70درصد ظرفیت خالی در صنعت مبلمان
صنعت مبلمان کشور با وجود ظرفیت‌های بالای تولید و صادرات، به‌دلیل مشکلات گسترده در تامین مواداولیه، با کمتر از نیمی از ظرفیت تولید فعالیت می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، تغییر سبک زندگی در ایران طی دهه‌های گذشته، مبل، میز، صندلی و هرآنچه مبلمان خانگی و اداری خوانده می‌شود را از کالایی لوکس به یک نیاز تبدیل کرده و این تغییر در توسعه صنعت مبلمان ایران تأثیرگذار بوده است؛ گرچه صنعت مبلمان، صنعت گسترده‌ای است که تنها تولید مبل را شامل نمی‌شود، این صنعت دربرگیرنده صنایع چوب، دکوراسیون و تولید مبلمان اداری، خانگی، هتلی، فروشگاهی و ... است و با تولید محصولات تخصصی و دارای کاربری متنوع، تمام فضاهای کاری، تجاری و تفریحی را پوشش می‌دهد. ارزش صادرات محصولات چوبی و مبلمان ایران بیش از 30میلیون دلار در سال عنوان شده است، اما کارشناسان این حوزه ظرفیت صادراتی این صنعت را تا 500میلیون دلار نیز پیش‌بینی می‌کنند. اختلاف بسیار زیاد بین آنچه هست و آنچه می‌تواند باشد، گویای مشکلات زیادی است که در زنجیره تولید تا مصرف این صنعت وجود دارد و باعث می‌شود بخش عظیمی از ظرفیت‌های این صنعت پربازده کشور خالی بماند؛ مشکلاتی که بخش عمده آن به شرایط نامساعد اقتصادی کشور بازمی‌گردد.
مجموع گردش مالی صنعت مبلمان کشور چیزی بالغ بر 100هزار میلیارد تومان است و بیش از ۸۰ هزار واحد صنعتی، صنفی و خدماتی در این بخش فعال هستند که این حجم از گردش مالی و اشتغال تنها با به‌کارگیری 50درصد پتانسیل این صنعت حاصل شده است. بیش از نیمی از ظرفیت صنعت مبلمان به دلایل مختلف خالی و بدون استفاده است که با به‌کارگیری آن می‌توان حجم تولید، گردش مالی، اشتغال، صادرات و ارزآوری و بازده اقتصادی را تا دوبرابر میزان کنونی افزایش داد. فراموش نکنیم که همین میزان تولید، حجم واردات را در این حوزه به صفر رسانده و گرچه با توجه به سیاست حمایت از صنایع داخلی و حفظ ذخایر ارزی واردات مبلمان به کشور ممنوع شده اما تنوع، کیفیت و میزان بالای تولید داخلی باعث می‌شود جای خالی محصولات خارجی در بازار احساس نشود. با این حال چه چیز مانع می‌شود که این صنعت توانمند و دارای ارزش افزوده بالا نتواند تمام ظرفیت‌های خود را استفاده کند؟
وابستگی به واردات
کاهش توان اقتصادی مردم که تابعی از شرایط کلی اقتصاد کشور است بازار داخلی صنعت مبلمان را به رکود برده و ضعف برنامه‌های صادراتی، امکان جبران کاهش خرید داخلی از این مسیر را تاحد زیادی سخت کرده است، اما با این حال، بزرگ‌ترین مشکل صنعت مبلمان هم‌اکنون از سوی کارشناسان، مشکلات دسترسی به مواداولیه تولید عنوان می‌شود. صنعت مبلمان تا حد زیادی وابسته به واردات است. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران با اشاره به متنوع‌بودن مواداولیه مورد نیاز این صنعت می‌گوید: درصد وابستگی به واردات در کالاهای مختلف متفاوت است. در حوزه تولیدات مختلف، مواداولیه متنوعی مثل فوم، رنگ، پارچه، چرم و فلزات استفاده می‌شود که بسته به میزان مصرف، بین 20تا 50درصد آنها با واردات تامین می‌شود اما در بعضی مواد و لوازم مثل یراق‌آلات این وابستگی بسیار بیشتر و چیزی بالغ بر 80درصد است. حسن احمدیان، با اشاره به ممنوعیت واردات محصول کامل در حوزه مبلمان، اضافه می‌کند: امروز واردات محصول نهایی در مبلمان و دکوراسیون خانگی نزدیک به صفر است و تنها در زمینه بعضی از کالاها مثل صندلی دندانپزشکی یا تخت بیمارستانی به‌دلیل نبود تکنولوژی تولید، این نیاز وجود دارد و واردات انجام می‌گیرد. همچنین بخش عمده ماشین‌آلات مورد نیاز این صنعت خارجی است و توان تولید آن در داخل کشور وجود ندارد. به گفته این مقام صنفی در MDF نیز که یکی از اصلی‌ترین مواداولیه صنعت مبلمان است حدود 35درصد نیاز با واردات تامین می‌شود. این در حالی است که به گفته نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان کشور، ایران اکنون در صنعت MDF و چوب در منطقه پس از ترکیه، بزرگ‌ترین کشور تأمین‌کننده منطقه است، به شرطی که وزارتخانه و سازمان‌های مربوطه از صادرات حمایت کنند.
گرانی و کمبود ارز
وابستگی صنعت مبلمان به واردات در شرایطی که افزایش نرخ ارز به معضلی برای کل اقتصاد کشور تبدیل شده و تامین ارز مورد نیاز صنایع به دشواری انجام می‌شود، بخش زیادی از توان تولید را گرفته و کارخانه‌های زیادی را به کاهش یا توقف تولید وادار کرده است. در ۲سال گذشته بازگشت تحریم‌های اقتصادی و کاهش شدید صادرات نفت، مدیریت منابع ارزی را به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل و تخصیص ارز به واردات را با دشواری همراه کرده است. شیوع کرونا و ضرورت اختصاص بخشی از منابع ارزی به تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز کشور از ۷ماه پیش، کار را از این هم سخت‌تر کرده تا جایی که طی ۶ماه ابتدای امسال در زمینه واردات مواداولیه تولید بسیاری از صنایع هیچ ثبت‌سفارشی انجام نشد و حجم زیادی از اقلام خریداری شده به‌دلیل عدم‌تخصیص ارز در گمرکات کشور دپو شد؛ امری که توقف یا کاهش شدید تولید در برخی صنایع و رشد قیمت‌ها در بازار را به‌دنبال داشت. در این زمینه نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران با بیان اینکه بیش از ۳۰درصد شرکت‌های فعال در صنعت مبلمان در 6ماه گذشته زمینگیر شده‌اند، گفت: بیشتر واحد‌های تولیدی باقیمانده نیز تنها با حدود ۳۰درصد ظرفیت در حال فعالیت هستند. علی رسول‌زاده که در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، با اشاره به گستردگی صنعت مبلمان افزود: این صنعت بیش از 9درصد تولید و 9درصد اشتغال کشور را به‌خود اختصاص داده است، اما به اندازه تأثیرگذاری‌اش در اشتغال دیده نمی‌شود. او با بیان اینکه 20هفته است که هیچ ارزی دریافت نکرده‌ایم، اضافه کرد: میلیارد‌ها دلار کالا و سرمایه این کشور در گمرکات در حال از بین رفتن است و دولت برای نگهداری آنها هزینه می‌کند، اما اجازه نمی‌دهد صنعتگر، مواداولیه را به کارخانه خود انتقال دهد.
کمبود چوب
نکته مهم دیگری که این مقام صنفی به‌عنوان یکی از مشکلات تولید به آن اشاره کرد، کمبود چوب بود. رسول‌زاده با اشاره به اینکه جنگل‌های کشور از 18میلیون هکتار در سال1336 به 12میلیون هکتار رسیده است، ادامه داد: برای هر مترمکعب MDF باید 1.4مترمکعب چوب با قطر بیش از 10سانتی‌متر استفاده شود. براساس آمار وزارت صمت، در سال به حدود 2میلیون و 300هزار مترمکعب MDF خام برای صنعت چوب نیاز است که برای تولید این میزان MDF خام 3.5میلیون مترمکعب چوب خام باید مورد استفاده قرار گیرد. 3منبع شامل زراعت، درختان حاصل از محصولات باغی و چوب‌های بدون پوست وارداتی منابع تامین‌کننده چوب مورد نیاز کشور هستند. این در حالی است که ایران، جزو کشورهای
کم‌پوشش جنگلی محسوب می‌شود و کمتر از 10درصد سطح کشور را جنگل تشکیل می‌دهد. با این حال به گفته کامران پورمقدم، مدیر طرح توسعه زراعت چوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور 900هزار هکتار اراضی قابل کشت درختان سریع‌الرشد، شناسایی شده و آماده سرمایه‌گذاری در زمینه کشت است.
اراده دولت برای رفع مشکلات
بخش زیادی از مشکلات تامین مواداولیه به سیاست‌های دولت در زمینه واردات و تامین ارز برمی‌گردد، با این حال دولت معتقد است که در این زمینه کم‌کاری نشده است. رئیس اداره صنایع سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در میزگرد بررسی مشکلات صنعت مبلمان در این‌باره گفت: در زمینه حمایت از بدنه تولید کشور کم‌کاری نکرده‌ایم و پیگیر ترخیص کالاها و مواداولیه از گمرک هستیم. ابراهیم عزیزی هریس ضمن اذعان به تنگنا‌های دست‌اندرکاران صنعت مبلمان برای تهیه مواداولیه و تخصیص و تأمین ارز مورد نیازشان افزود: دولت تلاش کرده نیاز‌های این صنعت را در زمینه واردات مواداولیه تأمین کند اما به واسطه مسائل ارزی و سیاست‌های بانک مرکزی، محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد.
سرمایه‌گذاری روی توان صادراتی
شرایط اقتصادی و رکود، باعث کاهش تقاضا در بازار مبلمان داخلی شده و در چنین شرایطی برای جلوگیری از زیان تولیدکننده و کاهش میزان تولید، صادرات باید در اولویت قرار گیرد. صنعت مبلمان سال گذشته 76میلیون دلار صادرات انجام داد که سه برابر سال قبل از آن بود، با این حال به اعتقاد دست‌اندرکاران صنعت، حجم صادرات نسبت به توان موجود بسیار کم و در حدی است که نمی‌تواند هزینه‌های واردات را پوشش دهد. احمدیان در این زمینه افزود: کشورهای اطراف، بازار هدف ما هستند که باید با تدوین برنامه‌های صادراتی برای در اختیارگرفتن بازار این کشورها تلاش صورت گیرد و به موازات آن دسترسی به مواداولیه که امروز به مشکل بزرگی برای تولیدکنندگان تبدیل شده، تسهیل شود.
