«اوراق پیش‌فروش خدمات گردشگری» چیست؟
تاثیرپذیری اقتصادی آحاد مختلف جامعه از اپیدمی کرونا یکسان نبوده است و قسمتی از جامعه که درآمد آنها ثابت بوده است چه بسا با کاهش بخشی از هزینه های متداول (هزینه های گردشگری و تفریحی، خرید البسه و موارد مشابه) در شرایط فعلی با مازاد منابع مواجه باشند.
لذا بخشی از راه حل‌های اقتصادی باید معطوف به ایجاد راه کارهایی برای انتقال منابع از بخش برخوردار به بخش‌های آسیب دیده باشد. رجحان اصلی این راه حل‌ها این است که هیچ گونه بار مالی برای دولت ندارد و نهاد حاکمیتی تنها به عنوان ضمانت کننده و تسهیل گر می‌تواند وارد عمل شود.
طراحی ابزار مالی مناسب برای پیش فروش کالا و خدمات علی الخصوص خدمات گردشگری یکی از راه کارهای انتقال منابع از بخش آسیب ندیده به بخش آسیب دیده است که در صورت طراحی صحیح می‌توان امیدوار بود بخشی از نیازهای بخش‌های آسیب دیده را مرتفع سازد. در مرحله اول، پیشنهاد می‌شود "اوراق پیش فروش خدمات گردشگری" به صورت متحدالشکل توسط یک نهاد واسط (برای مثال بانک گردشگری) منتشر شود و دارندگان این اوراق پس از تاریخ مشخصی (برای مثال شهریور یا آذر 99) بتوانند از از این اوراق برای پرداخت خدمات همه ایرلاین‌ها و هتل‌های 4 و 5 ستاره در کشور استفاده نمایند. اوراق می‌تواند ارزش اسمی مثلا یکصد هزار تومان داشته باشند و در تاریخ انتشار به قیمت پایین‌تری (مثلا 80 هزار تومان) به فروش برسد. نکات زیر در مورد پیشنهاد فوق حائز اهمیت است:
- این اوراق باید متحدالشکل بوده و دارنده این اوراق امکان استفاده از خدمات تمام شرکت‌های تحت پوشش را داشته باشند.
- نهاد منتشر کننده باید مسئولیت جورسازی دریافت کننده منابع تجمیع شده و ارائه کننده خدمات را تحت قواعد مشخص از پیش تعیین شده به عهده بگیرد. برای مثال اگر 20 درصد از منابع تجمیع شده به شرکت ایران ایر پرداخت شد اما 30 درصد از دارندگان اوراق متقاضی خرید بلیط از ایران ایر بودند، نهاد واسط باید معادل ریالی مازاد خدمات ارائه شده ایران ایر را از شرکتی که خدمات کمتری ارائه کرده است دریافت کرده و به ایران ایر پرداخت نماید.
- این طرح می‌تواند به صورت پویش مشارکت اجتماعی شهروندان برای کمک به اقتصاد کشور ارائه گردد.
- شرکت‌های اینترنتی حوزه پرداخت مانند آپ زیرساختی با عنوان "کیف پول الکترونیک" دارند. طرح پیشنهادی می‌تواند از زیرساخت‌های مشابه استفاده نماید و برای خرید اوراق نیازی به مراجعه حضوری شهروندان نباشد.
- این طرح هیچ گونه بار مالی و اعتباری برای دولت و بانک مرکزی ندارد و هر مبلغی که از این طریق تجمیع گردد، مازاد بر طرح‌های دیگر دولت خواهد بود.
- در صورت موفقیت نسبی طرح در مرحله اول، در مراحل بعدی شرکت‌های تولیدی البسه و کیف و کفش، رستوران‌های زنجیره ای و سایر بخش‌های آسیب دیده می‌تواند به این طرح اضافه گردد. نکته حائز اهمیت این است که کالا و خدمات شرکت استاندارد بوده و خریدار اوراق مطمئن باشد که مثلا یک سال آینده کالا و خدمات مشخصی را دریافت خواهد کرد.
- این طرح قطعا برای اجرا نیازمند مداقه بیشتر، تحلیل همه جوانب و رایزنی با شرکت‌های حوزه گردشگری خواهد بود.
*کارشناس اقتصادی
