آتش پالایش و پخش به خرمن اعتماد سهامداران/ آمد و رفت صندوق پالایشی ریزش بورس را کلید زد

اقتصادآنلاین - محمد عبدی؛ سرانجام پس از دو هفته ریزش قابل توجه، شاخص بورس تهران تغییر جهت داد و روند صعودی به خود گرفت تا اندکی از آلام سهام‌داران متضرر بکاهد.

در این بین اما واکاوی موضوع تبدیل شدن اصلاح قیمت‌ها به ریزش، خود جای تامل دارد. از دو ماه پیش دولت وعده واگذاری باقی مانده سهام خود در پالایشگاه‌ها در قالب صندوق ETF را به جامعه داد. پس از آن بود که فاکتور دیگری بر قیمت‌گذاری سهام پالایشی از سوی عموم سهام‌داران افزوده شد. هرچند که کارشناسان از همان ابتدا تاکید داشتند که قرار گرفتن سهام پالایشی‌ها در صندوق دارا دوم، تاثیری بر ارزش‌گذاری آن‌ها نخواهد داشت اما خواه ناخواه این موضوع سبب اقبال سهامداران بورس تهران به گروه سهام  دولتی به ویژه پالایشی‌ها شد.

این موضوع تا روز 19 مرداد همچنان در اذهان سهام‌داران حاضر در بورس پرسه می زد و همگان منتظر شنیدن اخباری در خصوص شروع پذیره نویسی صندوق ETF پالایشی بودند که صدا و سیما در برنامه خبری از شروع پذیره نویسی در هفته اول شهریورماه خبر داد. اما به یک‌باره، صبح روز بیستم مردادماه خبری از سوی روابط عمومی سازمان خصوصی سازی منتشر شد که عرضه صندوق پالایشی را منتفی اعلام کرد.

در متن آن اطلاعیه آمده بود: بر اساس اعلام قبلی سازمان خصوصی سازی قرار بود سهام دولت در چهار پالایشگاه در قالب دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) عرضه شود لیکن با توجه به عدم اقدام به‌هنگام وزارت نفت در تاسیس صندوق مذکور، هیات واگذاری در آخرین جلسه خود و با توجه عرضه قبلی سهام شرکت پالایش نفت تبریز، عرضه باقی مانده بلوک  سهام متعلق به دولت در سه شرکت پالایش نفت بندرعباس، تهران، و اصفهان را نیز مصوب نمود. لذا بر همین اساس آگهی عرضه عمده و بلوکی سهام این شرکت‌ها هفته گذشته منتشر شده که پس از هماهنگی با بورس تاریخ دقیق عرضه آن در بازار سرمایه مشخص خواهد شد.

پیش از انتشار این خبر در روز 20 مرداد شاخص بورس تهران که 25 هزار واحد رشد را ثبت کرده بود به ناگاه با افت 40 هزار واحدی مواجه شد. موضوع به اینجا ختم نشد و اخباری منتسب به دو وزیر اقتصادی دولت در بین فعالان بازار سهام به سرعت منتشر شد که وزیر نفت آمادگی برای تاسیس صندوق پالایشی‌ها را اعلام و بیان کرد کوتاهی از  سمت وزارت اقتصاد رخ داده است.

وزیر اقتصاد هم کم کاری وزارت نفت را عامل اصلی روی گرداندن سازمان خصوصی سازی از عرضه سهام پالایشی در قالب صندوق به بلوکی عنوان کرد.

این دادوستدها میان دو وزارت خانه رفته رفته بالا گرفت تا جایی که سرانجام تصمیم به عرضه سهام پالایشی در قالب صندوق ETF دارا دوم گرفته شد. اما از همان روز بی اعتمادی عجیبی میان سهام‌داران حقیقی و بعضا تازه وارد بازار سرمایه شکل گرفت که حتی خبر بازگشت ETF  ها هم  نتوانست جلوی ریزش بهمن‌ وار شاخص بورس را بگیرد و شد آنچه شد.

از آن روز قریب به دو هفته می گذرد و بالغ بر 380 هزار واحد شاخص بورس عقب نشینی کرد که ماحصل آن شد از بین رفتن 30 درصد از سرمایه عموم جامعه در یک دعوای میان دو وزارت‌خانه که پس از آن می‌بایست کلیه نهادهای سرمایه‌گذاری کشور بسیج شوند تا شاید بتوانند اندکی از حجم شعله بی‌اعتمادی شکل گرفته در بورس را بکاهند. همانطور که شاهد بودید از روز گذشته و با ورد تمام قد حقوقی‌های بازار سهام و حمایت از بورس، تا حدی از وحشت سهامداران حقیقی که این چند روزه شاهد سوخت شدن سرمایه‌های خود در بورس بودند، کاسته شد.

در این بین اما آنچه که محرز است، کم کاری و کوتاهی معاونت‌های دو وزارت خانه نفت و اقتصاد است که در حل مسئله تاسیس صندوق ETF پالایشی بین خود ناتوان بودند و چالش را به سطح وزرا کشاندند. اگر در همان ابتدا معاونت پالایش و پخش وزارت نفت که متولی این صندوق است، موضوع را با سازمان خصوصی سازی مرتفع می‌کرد و کار را بر حوزه وزیر نمی‌کشاند، شاید الان شاهد آسیب به اعتماد عمومی از بورس نبودیم. معضلی که البته به ضعف مدیریت و حکم‌رانی در معاونت پالایش و پخش این وزارت برمی گردد و پیش از این نیز شاهد چالش‌های بوجود آمده بر سر سوخت شدن سهمیه بنزین مالکین خودرو هم بودیم.

در پایان اما لازم به یادآوری است که با تولد صندوق ETF پالایشی در بورس، وزیر نفت و مسئولین این وزارتخانه باید بیش از گذشته نسبت در تصمیمات و مسایل مربوطه و اظهارنظرهای خود پیرامون مسائل مرتبط با بورس محتاط باشند چراکه نهال نوپای اعتماد سرمایه گذاران بازار سرمایه با تلنگری از یک جنجال ناشی از ضعف حکمرانی در سطح معاونت وزارتخانه می شکند.