تعطیلی شبانه حمل و نقل عمومی و ۸نکته
از امشب، پایان کار خطوط مترو و اتوبوس در تهران، ساعت 20 و 30 دقیقه خواهد بود و 9 خط شبانه اتوبوسرانی پایتخت نیز تعطیل می‌شوند. خبرِ کوتاه و به ظاهر ساده‌ای است اما بر معیشت انبوه شهروندانی که تا پاسی از شب، کار می‌کنند و روزی آنها به فعالیت شبانه‌شان گره خورده است، بسیار اثرگذار است و زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در مورد این تصمیم شگفت‌انگیز، 8 نکته به شرح زیر قابل تأمل است:
1- نخستین نکته بدیهی، این است که محدودیت زمان فعالیت ناوگان حمل و نقل عمومی، منجر به تجمیع جمعیت در ساعات باقی‌مانده فعالیت ناوگان و تجمع بیشتر مسافران در اتوبوس و مترو و در نتیجه، تکثیر هر چه بیشتر ویروس کرونا می‌شود.
2- در شرایط موجود، انتظار می‌رفت برای جلوگیری از ازدحام جمعیت در ناوگان، نسبت به کاهش سرفاصله حرکت اتوبوس‌ها و قطارهای مترو اقدام شود، نه اینکه فاصله حرکت آخرین قطار مترو و اتوبوس را ساعت 20 و 30 دقیقه هر شب تا صبح روز بعد، تعیین کرده و فعالیت ناوگان را در این مدت تعطیل کنند.
3- برای اجرای ناگهانی طرحی که نه تنها در رفت و آمد، بلکه بر کار و زندگی انبوه شهروندان تأثیر دارد، یک سری مقدمات مورد نیاز است که حداقل آن، این بود که از چند روز قبل می‌بایست اطلاع‌رسانی گسترده در مورد آن انجام شود، نه اینکه خلق خدا را که از نحوه و زمان اجرای طرحی به این مهمی خبر ندارند، با یک تصمیم خلق‌الساعه در کار انجام شده قرار داده و به امان خدا رها کنیم.
4- به فرض که همگان هم از این تصمیم آنی مطلع باشند - که نیستند - چه تدبیر و تمهیدی به منظور جایگزینی حمل و نقل عمومی برای بسیاری از افرادی که شب‌کار هستند و چاره‌ای جز رفت و آمد شبانه از محل کار به منزل ندارند و از امشب در خیابان‌ها، آواره، مستأصل و سرگردان می‌شوند، اندیشیده شده است؟
5- در شهری که بسیاری از شهروندان آن، هزینه کرایه اتوبوس و مترو را نیز به سختی تأمین و پرداخت می‌کنند و با توجه به شرایط اقتصادی موجود، روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود، آنهایی که در ساعات شب مجبور به جابه‌جایی در سطح شهر هستند، هزینه بالای کرایه تاکسی یا تاکسی‌های اینترنتی را چگونه باید تأمین و پرداخت کنند؟
6- معمولاً برای اجرای قطعی طرح‌هایی که با اهالی کم‌تعداد یک محله نیز سر و کار دارد، در ابتدا نسبت به اجرای موقت آن طرح به صورت آزمایشی اقدام می‌کنند در حالی که برای اعمال این طرح سرتاسری و فراگیر که با معیشت بسیاری از شهروندان سر و کار دارد، حتی یک شب نیز آن را به صورت آزمایشی در بعضی خطوط یا برخی مناطق اجرا نکردند تا مسائل و مشکلات آن را احصاء کرده و آنها را قبل از اجرای کامل برطرف کنند.
7- گویا افرادی که برای اجرای این اقدام تصمیم گرفته‌اند، فراموش کرده‌اند که شهروندانِ شهرهای معدودی در جهان که به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا، زمان فعالیت سیستم حمل و نقل عمومی‌شان را به صورت موقت محدود کردند، به آسانی از امکان استفاده از وسایل نقلیه شخصی برخوردارند و پرداخت هزینه استفاده از سرویس‌های دربستی نیز برای آنها به راحتی امکان‌پذیر نیست.
8- شهروندانِ شهرهایی که قرنطینه کامل یا محدود در آنها اجرا شده است، از کمک‌های دولتی نیز به طور کامل یا محدود، برخوردار شده و مورد حمایت دولت‌هایشان قرار گرفته‌اند، نه مانند این شهر بزرگ که مردم آن، هشت‌شان گرو نُه‌شان است و معطل نان شب خود و خانواده‌شان هستند.
و در پایان، به نظر می‌رسد اتخاذ و اجرای تصمیماتی از این دست، بیشتر به پاک کردن صورت مسئله به جای حل مسئله شبیه است و نه تنها به محدودیت شیوع کرونا و آرامش و سلامت شهروندان کمک نمی‌کند، بلکه بر آلام و مصائب بخشی از اقشار کم‌برخوردار و متوسط که اتفاقاً بخش اعظم مسافران ناوگان حمل و نقل عمومی را تشکیل می‌دهند، می‌افزاید.
*کارشناس حمل و نقل شهری
