قیمت‌ها ۲.۵برابر می‌شود. لذا پول‌های بزرگ به سرعت از بازار فرار کردند و پولی وارد بازار نشد.

ریزش بیشتر بورس با دلار ۱۵هزار تومانی!

الحسینی در ادامه گفت: هنوز هم من بر این باور هستم که بازار ارزنده نیست و همچنان ریزش خواهد کرد. من سه ماه پیش، زمانی که دلار تقریبا بیست و هشت تومان بود، عرض کردم کف بازار بین یک میلیون و ۱۰۰هزار تا یک میلیون و دویست هزار واحد خواهد بود. اما الان تصور مردم از نرخ دلار با فرض توافق بین ایران و آمریکا، ۱۵ الی ۱۷هزار تومان است. با این وجود نرخ آتی دلار بین ۲۰تا ۲۲هزار تومان خواهد بود که در این شرایط، کف شاخص کل، بین ۹۵۰هزار تا یک میلیون و ۵۰هزار واحد خواهد بود. اما اگر دلار به حدود ۱۵هزار تومان برسد، شاخص کل را میتوان کمتر از ۹۰۰هزار واحد هم متصور بود. در ادامه الحسینی گفت: من الان اصلا مثل پنج یا شش ماه گذشته، نسبت به بورس خوشبین نیستم و فکر نمی‌کنم که این بازار، بازدهی خوبی برای سرمایه‌گذاری داشته باشد.

علی مروی نیز با اشاره به اینکه شرایط بازار در حال حاضر خوب نیست، به سهامداران پیشنهاد کرد تا جایی که ممکن است، از بورس خارج شوند مگر اینکه حرفه‌ای باشند یا مشاورین سرمایه‌گذاری حرفه‌ای داشته باشند.

توهم فروش اوراق توسط دولت

الحسینی در ادامه در مورد حرف‌های عجیب و غریبی و ادعاهایی غیر واقعی که در روزهای گذشته، به خصوص در ده روز گذشته راجع به اوراق مطرح شد، گفت: دولت اعلام کرد که در بهمن ماه ۱۲۷هزار میلیارد تومان و در دی ماه ۶۰ تا ۷۰هزار میلیارد تومان اوراق فروخته است. کسی که این حرف‌ها را می‌زند، عدد و رقم ابتدایی را نمیشناسد. اوراقی که دولت در بهمن ماه فروخته است حدود ۱۰هزار میلیارد تومان و اوراقی که در دی ماه فروخته، حدود هشت هزار میلیارد تومان است و باقی این رقم مربوط به معاملات بازار ثانویه است که ربطی به دولت ندارد. دولت همچنان برای ۶۰ الی ۷۰هزار میلیارد تومان از کسری بودجه امسال کاری نکرده است و حتما باید در اسفند ماه اوراق بفروشد. لذا نرخ بهره باید افزایش پیدا کند به دلیل ملاحظات سیاسی قبل انتخابات این کار انجام نمی‌شود.

الحسینی افزود: از طرف دیگر به دلیل همین ملاحظات، دولت می‌خواهد نرخ ارز را سرکوب کند و پایین نگه دارد؛ درحالی که نرخ ارز زیر بیست تومان، هم برای اقتصاد و صنعت کشور مضر است، هم نرخ غیرواقعی است و هم به ضرر بورس تمام می‌شود. نرخ ارز بزرگترین ضرر را وارد می‌کند و ابزارهای اقتصادی مثل نرخ بهره، ربطی به بازار ندارند. دولت برای تعیین نرخ بهره باید به نرخ تورم هدف توجه کند. اما متاسفانه دولت به این مساله توجهی نکرد و حالا متوسط تورم هدفی که سقف آن ۲۲ درصد بود، در سال 99 به ۳۰ الی ۳۴درصد خواهد رسید. نرخ تورم در ماه‌های فروردین و اردیبهشت بدتر هم خواهد شد؛ مگر اینکه نرخ دلار افت زیادی را رقم بزند.

توافق ایران با آمریکا به کجا رسید؟

الحسینی در ادامه درباره توافقات بین ایران و آمریکا گفت: من همچنان به همان اتفاقی که هفته‌ها و ماه‌های گذشته پیش‌بینی می‌کردیم باور دارم، اما ممکن است پیش‌بینی من نادرست باشد. لذا این را معیار سرمایه‌گذاری خودتان قرار ندهید و حتما حرف‌های مختلف را در این مورد بشنوید و بر مبنای آن‌چه که خودتان فکر می‌کنید، عمل کنید. وی افزود: من تصور می‌کنم که ایران و آمریکا به سخت‌ترین روزهای قبل از یک توافق رسیدند و این دعواهای که می‌بینید برای امتیازگیری حداکثری دو طرف است. وی افزود: تصور من این است که به زودی این قائله تمام خواهد شد اما زمان دقیق آن مشخص نیست. اما همچنان فکر می‌کنم تا آخر فروردین، یا توافق شکل می‌گیرد یا اتفاقی رخ می‌دهد که باعث آزاد شدن بخشی از منابع ارزی ایران و به تبع آن کاهش نرخ ارز می‌شود.

اما علی مروی نظری متفاوت با الحسینی دارد و معتقد است که توافق به بعد از انتخابات ریاست جمهوری موکول خواهد شد. وی افزود: از یک طرف حاکمیت ما، توافق باعجله و فوری را نمی‌پسندد و از طرف دیگر تصویب بودجه ۱۴۰۰ باعث می‌شود دولت ایران، خودش را در موضع ضعف قرار ‌دهد. وقتی تبعات بودجه ظاهر شود، ما ضعیف‌تر می‌شویم و این مساله تا حد زیادی طرف آمریکایی را متقاعد می‌کند که فعلا دست نگه دارد.

همچنین الحسینی به گفت‌وگوی هیلاری کلینتون و آنتونی بلینکن درباره ایران اشاره کرد که بلینکن در این گفت‌و‌گو اذعان داشت که آمریکا باید به برجام بازگردد.

رمزارزها ممنوع‌شدنی نیستند!/ زمان ورود به بازار طلا نیست

الحسینی در مورد بحث ممنوعیت ارز دیجیتال گفت: ارز دیجیتال قابل ممنوع کردن نیست. ایران یکی از بزرگ‌ترین تولید کننده‌های ارز دیجیتال و جزو پنج کشور بزرگ در استخراج ارز دیجیتال در جهان است. به نفع ما نیست که ارز دیجیتال ممنوع شود. زیرا به طور حتم، میزان تولید ارز دیجیتال در کشور بیشتر از مصرف آن است و فعلا ما مشکل خروج ارز به واسطه‌ی ارز دیجیتال نداریم.

الحسینی افزود: تحلیل من این هست که سفته‌بازی و نوسانگیری در بازار ارز دیجیتال، باعث شده نرخ دلار افزایش زیادی پیدا نکند. یعنی سفته بازی مردم در بازار ارز دیجیتال کمک می‌کند که نرخ دلار در این هیجانات اخیر بین ایران و آمریکا، دچار التهاب نشود. پس وقتی این ارزها به اقتصاد کشور کمک می‌کنند، طبیعتا سیاست‌گذاری باید به سمتی برود که به این بازار کمک کند؛ نه اینکه محدودیت ایجاد کند. هر چند ممکن به طور اشتباه این محدودیت‌ها اجرا شوند اما این ارز‌ها خیلی قابل محدود کردن نیستند.

وی افزود: در رابطه با ارزهای دیجیتال هفته گذشته گفتیم که ما دو هفته دست نگه می‌داریم و معامله نمی‌کنیم. الان هم با توجه به رشد این ارز‌ها در هفته گذشته، باز هم همان نظر را داریم و معتقدیم همچنان بازار ضعیف است و برای افرادی که خبره‌ی این کار نیستند، توصیه نمی‌شود که در این روزها در بازار معامله‌ای انجام دهند. الحسینی در ادامه گفت: من فعلا به این بازار ورود نمی‌کنم ولی شما بر اساس تصمیم خودتان عمل کنید.

علی مروی در ادامه راجع به ارزهای دیجیتال گفت: مادامی که بانک مرکزی حدود ۴۰۰میلیون حساب بانکی موجود را ساماندهی نکرده و ظرفیت کار با حساب‌های اجاره‌ای وجود دارد، اگر بخواهد در فرآیند مجوزدهی تداخلی ایجاد کند، این صرافی‌ها و پلتفرم‌‌ها به حساب‌های اجاره‌ای مایل می‌شوند.

الحسینی درباره بازار طلا گفت: وقتی که دلار در روند کاهشی است، طلا هم کاهشی است و الان فرصت خوبی برای ورود به این بازار نیست.

وضعیت مسکن در هفته‌های آتی چه می‌شود؟

مروی در ادامه به بازار مسکن پرداخت و گفت: یکی از دلایل این که بازار مسکن، افتی که سه یا چهار ماه قبل داشت را ادامه نداده مربوط به انتخابات است که باعث شده که خیلی از کسانی که پیش از این تصمیم داشتند منابعشان را از بازار مسکن خارج کنند، فعلا دست نگه دارند. وی با اشاره مجدد از پیش‌بینی خود از بازار مسکن گفت: اگر کسی پول نقد داشته باشه چه بسا در انتهای سال یا حتی اواسط فروردین ماه بتواند با قیمت‌های کمتر خانه بخرد. وی همچنین افزود: اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد شاهد یک رونق فصلی در بازار مسکن خواهیم بود و هم قیمت‌ها و هم تعداد معاملات، ۱۰ تا ۱۵درصد افزایش پیدا کنند. البته خیلی مهم است که چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا به چه سمتی خواهد رفت اما تحلیل من کماکان این است که بازار مسکن تا پایان سال رکودی خواهد بود.

اما الحسینی با نظر مروی در این‌باره مخالف بود و گفت: من معتقدم که مسکن در این ماه‌ها و در ماه‌های آتی در سال ۱۴۰۰، رشدی نخواهد داشت و رشد آن کمتر از تورم خواهد بود و در نتیجه کسی که برای سرمایه‌گذاری و نه برای مصرف می‌خواهد مسکن بخرد، باید به این توجه بکنه که به لحاظ واقعی در سال ۱۴۰۰ ضرر خواهند کرد و مسکن رشد و بازدهی مناسبی را نخواهد داشت مگر در اواخر سال آینده.

نوسانات خودرو کماکان در گرو توافقات سیاسی

الحسینی در مورد بازار خودرو گفت: با فرض کاهش قیمت دلار در آینده، فکر می‌کنم قیمت آزاد خودروی داخلی کاهش خواهد یافت و خودروی خارجی به شدت ریزش خواهد کرد. حداقل بخشی از واردات خودرو در سال ۱۴۰۰ باز خواهد شد و در نتیجه خودروهای وارداتی که وارداتشان ممنوع بود به شدت حباب‌گونه رشد کردند، کاهش شدید قیمت را تجربه خواهند کرد.