اکونومیست: بقای سیاسی نتانیاهو در گرو گسترش جنگ غزه/ ۷۰ درصد شهروندان اسرائیل طرفدار آتشبس هستند

با آغاز تهاجم تازه ارتش اسرائیل به شهر غزه، نتانیاهو این اقدام را «لحظهای سرنوشتساز» خوانده است. اما اختلاف میان ارتش و کابینه، بحران گروگانها، تلفات سنگین غیرنظامیان و فشارهای جهانی، احتمالاً این حمله را به تشدید انزوای اسرائیل بدل خواهد کرد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، نشریه اکونومیست در گزارشی به تهاجم تازه اسرائیل به غزه پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: در شب پانزدهم سپتامبر، ارتش اسرائیل حملهای گسترده به شهر غزه آغاز کرد؛ عملیاتی که از مدتها پیش انتظار میرفت. نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل در سخنانی این اقدام را «لحظهای سرنوشتساز» توصیف کرد. دو لشکر ارتش تحت پوشش آتش توپخانه و حملات هوایی به سمت محلههای مرکزی شهر پیشروی کردند و دو لشکر دیگر نیز در حالت آمادهباش نگه داشته شدند. در حال حاضر نیروهای ارتش اسرائیل شهر را از سه سمت محاصره کردهاند و تنها خروجی غربی به سمت جاده ساحلی مدیترانه برای فرار غیرنظامیان باز مانده است.
با وجود دستور اسرائیل برای تخلیه، بسیاری از ساکنان غزه همچنان در شهر ماندهاند. برآورد میشود حدود ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار نفر به مناطق موسوم به «منطقههای انسانی» در جنوب رفته باشند، اما نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر همچنان در شهر حضور دارند. بخش زیادی از این جمعیت پیشتر خانههای خود را از دست داده و چندین بار آواره شدهاند. افزایش قیمتها نیز مانعی بزرگ برای ترک شهر است؛ بهگونهای که چادرهایی که بهای آنها ۱۵۰ شِکِل بود، اکنون تا ۲۰ برابر فروخته میشوند. بسیاری از خانوادهها توان مالی برای جابهجایی دوباره ندارند و نگراناند حتی پس از کوچ اجباری، مناطق جدید هم ناامن اعلام شود.
این شرایط یادآور نخستین حمله بزرگ اسرائیل به غزه در ابتدای جنگ است؛ حملهای که به ویرانی گسترده و کشتار هزاران غیرنظامی انجامید. طی نزدیک به دو سال گذشته بیش از ۶۴ هزار فلسطینی، عمدتاً غیرنظامی، کشته شدهاند و تقریباً تمامی رهبران حماس از میان رفتهاند. ساختمانهای غزه تا حد زیادی نابود شده و سازمانهای امدادرسان بینالمللی بارها درباره گرسنگی گسترده در این منطقه هشدار دادهاند.
تغییر افکار عمومی در اسرائیل و اختلافات داخلی
در ابتدای جنگ، زمانی که نیروهای حماس از غزه خارج شدند و حدود ۱۲۰۰ اسرائیلی را کشتند و ۲۵۰ نفر را به اسارت بردند، تقریباً تمام جامعه اسرائیل پشت سر ارتش و دولت قرار داشت. در آن زمان، خواست عمومی نابودی کامل حماس بود. اما امروز و پس از گذشت ۲۲ ماه، فضای داخلی اسرائیل دگرگون شده است. حماس بهشدت تضعیف شده و توان نظامیاش کاهش یافته، اما همچنان به جنگ چریکی ادامه میدهد. تازهترین نظرسنجیها نشان میدهد بیش از ۷۰ درصد از شهروندان اسرائیل طرفدار آتشبس هستند و ادامه جنگ را بیفایده میدانند.
فرماندهان ارتش نیز دیدگاهی مشابه دارند. ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، بارها به کابینه هشدار داده است که ضربه قاطع به حماس سالها زمان میبرد و شاید اصولاً ممکن نباشد. او یادآور شده است که بخش اعظم تونلهای زیرزمینی حماس همچنان فعالاند و تنها بخش اندکی از آنها تخریب شده است. به باور او، ادامه حمله به شهر غزه گروگانهای باقیمانده را که حدود ۲۰ نفر تخمین زده میشوند، در معرض خطر جدی قرار میدهد. این موضوع خانوادههای گروگانها را خشمگین کرده است؛ گروهی از آنها در برابر خانه نتانیاهو تجمع کرده و او را متهم کردند که با تداوم جنگ عملاً فرزندانشان را به کشتن میدهد.
با این حال، سیاستهای نتانیاهو در تضاد آشکار با دیدگاه ارتش و افکار عمومی قرار دارد. او که برای حفظ اکثریت شکننده پارلمانی خود به حمایت احزاب افراطی راستگرا نیازمند است، نمیتواند از ادامه جنگ صرفنظر کند. این احزاب آشکارا خواهان اشغال دائمی غزه و حتی اسکان دوباره یهودیان در این سرزمین هستند. افزون بر این، نتانیاهو میداند که پایان جنگ به معنای آغاز تحقیقها درباره کوتاهیهای دولتش در قبال تهدید حماس خواهد بود؛ وضعیتی که میتواند به قیمت سقوط سیاسی او تمام شود؛ بنابراین بقای سیاسی نخستوزیر اسرائیل در گرو تداوم جنگ و گسترش عملیات در غزه است، هرچند این رویکرد شکاف عمیقی میان ارتش، جامعه و دولت ایجاد کرده است.
فشارهای بینالمللی و چشمانداز انزوای اسرائیل
تهاجم تازه اسرائیل به غزه درست همزمان با انتشار گزارشی از سوی کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل صورت گرفت که اسرائیل را به ارتکاب «نسلکشی» در غزه متهم میکند. هرچند تلآویو این اتهام را شدیداً رد کرده، اما بیم آن دارد که این گزارش، موجی از واکنشهای منفی در میان متحدان غربیاش برانگیزد. فرانسه، بریتانیا و چند کشور اروپایی دیگر آمادهاند در هفتههای آینده فلسطین را به رسمیت بشناسند. اتحادیه اروپا نیز که مهمترین شریک تجاری اسرائیل محسوب میشود، هشدار داده است در صورت ادامه حملات به غزه ممکن است توافقهای تجاری خود را بازبینی کند.
در آمریکا، دستکم در مقطع کنونی، اسرائیل همچنان از حمایت دولت دونالد ترامپ برخوردار است. ترامپ در آستانه آغاز حمله به غزه در پیامی در شبکههای اجتماعی به حماس هشدار داد و خواستار آزادی فوری گروگانها شد. مارکو روبیو، وزیر خارجه دولت ترامپ، نیز پس از سفر به اورشلیم تأکید کرد که آیندهای بهتر برای غزه تنها در صورت نابودی کامل حماس امکانپذیر است.
با این حال، دیپلماتهای اسرائیلی اعتراف میکنند که صبر واشنگتن رو به پایان است. آنها میگویند نتانیاهو شخصاً ترامپ را متقاعد کرده که این حمله میتواند آخرین ضربه به حماس باشد. اما در صورت ناکامی این عملیات، کاخ سفید احتمالاً اسرائیل را به پذیرش آتشبس وادار خواهد کرد. بدین ترتیب، حمله تازه نهتنها دستاورد نظامی بزرگی به همراه ندارد، بلکه بیش از پیش بر رنج مردم غزه میافزاید و جایگاه بینالمللی اسرائیل را متزلزل میکند.