بلاتکلیفی خانواده‌ها و معلمان در آستانه سال تحصیلی
بازگشایی مدرسه‌ها نزدیک است و جنس دغدغه خانواده‌ها در آستانه بازگشایی مدارس متفاوت است؛ برخی دلواپس آموزش و برخی هم دلواپس سلامت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، چند روز بیشتر تا شروع سال تحصیلی جدید و البته با شرایط متفاوت نسبت به گذشته باقی نمانده است، اوضاع روی کاغذ مرتب و برنامه‌ها دقیق طراحی شده است؛ برای هر سه وضعیت قرمز، زرد و سفید شرایط فعالیت مدرسه‌ها و آموزش مشخص و گفته شده که امکانات پلتفرم "شاد" ارتقا پیدا کرده است حتی امکان تدریس آنلاین فراهم شده تا کار برای تدریس معلمان آسانتر شود.
اما در میدان عمل ممکن است اوضاع آنگونه که در برنامه‌ها دقیق طراحی شده است و مسئولان به آن امیدوار و خوش‌بین هستند، پیش نرود؛ سال تحصیلی باید آغاز شود تا محکی بزنیم و ببینیم آیا پلتفرم "شاد" پاسخگوی آموزش مجازی دانش‌آموزان خواهد بود و در ساعات ترافیک شبکه، باز هم مشکل قطع اینترنت که سال تحصیلی گذشته معلمان و دانش‌آموزان را تحت فشار قرار داد، تکرار خواهد شد یا خیر؟
عدالت آموزشی را دریابید!
درسنامه‌هایی که مسئولان برای آموزش دانش‌آموزان حاشیه نشین به آنها دل بسته‌اند آن هم در شرایطی که دانش‌آموزان در مدرسه حضور ندارند تا چه اندازه میتواند به فهم دروس کمک کند و اساساً کارایی این درسنامه‌ها در میدان عمل و فراتر از برنامه‌ریزی‌های روی کاغذ و گزارش‌های مسئولان، به چه میزان است؟ آیا برای دور ماندن این دانش‌آموزان از آموزش‌های حضوری و مجازی راهکاری جدی اندیشیده شده است، تا شکاف عدالت آموزشی هر روز بیش از گذشته نشود.
از سوی دیگر اگر قرار باشد دانش‌آموزان در قالب گروه‌های کوچک به مدارس بیایند تا چه اندازه آماده استقبال از آنها و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی هستیم؟ آیا مدیران، کادر اجرایی و معلمان مدارس، آماده هستند یا خود را ملزم می‌دانند ابتدایی‌ترین نکات بهداشتی مثل حفظ ماسک یا رعایت فاصله اجتماعی را به دانش‌آموزان گوشزد کنند؟ اگر پروتکل‌های بهداشتی مدارس تدوین شده است، این ابتدایی‌ترین حق خانواده‌هاست که از جزئیات آن مطلع باشند اما چرا متن این پروتکل از سوی آموزش و پرورش منتشر نشد، در این شرایط خانواده‌ها چگونه می‌توانند مدارس را محک و ارزیابی کنند که آیا متناسب با رعایت پروتکل‌ها اقدام می‌کنند یا خیر.
در کنار برنامه‌ریزی‌هایی که معمولاً بر روی کاغذ دقیق و حساب شده پیش می‌روند و در میدان عمل یعنی کف مدارس تازه مشکلات خود را به نمایش خواهد گذاشت و آنجاست که باید ببینیم نظام تعلیم و تربیت کشور تا چه اندازه قادر به مدیریت شرایط و کاستن از حجم مشکلات خواهد بود؛ موضوع دیگری که این روزها خانواده‌ها، دانش‌آموزان و حتی معلمان را دچار سردرگمی کرده، پیام‌های متناقضی است که از سوی مسئولان منعکس می‌شود.
در همین باره به این دو گزاره توجه کنید؛ وزیر آموزش و پرورش: در سال تحصیلی جدید اصل بر حضور دانش‌آموزان است اگر بتوانیم کلاس حضوری داشته باشیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود و کار آسانتر است. مدرسه باید در تمام روزهای تحصیل باز و فعال باشد هیچ مدرسه‌ای حتی در شرایط قرمز نمی‌تواند بسته باشد مگر اینکه ستاد ملی کرونا تعطیلی عمومی اعلام کند. حالا که مدرسه باز است کلاس‌های درس را دایر می‌کنیم، اگر تعداد دانش‌آموزان اندک است و می‌توان پروتکل‌ها را رعایت کرد روال عادی است اما اگر تعداد دانش‌آموزان زیاد است باید آنها را گروه‌بندی و ورود و خروج آنها را کنترل کنیم نه اینکه بگوییم چون نمی‌شود پس مدرسه تعطیل شود. برخی مطالعات نشان داده است باز شدن مدارس تأثیر قابل‌توجهی در افزایش کرونا ندارد البته نمی‌گویم خطری ندارد اما باید به بچه‌ها یاد بدهیم از خودشان مراقبت کنند.
آموزش و پرورش شهر تهران: در وضعیت قرمز هیچ دانش‌آموزی به مدرسه نمی‌رود و آموزش مجازی است؛ 15 شهریور فقط دانش‌آموزان کلاس اول و دوم به مدرسه می‌روند.
همین دو خبر، صرفنظر از اخباری که از سوی ستاد کرونای استان تهران به گوش می‌رسد، کافی است تا مردم را دچار سردرگمی کند و آنها در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید تکلیف خود را به روشنی ندانند، آیا قرار است دانش‌آموزان با تقسیم به گروه‌های کوچک به مدرسه بیایند یا اینکه در شرایط قرمز مدارس کاملاً تعطیل است و فقط کلاس اولی‌ها و دومی‌ها باید به مدرسه بروند!
این روزها خانواده‌ها نگرانی‌های بسیاری دارند برخی دلواپس به مخاطره افتادن سلامت فرزندشان با بازگشایی مدارس و عده‌ای هم نگران بسته بودن کامل مدارس برای یک سال تحصیلی دیگر و عدم یادگیری فرزندشان در شرایط آموزش مجازی هستند؛ گاه جنس دغدغه‌ها هم با توجه به وضعیت دولتی یا غیر دولتی بودن مدرسه و کیفیت آموزش مجازی متفاوت می‌شود.
در این گزارش سعی کردیم با تعدادی از خانواده‌ها به گفت‌وگو بنشینیم تا بدانیم دغدغه و خواسته‌های آنها در آغاز سال تحصیلی جدید چیست؟
مادرانی که موافق بازگشایی مدارس هستند اما با شروطی
مادری که پسرش امسال به کلاس سوم دبستان در یک مدرسه دولتی می‌رود، دغدغه آموزش او را دارد و می‌گوید: در سال تحصیلی گذشته که دو یا سه ماه به شیوه مجازی دروس را آموختند، فرزندم به خوبی محتوا را فرا نگرفت حتی متقاعد کردن دانش‌آموز دبستانی برای نشستن پای موبایل و حضور در کلاس درس مجازی بسیار دشوار است. اگر امسال هم قرار باشد آموزش به شیوه مجازی ادامه یابد آنهم برای یک سال تحصیلی به شدت نگران هستم، چگونه از طریق مجازی که آنهم فقط به ارسال صوت از طرف معلم خلاصه می‌شود، می‌خواهد جدول ضرب را فرا بگیرد؟
او موافق بازگشایی مدارس بوده و معتقد است که می‌توان هفته‌ای یک یا دو روز دانش‌آموزان را به مدرسه آورد تا در تعامل با معلم، دروس را بهتر فرابگیرند و اشکالات خود را حل کنند اما باید مسائل بهداشتی کاملاً رعایت شود و زمان کلاس‌های درس را کوتاهتر کنند، این روش بسیار بهتر از این است که فقط به آموزش مجازی که هزاران مشکل دارد، اتکا کنیم.
آسیب‌های حضور دانش‌آموز در فضای مجازی
این مادر به موضوع مهم دیگری اشاره می‌کند که میتواند تبعات حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی را به مسئولان گوشزد کند، او در اینباره می‌گوید: از وقتی که به دلیل آموزش مجازی، موبایل در اختیار فرزندم قرار گرفت متأسفانه به محیط اینستاگرام هم سرک می‌کشید و در فضایی قرار می‌گرفت که به هیچ عنوان مناسب سن کودک 8 ساله نبود به شدت نگران بحث سلامت اخلاقی و روانی فرزندم با ادامه آموزش مجازی هستم.
آموزش مجازی باشد بازار معلم خصوصی رونق می‌گیرد
پدری که امسال فرزندش به کلاس اول دبستان می‌رود، تمایل به حضور فرزندش در مدرسه دارد و می‌گوید: اگر قرار باشد فقط آموزش مجازی ارائه شود فرزندم چگونه می‌خواهد حروف الفبا را فرا بگیرد اساساً دانش‌آموز کلاس اولی را چگونه می‌توان به روش مجازی آموزش داد، باید برنامه‌ریزی کنند تا با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و در گروه‌های چند نفره بچه‌ها به مدرسه بیایند و آموزش‌ها را حضوری دریافت کنند. اگر آموزش صرفاً مجازی باشد ممکن است بازار معلمان خصوصی هم داغ شود و خانواده‌ها برای جبران ضعف تحصیلی فرزندشان ناگزیر به استفاده از معلم خصوصی شوند که این تحمیل هزینه مضاعف به خانواده‌هاست.
آیا سلامت فرزندم را با حضور در مدرسه تضمین می‌کنند؟
اوضاع اما برای تمام خانواده‌ها مشابه نیست، به عنوان مثال مادری که فرزندش دچار آلرژی تنفسی بوده به شدت نگران سلامت فرزندش است که امسال به کلاس اول دبستان می‌رود و خواسته او ارائه آموزش‌ها به شیوه مجازی است.
این مادر می‌گوید: چرا باید مدارس در شهری مثل تهران که وضعیت قرمز دارد باز شود؟ در هفته‌ای که گذشت مراسمات عزاداری را شاهد بودیم که متأسفانه گاه بدون در نظر گرفتن پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد همچنین مردم در برخی مناطق کشور حتی ماسک نزده و نکات اولیه بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. ازدحام در خیابان‌ها بدون رعایت نکات بهداشتی و از طرف دیگر، مسافرت‌های بی‌مورد در هفته گذشته، نگرانی ما را دوچندان کرده است. ستاد مقابله با کرونا هم با در نظر گرفتن این موارد، احتمال موج سوم را دور از ذهن نمی‌داند در چنین شرایطی چه تضمینی وجود دارد که بچه‌ها در مدارس ایمن باشند؟ آقای وزیر تضمین می‌کند همه بچه‌هایی که به مدرسه می‌آیند یا کادر مدرسه، سالم باشند؟ این پرسش در حالی مطرح است که بازگشایی مدارس همزمان است با دوره پنهان بیماری و قبل از شروع موج سوم. نکته بعدی اینکه آیا مدارس امکان اجرای تمامی پروتکل‌ها را دارند؟ آیا آقای وزیر از وضعیت مدارس خبر دارد که عموماً با کمبود فضای آموزشی مناسب مواجه‌اند؟
جنس متفاوت نگرانی‌ها در مدارس دولتی و غیر دولتی
وضعیت مدارس غیردولتی هم با مدارس دولتی متفاوت است با توجه به آموزش‌های مجازی بهتری که این مدارس ارائه می‌دهند، خانواده‌ها تمایل بیشتری به حفظ سلامت فرزندانشان و ادامه آموزش‌ها به روش مجازی دارند در حالیکه در مدارس دولتی خانواده‌ها در کنار موضوع سلامت فرزندشان، با توجه به وضعیت آموزش‌های مجازی دغدغه یادگیری آنها را هم دارند.
به هیچ وجه موافق بازگشایی مدارس نیستم
مادری که فرزندش امسال به پایه نهم مدرسه غیردولتی می‌رود، می‌گوید: به هیچ وجه با حضور فرزندم در مدرسه موافق نیستم چون حداقل موردی که می‌توانم اشاره کنم این است که فرزندم کاملاً در خانه بود اما برخی خانواده‌ها به سفر رفته‌‌اند و با بازگشایی مدارس همه باید در محیط بسته کلاس درس کنار هم قرار بگیرند. به نظرم باید طی هماهنگی وزارت آموزش و پرورش و بهداشت از دانش‌آموزان تست کرونا گرفته شود و بعد اقدام به بازگشایی مدارس کرد ضمن اینکه آموزش مجازی فرزندم در سال تحصیلی گذشته خوب بود و از مدارس دولتی خیلی توانمندتر عمل کردند.
شکاف بین مدارس دولتی و برند باز هم عمیق‌تر می‌شود
پدر دیگری که فرزند دانش‌آموز دارد و اتفاقاً خودش هم معلم است، می‌گوید: پسرم را قطعاً به کلاس‌های شلوغ نمی فرستم؛ اگر آموزشگاه یا مدرسه‌ای با تعداد اندک دانش‌آموزان باشد، اجازه حضور می‌دهم. مهم ترین شرط باید نظر وزارت بهداشت یا ستاد ملی کرونا باشد یا حداقل به فکر ضد عفونی کردن دائم مدارس باشند که به نظر می‌رسد، محال باشد.
او ادامه می‌دهد: قطعاً آموزش مجازی هیچ گاه جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد. هم‌اکنون یکی از مشکلات خانواده‌ها هستند خانواده‌های با اطلاعتر با توجه به صدمات آموزش مجازی سعی دارند از روش‌های گوناگون این صدمات ر ا جبران کنند اما متاسفانه بسیاری از اولیا به خصوص مدارس دولتی عادی توجیه نیستند، این شرایط، فاصله بین مدارس برند با مدارس دولتی عادی را بیش از پیش می‌کند، بسیاری از مدارس برند، از این اوضاع بهترین استفاده را می‌کنند.
به نظر می‌رسد آموزش ترکیبی باید مدنظر مسئولان آموزش و پرورش باشد یعنی در شرایط فعلی که آموزش‌های مجازی نمی‌تواند پاسخگو باشد و از سوی دیگر در تأمین ابزار و زیرساخت مورد نیاز برای آموزش مجازی از جمله اینترنت رایگان یا تبلت برای دانش‌آموزانی که به ابزار نیاز دارند، ناتوانیم یا حتی در صورت بهره‌مندی دانش‌آموز به دلیل ضعف در زیر ساخت‌ها، آموزش‌های کیفی ارائه نمی‌شود، نمی‌توان درهای مدارس را بست.
مدارس باید باز باشند و امکان حضور دانش‌آموزان فراهم باشد اما نمی‌توان با نسخه اجبار همه خانواده‌ها را ملزم به حضور در مدارس کرد و در اینجا می‌توان به خانواده‌ها اختیار داد با تمایل خود فرزندشان را به مدرسه بفرستند و آموزش و پرورش هم نظارت کند تا مدرسه‌ای تحت فشار خانواده‌ها را ملزم به حضور اجباری فرزندشان نکند.
موضوع دیگر؛ نگرانی بابت ادامه تحصیل دانش‌آموزان حاشیه شهرهاست اگر قرار باشد یک سال تحصیلی دیگر صرفاً به آموزش مجازی تکیه کرد، دانش‌آموزان این مناطق به دلیل عدم دسترسی به ابزارهای آموزش مجازی ترک تحصیل کرده و به بازار کار می پیوندند حتی اگر مسئولان آموزش و پرورش دلخوش باشند که با تهیه درسنامه‌ها آنها را تحت پوشش آموزش قرار خواهند داد!
آموزش مجازی برای برخی دروس امکان پذیر نیست
در همین باره "مزبان حبیبی" دبیر ریاضی معتقد است که امکانات شاد برای تدریس مناسب نیست و در حد یک پیام‌رسان ساده است مثلاً در این محیط نمی‌توان از دانش‌آموزان آزمون گرفت یا کلاس درس تعاملی برقرار کرد امیدوارم حداقل وعده مسئولان مبنی بر ارتقای خدمات شاد در سال تحصیلی جدید محقق شود.
او می‌گوید: مشکل هزینه‌های اینترنت برای دانش‌آموزان و معلمان باید رفع شود از سوی دیگر برخی دروس و پایه‌های تحصیلی را نمی‌توان به شیوه مجازی آموزش داد به عنوان مثال آموزش مجازی در کلاس اول دبستان اصلاً معنایی ندارد و دانش‌آموز حتماً باید در محیط کلاس درس حاضر شود. آموزش برخی دروس از جمله ریاضی نیز به شیوه مجازی امکان‌پذیر نیست بنده سال گذشته آموزش ریاضی را از طریق سایت شخصی خودم انجام دادم باز هم از کلاس 25 نفره 15 نفر نمی‌آمدند و می‌گفتند اینترنت نداریم یا قطع می‌شود اسم این را نمی‌توان آموزش مجازی گذاشت. مسئولان هم که در نهایت در پاسخ به هر چیزی می‌گویند آموزش را از طریق "شاد" داریم اما این سبک از آموزش مجازی که سال تحصیلی گذشته وجود داشت با کاستی و ضعف‌های مشهودی همراه بود.
این دبیر راضی ادامه می‌دهد: معتقدم برای برخی دروس باید کلاس‌های درس حضوری باشد مثلاً آموزش‌های عملی در هنرستا‌ن‌ها حتماً باید حضوری برگزار شود و دانش‌آموزان باید به چند گروه تقسیم شوند که ممکن است به لحاظ بحث نیروی انسانی هزینه داشته باشد اما باید آن را تأمین کنند؛ برخی دروس باید بالاجبار حضوری باشد که باید تکلیف آنها را مشخص کنند مثلاً درس ریاضی برای پایه دوازدهم باید حتماً حضوری باشد و دانش‌آموزان چند روز در هفته به مدرسه بیایند.
او بیان می‌کند: تعدادی از معلمانی که توانمندی برگزاری کلاس دارند را سرگروه کرده تا آنها اقدام به تولید محتوا کنند و سایر معلمان زیرنظر آنها باشند، در کلاس درس مجازی می‌توان جمعیت کلاس‌ها را بالاتر برد و به دانش‌آموزان آموزش داد اما متأسفانه مسئولان از معلمان مشورت نمی‌گیرند.
احمدرضا بشیری دبیر زیست هم در این باره می‌گوید: در آموزش مجازی ارتباط چهره به چهره بین معلم و دانش‌آموز برقرار نمی‌شود، در آموزش حضوری معلم میتواند بفهمد آیا دانش‌آموز مطلب را فرا گرفته است یا خیر.
او می‌گوید: برای دروس حفظ کردنی آموزش مجازی آسان است اما دروسی مانند ریاضی، فیزیک و شیمی یا دروسی که نیاز به حل تمرین دارد به شیوه آموزش مجازی قابل تدریس نیست مثلاً در درس زیست شناسی مشکل اصلی تعداد شکل‌های بسیار زیاد و نیاز است، کلاس درس به صورت زنده برگزار شود یا دانش‌آموز فیلم تدریس معلم را مشاهده کند.
این دبیر زیست با اشاره به نحوه سنجش دانش‌آموزان در آموزش مجازی ادامه می‌دهد: سنجش به روش مجازی کار دشواری است، با معلمان زیادی صحبت کردم تا بدانم شیوه سنجش آنها چگونه است و مشکل اصلی سنجش پایانی و مستمر دانش‌آموزان در شیوه مجازی است، برای سنجش مستمر و پایانی باید زمانی را مشخص کرد مثلاً از ساعت 8 صبح تا 5 بعد از ظهر و هر ساعت یک مقطع تحصیلی بیایند و امتحان بدهند و می‌توان با فاصله اجتماعی سنجش را به صورت حضوری انجام داد.
