ماحصل جلسه کمیته وزارتی اوپک پلاس/ عربستان نقش تولید کننده شناور نفت را بازی می‌کند

اقتصاد آنلاین-مریم علیزاده؛ بیست و دومین اجلاس کمیته وزارتی نظارت بر بازار اوپک و غیر اوپک، پنجشنبه ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۰، ازطریق ویدیو کنفرانس بر گزار شد.

کمیته وزارتی نظارت بر بازار اوپک کمتر از ۳ دهه پیش به ابتکار مانی العطیبه وزیر نفت وقت امارات متحده عربی شکل گرفت. هدف و مسئولیت این کمیته وزارتی، رصد و نظارت بر میزان تولید اعضای اوپک بود. کمیته موظف بود تا تخطی احتمالی اعضا را به اجلاس وزرا،گزارش کند و راهکارهای لازم برای ترغیب اعضا به خویشتن داری را پیشنهاد دهد.

در ارتباط با پیشینه این کمیته و اهداف تشکیل و مسئولیت های آن فریدون برکشلی، رئیس مرکز مطالعات وین به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: این کمیته وزارتی درسه سال اول متشکل از ۵ عضو بود که شامل امارات متحده عربی، ونزویلا، نیجریه، جمهوری اسلامی ایران و اندونزی بود. در عین حال کمیته نظارتی، حضور تمامی اعضای اوپک را آزاد و اختیاری طراحی کرده بود. در واقع تعداد اعضای پابرجا در سطح ۸ کشور تثبیت شده بود. در مواردی، کمیته وزارتی نظارت بر بازار اوپک، در فرایند تشکیل و جلسات خود، در خواست تشکیل اجلاس اضطراری وزرای نفت اوپک را مطرح می کرد ، کمیته به یک اجلاس وزارتی کامل تبدیل می شد.

چه شد که جایگاه ایران در اوپک تضعیف شد؟

برکشلی در پاسخ به این سوال گفت: پس از کنار رفتن مانی العطیبه وزیر نفت امارات متحده عربی که روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران داشت، ریاست کمیته وزارتی به جمهوری اسلامی ایران محول شد و هیئت ایران به نحو خیلی مطلوبی، کمیته وزارتی را مدیریت می‌کرد. کمیته به یک اهرم قدرت مهم برای ایران مبدل شده بود که در واقع عملا اهداف و سیاست های جمهوری اسلامی ایران را تقویت میکرد. شاهزاده محمد بن عبدالعزیز که حالا وزیر نفت عربستان است، روزی گفت که کمیته وزارتی نظارت بر بازار اوپک، تحت رهبری ایران، مانند خاری در چشم عربستان است.

متاسفانه در تحولات منتهی به تغییرات پیاپی وزرای نفت جمهوری اسلامی ایران در دوره ۲۰۱۰، این مسیولیت را از دست ما خارج کردند.

در جلسه روز گذشته چه گذشت؟

رئیس مرکز مطالعات انرژی وین در این رابطه گفت: در جلسه امروز ۱۷ سپتامبر، بحث اصلی، بررسی و ضعیت بازار جهانی نفت،عملکرد تقاضا در سایه ویروس کرونا، شرایط عرضه و سطح ذخیره سازی ها بود.

بر پایه گزارش دبیرخانه اوپک در وین، اگرچه آسیب وارده بر تقاضای جهانی نفت، کمتر از آن سطحی است که پیش‌تر ارزیابی شده بود،اما در هرصورت این امکان وجود دارد که تقاضای بازار جهانی نفت حتی تا اواسط دهه جاری به اعداد بالاتر ار ۱۰۰ میلیون بشکه درروز که آخرین بار در ۲۰۱۹ میلادی تجربه شد، باز نگردد. در هر صورت تولید کنندگان اوپک و غیر اوپک، ناچارند تا مدیریت عرضه را کماکان ادامه دهند.

عربستان نقش تولیدکننده شناور در اوپک را بازی می کند

وی افزود: بازار هم اینک با سه متخلف جدی روبروست: عراق، روسیه، نیجریه. حالا امارات هم البته به اعتراف خود تخلفاتی داشته است. اما نکته مثبت و امیدوار کننده اینجاست که میزان پایبندی جمعی در حد ١٠٠ درصد و بلکه اندکی بیشتر از آن است. در واقع عربستان به شکلی اعلام نشده، نقش تولید کننده شناور را به عهده دارد. عربستان، سالهاست که از واژه تولید کننده شناور با انزجار و با عنوان دوران تلخ سیاست های نفتی خود یاد می کند. اما در واقعیت امر، اینکه علیرغم تخلف تعدادی از اعضای اوپک پلاس، هنوز هم مجموعه با ۱۰۰ درصد پایبندی، به تعهدات خود وفادار است با خویشتنداری عربستان میسر شده است.

البته در این میان ونزویلا، ایران و تا حدی لیبی هم از بازار خارج هستند.

چشم امید نفت به بازگشت تقاضا

اجلاس وزرای نفت اوپک پلاس برای ۱۹ اکتبر تنظیم شده است. وزرا احتمالا قبل از آن طی جلسات کارشناسی، میزان پایبندی اعضا را رصد خواهند کرد.

در هر صورت بازگشت تقاضا، کلید واژه آینده بازار نفت و آینده همکاری اوپک پلاس خواهد بود. در مورد چین، امیدواری ها، دلگرم کننده است، اما مصرف کنندگان عمده دیگر، نشانه های چندان امیدوار کننده ای را از خودبروز نداده اند. حالا دست‌اندرکاران بازار جهانی نفت جملگی در انتظار اخبار و گزارشات بهتری از محدود شدن ویروس کرونا هستند.