روسیه از اینترنت جهانی جدا می‌شود؟
«روسیه هم به طور قانونی و هم از نظر تکنولوژیکی کاملاً آماده است تا در صورت نیاز از اینترنت جهانی جدا شود.»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، این یکی از بخش‌های سخنان دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهوری سابق این کشور در گفت‌و‌گو با یکی از شبکه‌های خبری روسیه بود که در میانه بحران و آشوب‌های فعلی این کشور نظر بسیاری از مردم و صاحبنظران حوزه فناوری را به خود جلب کرد. در شرایطی که دستگیری الکسی ناوالنی (فعال سیاسی مخالف دولت روسیه) اعتراضات گسترده‌ای را در این کشور رقم زده، بسیاری طرح این موضوع را در جهت سانسور و مخالفت با آزادی بیان می‌دانند درحالی که دولت روسیه این اتهام‌ها را نمی‌پذیرد.
«رونت» جایگزین اینترنت جهانی
روسیه مدت هاست که با متهم کردن امریکا به دخالت در حوزه اینترنت و ابراز نارضایتی از حکمرانی امریکا، به‌دنبال راهی برای داشتن اینترنت مستقل از دنیاست و در ادامه تلاش‌هایش برای نیل به این هدف، در سال 2019 سرانجام شبکه داخلی مستقل از شبکه جهانی اینترنت را با نام رونت(RuNet) ارائه داد. با دستور مستقیم ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، این اینترنت داخلی در بخش‌هایی از این کشور به‌صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت هم دولت روسیه اعلام کرد که آزمایش سیستم اینترنت ملی به‌عنوان جایگزینی برای شبکه جهانی اینترنت، با موفقیت انجام شده است.
در آن زمان الکسی سوکولوف، معاون وزیر ارتباطات روسیه با اشاره به نتایج آزمایش‌ها، از آمادگی مقامات و اپراتورهای اینترنت در روسیه برای پیوستن به اینترنت ملی خبر داد و یادآور شد که این مجموعه در صورت بروز خطرات و تهدیدات احتمالی می‌توانند با اقدامی یکپارچه و مؤثر، مانع هرگونه اختلال در عملکرد سیستم‌های متصل به اینترنت شوند. وی ادامه داد: با وجود اینترنت ملی و آزمایش موفق آن، در زمینه عملکرد پایدار اینترنت و شبکه اینترنت ملی در روسیه اطمینان حاصل شده است و دیگر هیچ نگرانی بابت این موضوع نداریم که روزی امریکا بخواهد اینترنت را به روی ما ببندد. وی همچنین خاطرنشان کرد که کاربران عادی هرگز متوجه نشدند چه زمانی تحت این آزمایش قرار گرفته‌اند پس هیچ کم و کاستی در اینترنت ملی روسیه دیده نمی‌شود و همین موضوع نشان از توانمندی بالای اینترنت ملی روسیه دارد.
درواقع دولت روسیه حدود 15 ماه پیش در نوامبر 2019 برای عملی ساختن برنامه‌های خود لایحه‌ای قانونی را به تصویب رساند و عنوان کرد که با این کار می‌خواهد مانع تحقق حملات سایبری بویژه هک‌هایی با منشأ دولت‌ها شود. اما مواد این لایحه قانونی چه چیزهایی هستند و اصولاً شهروندان روسیه در صورتی که مجبور شوند تنها از اینترنت داخلی و بومی خود استفاده کنند با چه سناریوهایی مواجه خواهند بود؟ برای پاسخ به این سؤال باید سراغ این لایحه قانونی رفت. طبق این قانون جدید در صورت لزوم استفاده از اینترنت ملی، همه خدمات دهنده‌های اینترنت موظفند فقط از دامنه‌های روسی استفاده می‌کنند اما این کار دولت روسیه منتقدان جدی و پروپاقرصی هم به‌دنبال داشت. منتقدان این قانون از خطر انزوای دیجیتالی روسیه سخن می‌گویند و نهادهای حقوق بشری آن را مصداق نقض آزادی بیان و افزایش سطح فیلترینگ در این کشور می‌دانند. البته پیش از این هم دولتمردان روسیه بارها تأکید کرده بودند که روسیه قصد ندارد از اینترنت جهانی جدا شود ولی اگر شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که این کشور احساس کند نباید از اینترنتی با حکمرانی امریکا استفاده کند روسیه حتماً با توانی که کسب کرده از طریق اینترنت ملی به‌عنوان جایگزین اینترنت جهانی، به نیاز کاربرانش پاسخ خواهد داد.
یک تیغ دولبه
وقتی قانون جدید اینترنت روسیه در سال 2019 تصویب شد تا این کشور از دنیای وب جهانی(World Wide Web) قطع رابطه کند بسیاری از فعالان این حوزه درباره توانمندی روسیه در اجرای این قانون ابراز تردید کردند. اما حالا دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه تأکیدی مجدد بر توانمندی روسیه در این زمینه داشته و یادآور شد که این قانون یک تیغ دولبه است و فعلاً روسیه دلیلی برای این کار نمی‌بیند ولی اگر زمانش برسد قطعاً از اینترنت جهانی جدا خواهد شد.
مدودف گفت که ایالات متحده ابزار کلیدی کنترل اینترنت را در اختیار دارد و در صورت وقوع یک اتفاق خاص، می‌تواند ارتباط روسیه را از اینترنت جهانی جدا کند. وی همچنین در مثال دیگری گفت: روسیه حتی با توجه به توانمندی‌های فناورانه‌اش می‌تواند از سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت(SWIFT) نیز جدا شود تا در صورتی که امریکا بخواهد در این زمینه سنگ‌اندازی کند باز هم روسیه توان جایگزینی آن را داشته باشد. ما معتقدیم که حتی باید سیستم‌های ویژه خود را برای انتقال اطلاعات داشته باشیم تا در صورتی که اینترنت جهانی به روی ما بسته شد، بتوانیم در مواقع ضروری، پیام‌های الکترونیکی را انتقال دهیم. این اظهارات درحالی عنوان می‌شود که در دوهفته گذشته بیش از 100شهر در این کشور شاهد اعتراضات گسترده مردمی بوده است؛ اعتراضاتی که به‌دنبال دستگیری الکسی ناوالنی و انتشار ویدئوی یک قصر مجلل که مالکیت آن به پوتین نسبت داده شده و بیش از 100میلیون بازدید در یوتیوب داشته، شکل گرفته است.
این نخستین بار نیست که مدودف با بدبینی شدید نسبت به امریکا سخن می‌گوید و در سال گذشته نیز زمانی که ترامپ تلاش داشت برای وی چت و تیک تاک دردسر درست کند، در سخنانی گفته بود: هیچ تعجبی ندارد که تعدادی از کشورها در درجه اول ایالات متحده، به‌دنبال استفاده از اینترنت به‌عنوان ابزاری برای اطمینان از برآورده شدن منافع خود به طور انحصاری هستند. وی با یادآوری اینکه ایالات متحده سیستم نام دامنه‌ها و آدرس‌های IP را کنترل می‌کند، گفت: نباید اینگونه باشد.
وی با اشاره به شبکه‌های اجتماعی چینی در تیررس امریکا گفت: این نشان می‌دهد که ایالات متحده قصد دارد سیاست خود را در اینترنت ادامه دهد، در حالی که تصمیمات برخی از شرکت‌ها یا کشورها را فقط از طریق منشور منافع ملی تفسیر می‌کند و هرگونه رقابت بین‌المللی یا قوانینی را که امروز وجود دارد، نادیده می‌گیرد. این رفتار امریکا و برخی شرکایش اثبات می‌کند که نه کاربران اینترنت نه کسب و کارها نمی‌توانند مطمئن باشند که در همه شرایط منافع آنها محافظت می‌شود.
مخالفت با اینترنت ماهواره‌ای
روسیه نه تنها به‌دنبال استفاده از اینترنت ملی در مواقع ضروری است بلکه قصد ندارد که اجازه دهد کاربرانش از سیستم‌های اینترنتی غربی هم استفاده کنند. در این راستا مجلس دومای روسیه به این موضوع وارد شده و قصد دارد با اعمال جریمه‌هایی سنگین، شرکت‌ها و کاربرانی را که از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک یا سایر سرویس‌های اینترنتی غربی استفاده می‌کنند، تنبیه کند و به این ترتیب دیگر کسی سراغ این اینترنت‌های ماهواره‌ای غربی نرود. در این قانون نام سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای ازجمله استارلینک کمپانی اسپیس ایکس به مدیریت ایلان ماسک و همچنین کمپانی وان وب بریتانیا دیده می‌شود. در صورت تصویب این قانون، کاربران عادی بین ۱۰ تا ۳۰ هزار روبل (۱۳۵ تا ۴۰۵ دلار) و کمپانی‌ها نیز بین ۵۰ هزارتا یک میلیون روبل (۶۷۵۰ تا ۱۳۵۰۰ دلار) جریمه نقدی می‌شوند. روسیه در زمینه شبکه‌های اجتماعی نیز قوانینی بسیار سختگیرانه دارد و هفته گذشته رگولاتور مخابرات روسیه درتلاش بود تا 7 شبکه اجتماعی را به‌دلیل عدم حذف ویدئوهای مرتبط با اعتراضات روسیه جریمه مالی کند.
لازم به ذکر است مسکو که از سال‌ها قبل با حکمرانی امریکا در اینترنت مشکلات عمده داشت، این نگاه را به مسائل سایبری نیز تعمیم داد و در سال 2001 از امضای کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست خودداری کرد. استدلال روسیه این بود که مقررات این کنوانسیون بیش از حد مزاحم است. کنوانسیون جرایم سایبری معروف به «کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست» یا به اختصار «کنوانسیون بوداپست» نخستین معاهده بین‌المللی است که به جرایم رایانه‌ای و اینترنتی می‌پردازد و می‌کوشد قوانین ملی را سازگار کرده، روش‌های تحقیقات را ارتقا دهد و همکاری بین کشورها را بهبود بخشد. سرانجام مسکو خواستار به روز کردن این کنوانسیون در حد امکان شد و در سال گذشته طرح پیشنهادی این کشور در زمینه مبارزه با جرایم سایبری در مجمع عمومی سازمان ملل با اکثریت آرا تصویب شد.
