سهم کشورهای همسایه از کالای ایرانی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، اواخر سال گذشته که مرزهای مشترک زمینی و دریایی با کشورهای همسایه بسته شد، امید فعالان اقتصادی به صادرات غیرنفتی از بین رفت و اکثر تجار نگران این موضوع بودند که بازار هدف صادراتی خود را از دست می‌دهند؛ بازاری که برای رسیدن به آن سال‌ها تلاش کردند.

اما دستگاه دیپلماسی و سازمان توسعه تجارت برای آنکه صادرات کشور لطمه نبیند مذاکره با کشورهای همسایه را آغاز کردند و بدین جهت با رعایت پروتکل‌های بهداشتی صادرات آغاز شد.

با آنکه بیش از 3 ماه تجارت با کشورهای همسایه مختل شده بود و دیگر اعداد و ارقامی از صادرات رسانه‌ای نمی‌شد، معاون وزیر صمت و برخی اعضای اتاق بازرگانی نوید روزهای خوب برای صادرات را دادند.

حمید زادبوم، رئیس سازمان توسعه تجارت درباره صادرات کالا به کشورهای همسایه  گفت: «سال گذشته میلادی کشورهای همسایه از کل دنیا به ارزش هزار میلیارد دلار کالا وارد کردند، این در حالی است که ایران می‌توانست 100 میلیارد دلار صادرات به کشورهای همسایه داشته باشد، از این‌رو از فرصت‌هایی که وجود دارد باید به نحو مطلوب استفاده کرد.»او ادامه داد: «تحریم و شیوع ویروس کرونا بر تجارت تمام کشورها و از جمله ایران اثر گذاشت، در حال حاضر ایران حدود 41 میلیارد دلار صادرات دارد که سهم کشورهای همسایه از این عدد در مجموع سالانه 24 میلیارد دلار است. با توجه به موقعیت کشورمان و کالاهایی که در مدت تحریم توسط مهندسان داخلی ساخته شده است، می‌توان میزان صادرات بخصوص به کشورهای همسایه را افزایش داد.»

 60 درصد صادرات کشور به کشورهای همسایه

مجتبی موسویان‌ریزی معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت ایران به «ایران» گفت: «بیش از 60 درصد از صادرات کشور به 13 کشور همسایه انجام می‌شود، البته ایران 15 کشور در همسایگی خود دارد ولی از آنجا که فعلاً ارتباط تجاری با کشورهای عربستان و بحرین وجود ندارد، کالاهای ایرانی به دو کشور یاد شده صادر نمی‌شود.»

او ادامه داد: «اگر به 13 کشور یاد شده کشورهای هند و چین اضافه شود 90 درصد تجارت ایران با این کشورها انجام می‌شود. این درصد نشان می‌دهد که ایران در زمینه همکاری و توسعه صادرات به کشورهای همسایه خیلی خوب عمل کرده است؛ البته صادرات کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا کاهش یافت اما با باز شدن مرزها، فعالان اقتصادی به دنبال جبران کاهش‌های اتفاق افتاده هستند.»

معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت ایران تصریح کرد: «شیوع ویروس کرونا بر تجارت تمام کشورها اثر گذاشت اما با مذاکرات صورت گرفته، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فراهم کردن زیرساخت‌ها زمینه برای صادرات کالا به 13 کشور همسایه و دو کشور هند و چین ایجاد شد.»

قبل از آنکه تمرکز دولت بر توسعه صادرات و تجارت با کشورهای همسایه باشد، در سال 97 حدود 54 درصد کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه صادر می‌شد، سال 98 این عدد به حدود 60 درصد رسید و اکنون بیش از 60 درصد کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه راه یافته است.

بر اساس آمارهای اعلامی سازمان توسعه تجارت، از ابتدای سال جاری تا روز گذشته به ارزش 15 میلیارد و 191 میلیون و 711 هزار و 167 دلار کالا به 13 کشور همسایه چون عراق، کویت، افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، پاکستان، عمان، ترکیه، ترکمنستان، امارات، قطر، قزاقستان و فدراسیون روسیه صادر شده است. همچنین از نظر وزنی عدد 52 میلیارد و 578 میلیون و 887 هزار و 139 کیلوگرم ثبت شده است.

 تقویت پول ملی صادرات را کاهش داد

سید مصطفی موسوی نایب رئیس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی، صنایع ومعادن ایران درباره وضعیت صادرات کشور به کشورهای همسایه گفت: «پیش‌بینی ما این است که نهایت کاهش صادرات ایران به کشورهای همسایه تا پایان سال جاری حداکثر بین یک الی دو درصد باشد؛ اما باید تأکید کرد که با وجود شرایط کرونا و چالش‌هایی که در زمینه تحریم وجود داشت صادرات روند نزولی قابل توجهی نداشت.»

او ادامه داد: «بر اساس آمار، صادرات به کشورهای همسایه با فصل پاییز تقریباً برابر است و قطعاً اگر نوسان ارزی در کشور نبود، میزان صادرات افزایش پیدا می‌کرد. وقتی نرخ ارز ثبات نداشته باشد فعالان اقتصادی برای صادرات دست به عصا حرکت می‌کنند چرا که نگران هستند که با کاهش نرخ ارز ضرر کنند؛ وقتی صادرکننده کالا را با ارز 25 هزار تومان می‌فروشد و در زمان تحویل پول نرخ ارز در ایران 23 هزار تومان می‌شود به منزله آن است که صادرکننده 2 هزار تومان در کالای صادراتی زیان‌دیده است.»

نایب رئیس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی، صنایع ومعادن ایران تصریح کرد: «ما می‌گوییم اگر قرار است قیمت ارز به عنوان مثال 40 هزار تومان باشد، قیمت آن ثابت شود، نوسان نرخ ارز به‌شدت مانع صادرات می‌شود. چرا که محاسبه تجارت را برای فعال اقتصادی بسیار سخت می‌کند.»

او با بیان اینکه یکی دیگر از دلایل کاهش صادرات، تقویت پول ملی است، گفت: «هر زمان که پول ملی تقویت می‌شود، صادرات رو به کاهش می‌رود، بدین جهت طی چند وقت اخیر که ارزش ریال افزایش پیدا کرده، صادرات کاهشی شده است.»

 موسوی به صادرات کالا به اوراسیا اشاره و خاطرنشان کرد: «با کاهش تعرفه ترجیحی به کشورهای عضو اوراسیا صادرات غیرنفتی رونق گرفته است، از این‌رو با تقویت دیپلماسی اقتصادی می‌توان حجم صادرات به کشورهای همسایه و بخصوص کشورهای عضو اوراسیا را افزایش داد.»

آن گونه که اتاق بازرگانی، صنایع ومعاون و کشاورزی تهران گزارش داده، ارزش تجارت کالایی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا بدون احتساب نفت خام طی هشت ماهه سال جاری یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که حدود ۲.۸ درصد از کل ارزش تجارت کالایی ایران را تشکیل می‌دهد. در هشت ماهه سال جاری حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالا بدون احتساب نفت خام به ارزش ۶۳۹ میلیون دلار به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا صادر شده است.

شعبان فروتن، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره صادرات ایران به کشورهای همسایه طی 5 ماهه (با در نظر گرفتن چین) سال جاری، گفت: «پنج کشور چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه بازار نخست صادراتی کشورمان هستند به گونه‌ای که چین سهم 28 درصدی از کل ارزش صادرات کشور را دارد و عراق نیز از صادرات کالاهای ایرانی در حدود 22.1 درصد سهم دارد.»او ادامه داد: «سهم امارات در ارزش کل صادرات کشور در حدود  14.3 درصد و سهم افغانستان در کالاهای ایرانی 8 درصد است و کشور ترکیه نیز 4.7 درصد از کل ارزش صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.»عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: «تا پایان سال جاری به نظر نمی‌رسد که میزان صادرات به 5 کشور یاد شده کاهش قابل توجهی داشته باشد.»

بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت، عمده کالاهای صادراتی ایران در 8 ماهه سال جاری به کشورهای همسایه محصولات پتروشیمی، معدن و صنایع معدنی، کشاورزی و صنایع غذایی، صنعت و فرش و صنایع دستی بوده است.

فعالان اقتصادی عنوان می‌کنند که تجار و تولیدکنندگان باید بیش از گذشته کشورهای همسایه را دریابند و برای صادرات کالاهای ایرانی به دنبال بازاریابی قوی و تشکیل شرکت‌های صادراتی قوی باشند.