دان نباشد، مرغ باز هم گران می‌شود

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، مرغ در بازار آزاد کیلویی 18 تا 22هزار تومان شده و تخم‌مرغ شانه‌ای 38هزار تومان. البته که ستاد تنظیم بازار اعلام کرده هر کیلو مرغ برای مصرف‌کننده 15هزار تومان است و قیمت هر بسته 30عددی تخم‌مرغ هم 31هزار تومان تعیین شده. افزایش قیمت این دو کالا نسبت به سال گذشته محسوس است. پارسال قیمت مرغ 12هزار و 900تومان برای مصرف‌کنندگان تعیین شده بود و قیمت هر کیلو تخم‌مرغ هم طبق گزارش مرکز آمار 9200تومان بود. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که تا مرداد‌ماه امسال، قیمت تخم‌مرغ نسبت به مردادماه سال گذشته، 48درصد افزایش داشته است. افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ دلایل متعددی دارد. یکی از دلایل آن، صادرات عنوان می‌شود. طبق گزارش گمرک، طی 5‌ماه امسال بیش از 28میلیون دلار صادرات تخم‌مرغ و انواع تخم خوراکی از ایران انجام شده است. گرانی تخم‌مرغ باعث شده از ابتدای مهرماه، صادرات تخم‌مرغ از گمرکات کشور بدون عوارض ممنوع شود و سقف صادرات 5هزار تن در‌ ماه تعیین شده است.

هرچند رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی می‌گوید: صادرات تخم‌مرغ با وجود دریافت عوارض، هنوز برای صادرکنندگان صرفه اقتصادی دارد. البته به گفته او، ما بیشتر از مصرف داخلی، تخم‌مرغ تولید می‌کنیم و ناچاریم صادرات داشته باشیم. یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ، به قیمت نهاده‌ها برمی‌گردد.ستاد تنظیم بازار، قیمت کنجاله و سویا را از ابتدای مهر به 2650تومان افزایش داد که خیلی‌ها این موضوع را هم دلیلی بر افزایش قیمت مرغ عنوان کردند. هدایت اصغری یکی از فعالان بخش پرورش مرغ تخم‌گذار می‌گوید: حدود 70درصد قیمت مرغ و تخم‌مرغ به نرخ نهاده‌هایی مثل کنجاله، سویا و ذرت برمی‌گردد. افزایش قیمت این نهاده‌ها به‌شدت روی افزایش قیمت تولید مرغ و تخم‌مرغ مؤثر است.

تقاضا به تعادل رسیده است

هدایت اصغری از تولیدکنندگان مرغ درباره تأثیر شیوع ویروس کرونا بر کار بخش پرورش مرغ می‌گوید: با توجه به اینکه تولید دام و طیور، یک کار بلندمدت است و از قبل برنامه‌ریزی می‌شود، می‌توانیم بگوییم شیوع ویروس کرونا از نظر میزان تولید، تأثیر کمی بر این صنعت داشت. البته در روزهای اسفند 98 و فروردین 99 با توجه به تعطیلی شهر، بخش زیادی از بازار عملا از دست رفت. او توضیح می‌دهد: بخش بزرگی از مرغ و گوشت، مصرف رستورانی و تالاری دارد و وقتی این بخش‌ها تعطیل شدند، عملا بخشی از بازار از دست رفت. این کاهش تقاضا باعث شد در ابتدای شیوع کرونا قیمت گوشت مرغ خیلی پایین بیاید و در مقطعی هم تولید کاهش پیدا کرد. اما به گفته اصغری بعد از مدتی بازار به تعادلی نسبی رسید. او می‌گوید: بازار از نظر میزان تولید و قیمت تقریبا در تعادل است و الان کمی از تولید، مازاد است و تقاضا به تعادل رسیده است.

کاهش تولید و افزایش قیمت، نتیجه کمبود نهاده‌ها

این تولید‌کننده مرغ تخم‌گذار، مشکل عمده و اصلی در بازار مرغ و تخم‌مرغ را تامین نهاده‌ها می‌داند؛ «مرغداران به‌شدت در تامین نهاده‌ها با مشکل مواجه هستند و همین، عامل تأثیرگذاری در افزایش قیمت‌هاست. او می‌گوید: الان کمبود ذرت و سویا را داریم و قیمت این نهاده‌ها در بازار بسیار بالاست. قیمت این نهاده‌ها مبنای اصلی تعیین قیمت مرغ و گوشت است.» اصغری می‌گوید: قیمت ذرت هر کیلو 1500تومان تعیین می‌شود، اما در بازار، این نهاده با قیمت 3000تومان فروخته می‌شود. یا سویا 2700تومان تعیین شده، اما در بازار آزاد قیمت آن 12هزار تومان است. این تولیدکننده مرغ می‌گوید: چنین افزایش قیمت‌هایی، بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث کاهش تولید و در نهایت افزایش قیمت شود. اصغری ادامه می‌دهد: اگر دولت به‌سرعت نهاده‌ها را با قیمت مناسب تامین نکند و بازار به یک ثبات نسبی نرسد، در بخش مرغ تخم‌گذار و مرغ گوشتی باید انتظار اتفاقات بدی را بکشیم. با ادامه روند قیمت بالای نهاده‌ها، تولیدکنندگان، جوجه‌ریزی نمی‌کنند، چراکه برایشان به‌صرفه نیست و در نتیجه تولید کاهش می‌یابد، بخشی از اشتغال در این صنعت از دست می‌رود و افزایش قیمت رقم می‌خورد. در این صورت دولت مجبور می‌شود سراغ راه‌حلی به نام «واردات» برود.

گله‌های مرغ از بین می‌روند

اصغری می‌گوید: یک تولیدکننده، برای اینکه یک جوجه به سن بالا برای تخم‌گذاری برسد، باید هزینه بالایی متحمل شود. حداقل 4-3‌ماه باید پرورش مرغ تخم‌گذار ادامه یابد تا به بلوغ برسد. اگر نهاده‌ها گران باشند، تولیدکننده مجبور می‌شود گله‌های مرغ را حذف کند تا متحمل هزینه بیشتری نشود. او می‌افزاید: اگر دان نباشد و تولید مقرون به‌صرفه نباشد، مرغ قبل از رسیدن به سن بلوغ حذف می‌شود.

این تولید‌کننده با بیان اینکه یک مرغ باید 20کیلو تخم‌مرغ بدهد تا توجیه اقتصادی داشته باشد، ادامه می‌دهد: اگر تولید‌کننده فکر کند 20کیلو تخم‌مرغ ارزان‌تر از پرورش مرغ و هزینه نهاده‌ها درمی‌آید، دیگر مرغ را برای دوره بعدی نگه نمی‌دارد. قطع به یقین بعد از این اتفاق کاهش تولید و افزایش قیمت را بازهم خواهیم داشت.

اتحادیه در مسیر تامین نهاده‌ها می‌تواند کمک کند

رضا ترکاشوند، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ تخم‌گذار کشور هم می‌گوید: اکنون تولید در حال انجام است و عرضه تخم‌مرغ هم مشکلی ندارد. تنها مشکل موجود، موضوع تامین نهاده‌هاست که باید برای خوراک طیور در اختیار مرغداران قرار گیرد. او ادامه می‌دهد: وزارت جهادکشاورزی قول داده که صددرصد نیاز مرغداران را در اختیارشان قرار دهد، اما مسیری که برای این موضوع تعیین کرده، مورد اعتراض ماست. ترکاشوند در این‌باره توضیح می‌دهد: در مسیر فعلی به‌صورت الکترونیکی مستقیما نهاده‌ها به مرغداران داده می‌شود. اما بسیاری از مرغداران از این روند ناراضی هستند و اعلام می‌کنند که نهاده‌ها کامل در اختیارشان قرار نگرفته و بعضی‌ها هم اصلا به آنها تعلق نگرفته است. مشکل اینجاست که آنها اصلا اتحادیه و تشکل‌ها را ندیده‌اند. شاید ما می‌توانستیم به آنها کمک کنیم تا از مسیر بهتری نهاده‌ها را به مرغداران تحویل دهند. اتحادیه با سامانه و بانک اطلاعاتی که از مرغداران دارد، می‌تواند میزان نیاز هر مرغدار را شناسایی و آن را به وزارت جهادکشاورزی اعلام کند تا آنها نهاده‌ها را در اختیار هر کس قرار دهند. بعد هم اتحادیه می‌تواند رصد کند که آیا هر مرغدار توانسته نهاده‌ها را دریافت کند یا نه؟ اتحادیه ارتباط تنگاتنگی با مرغدار دارد و می‌تواند کم و کسری‌های موجود را شناسایی کند. باید بدانیم دان مرغدار تامین می‌شود یا نه؟ اگر تامین نمی‌شود از او انتظار تولید نداریم. این مسائل به شکل زنجیروار به هم مرتبط هستند.