چرا بستن مرزها مانع همه‌گیری جهانی کووید19 نشد؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، سه روز قبل از 14 مارس، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا ناگهان از اعمال محدودیت‌های سفر به کشورهای اروپایی از نیمه شب جمعه 13 مارس خبر داد. اگرچه این محدودیت سفر قرار بود فقط برای خارجی‌ها اعمال شود اما ترامپ پس از آنکه در تلویزیون ملی اعلام کرد، تمام سفرها از اروپا به ایالات متحده را به حالت تعلیق درمی آورد، هزاران امریکایی مضطرب سفرهای تفریحی و کاری خود را نیمه تمام گذاشته و بسرعت به ایالات متحده بازگشتند. آنها پس از رسیدن به فرودگاه‌های امریکا خود را در میان ازدحام هولناکی دیدند؛ ازدحامی که در آن برخی از مسافران سرفه می‌کردند و عرق می‌ریختند. همه آنها شانه به شانه هم در صف‌های طولانی و تقریباً بی‌حرکت کنترل ورود مسافران ایستادند و همگی یک هوا را تنفس کردند.

در پست‌هایی که از فرودگاه «اُهاره» در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شد تا چشم کار می‌کرد جنب و جوش آدم‌هایی بود که بیماری را به هم سرایت می‌دادند. مسافران در این صف‌های طولانی بیش از 7 ساعت ایستادند تا به سر صف برسند و تب‌شان کنترل شود و به سؤالاتی درباره اینکه آیا نشانه‌هایی از بیماری دارند یا آیا با افرادی که آلوده به ویروس بوده‌اند، در تماس بوده‌اند یا نه؛ پاسخ دهند.

به اکثر این مسافران اجازه داده شد به خانواده‌ها و محله‌های‌شان برگردند بدون آنکه به آنها توصیه و آموخته شود خود را قرنطینه کنند. دست کم در 10 تا 12 فرودگاه دیگر ایالات متحده همین صحنه‌ها رخ داد و اصلاً بعید نیست که همین شلوغی‌های فرودگاه‌های امریکا در روز 14 مارس مسبب وضع کنونی همه‌گیری کووید 19 در ایالات متحده باشد و این کشور را به آلوده‌ترین کشور جهان تبدیل کند. اتفاق‌های شنبه 14 مارس در فرودگاه‌های امریکا به خاطر مرزهای باز یا نبود محدودیت‌های رفت و آمد رخ نداد بلکه به خاطر بستن ناگهانی مرزها بدون آنکه از قبل هشداری در این باره داده شود، رخ داد.

البته ممنوعیت‌های سفر و بستن مرزها برای جلوگیری از گسترش بیماری‌های واگیردار حتی زمان‌هایی که شتابزده نبوده و اطلاع‌رسانی کافی انجام شده و آمادگی‌های لازم صورت گرفته اثر چندانی نداشته است. بر اساس مطالعه‌ای که در جریان بحران ابولا در غرب آفریقا در سال 2014 انجام و در «مروری بر بهداشت عمومی هاروارد» منتشر شد، ممنوعیت‌های پروازی و بستن مرزها نه تنها در کنترل همه‌گیری بیماری «بی اثر» بود بلکه گاهی مبارزه با همه‌گیری را دشوارتر می‌کرد. بر اساس مطالعه دیگری که درباره همه‌گیری ابولا، مرس و سارس انجام شد و در سالنامه داخلی پزشکی به چاپ رسید، محدودیت‌های سفر فقط «اثر محدود» دارد؛ حدود سه درصد یا حتی کمتر. درباره همه‌گیری کووید 19 هم مطالعه‌ای انجام و در «ساینس» به چاپ رسیده که نشان می‌دهد محدودیت‌های بسیار سختگیرانه سفر تأثیر خیلی کمی در گسترش کووید 19 از ووهان به دیگر مناطق و استان‌های چین و دیگر کشورها داشته است.

دولت ترامپ در آموختن این درس مهم تنها نبود. در 16 مارس جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا مرز خود با امریکا را بست و از تمام کانادایی‌هایی که در امریکا بودند خواست فوری به وطن بازگردند. بیش از یک میلیون کانادایی از امریکا به کشورشان بازگشتند و اغلب آنها کسانی بودند که برای تعطیلات بهاری به فلوریدا سفر کرده بودند و اتفاقاً در آن برهه زمانی فلوریدا بیشترین تعداد مبتلایان به کووید 19 در ایالات متحده را داشت. کانادا برای این حجم بازگشت فوری مسافران آماده نبود و دولت از مسافران خواست خودشان بمدت دو هفته خود را قرنطینه کنند اما هیچ سیستم جامعی برای کنترل این موضوع که مسافران خود را قرنطینه کرده‌اند یا نه، نداشت. در برخی کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و فرانسه هم اعمال ناگهانی ممنوعیت سفرهای داخلی همین پیامدهای خطرناک را داشت مثلاً در فرانسه ناگهان خیل عظیمی از افرادی که در پاریس بودند با قطار به زادگاه‌های خود بازگشتند و در آن قطارهای شلوغ چه ویروس‌هایی که به نقاط کمتر آلوده فرانسه منتقل نشد.

کشورهایی که بهترین عملکرد را در جلوگیری از انتشار کووید 19 از بیرون از مرزهای خود داشتند آنهایی بودند که یا مرزهای خود را تمام و کمال بستند یا مرزها را باز گذاشتند و به دقت مسافران ورودی را کنترل سلامتی کردند. نیوزلند در 19 مارس مرزهای خود را تمام و کمال بست. تایوان مرزها را نبست اما برای مسافران ورودی قرنطینه‌های سختگیرانه دو هفته‌ای در نظر گرفت. حتی کشورهایی که مرزهای خود را تمام و کمال بسته بودند و اقدامات قرنطینه‌ای سختگیرانه‌ای برای مسافران ورودی اعمال می‌کردند می‌دانستند که تنها با بستن مرزها نمی‌توان جلوی همه‌گیری را گرفت. بنابراین آنها آن کاری را کردند که دولت ترامپ تاکنون سرسختانه از انجامش پرهیز کرده است؛ انجام تست، رصد و ایزوله کردن تا زمانی که ویروس از بین برود.