مـراقب روانت بـاش
این روزها که جنگ با کرونا به یک اتفاق جهانی و البته ملی در کشورمان تبدیل شده، خیلی‌ها در فضای ترس، استرس و نگرانی شدید و حتی بیمار گونه‌ای فرورفته‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم، خیلی‌ها از شدت اضطراب و نگرانی، قادر به مدیریت روال معمولی زندگی خود نیستند و از شدت ترس مدام گریه می‌کنند، ارتباطات خود را با نزدیک‌ترین اعضای خانواده‌شان قطع کرده‌اند و سلامت روان‌شان به‌شدت آسیب دیده است . شاید بهترین توصیه به این دسته افراد، دعوت‌شان به بهره‌گیری از تکنیک کنترل اضطراب و کسب آرامش باشد و در صورت ناتوانی از بهره‌گیری از این تکنیک‌ها، بهتر است که از مشاوره‌های روانپزشکی بهره بگیرند. گفت‌وگوی ما با دکتر غلامرضا ترابی‌پاریزی، روانپزشک و دبیر اجرایی سومین همایش سالانه انجمن علمی روان‌درمانی ایران، چند هفته پیش و قبل از ورود به بحران کرونا صورت گرفت. ولی انتشار آن را در این روزهای پرتنش، بی‌مناسبت ندیدیم.
آیا منظور از روان‌درمانی همان مشاوره روان‌شناسی است؟
روانپزشکان و روان‌شناسان، عمدتا مشاوره را از روان درمانی جدا می‌دانند. هر چند این دو روش درمانی، مرز مشخصی هم ندارند، اما روان‌درمانی بیشتر مربوط به اقدامات درمانی و مداخله‌ای برای اختلالات روانپزشکی و روانشناختی به‌کار می‌رود .
گاهی افراد رفتار‌ها و کنش‌هایشان به‌صورت پایدار تغییر می‌کند، اما این افراد در مشاوره جزو افراد دچار اختلال نیستند و فقط نیاز به مهارت حل مساله و تصمیم‌گیری دارند تا از استرس ایجاد شده رهایی پیدا کنند و بهترین عملکرد را داشته باشند. این افراد به مشاوره روان‌شناسی نیاز دارند .
چه کسانی به روان‌درمانی نیاز دارند ؟
افرادی که مشکلات روحی و روانی جدی‌تری دارند و دچار اختلالات جدی‌تری هستند، بیشتر نیازمند روان‌درمانی هستند. به بیان دیگر، هر فردی که در قسمتی از زندگی‌اش احساس تنش، ناراحتی، اختلال عملکرد، مشکل در روابط بین فردی و در خلقیات و روحیه‌اش می‌بیند، افکار مزاحم یا مشکل در تصمیم‌گیری دارد، می‌تواند از روان‌درمانی بهره ببرد .
یکسری افراد به‌صورت موقت دچار مشکلات روان می‌شوند، ولی مشکل‌شان به‌زودی از بین می‌رود یا مشکل‌شان را می‌توانند کنترل کنند، اما برخی دیگر، ممکن است به درمان‌های دارویی در کنار روان‌درمانی نیاز داشته باشند که طبق نظر روانپزشک باید دارو مصرف کنند .
روان‌درمانی چه کمک درمانی به رفع اختلالاتی چون افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب یا اختلالات رفتاری می‌کند؟
یکی از درمان‌های اصلی اضطراب و افسردگی، روان‌درمانی است، این‌که برای چه بیماری این روش درمانی و برای چه بیماری درمان دارویی باید انجام شود، الگوی مشخصی ندارد.
اگر اختلال خیلی شدید نباشد یا جنبه‌های بین فردی و روانشناختی غالب باشد، صرفا به روان‌درمانی نیاز است و اگر شدید و جنبه بیولوژیک هم در آن دخیل باشد، درمان دارویی نیاز خواهد بود .
روان‌شناس باید عوامل موثر در بروز اختلال ، شدت و سیر اختلال، علائم خطر مثل رفتارهای آسیب‌رسان به خود، افکار خودکشی، رفتارهای اعتیادی مثل اختلالات همراه بیماری مثل وسواس و افسردگی را بررسی و بر اساس نظر و علایق و نگرش بیمار به تعاملی برای درمان بیمار برسد .
اما نقش روان‌درمانی در درمان اضطراب و افسردگی و اختلال‌های رفتاری ثابت شده است .
آیا روان‌درمانی در کودکان نسبت به بزرگسالان متفاوت است؟
بله تفاوت‌هایی دارد، نحوه انجام و برخی اصولش متفاوت است و مرحله رشدی کودک در آن در نظر گرفته می‌شود .
همچنین روان‌شناس باید با فضای شناختی و عاطفی کودک آشنایی داشته و نحوه ارتباط با کودک را بداند و همین‌طور فضای خانواده را در نظر بگیرد و به اقدامات موثر خانواده‌درمانی آگاهی داشته باشد .
البته حتی در بزرگسال هم باید از مداخله خانواده بهره گرفته شود اما در مورد کودک به نوعی خانواده‌درمانی و گروه‌درمانی مطرح است. اصول اخلاقی در درمان کودک مطرح است تا جایی که از نظر رشدی و شناختی رشد کرده باید به حقوق و راز‌داری و حق انتخابش احترام گذاشته شود .
معمولا چند جلسه روان‌درمانی برای رفع اختلالاتی چون افسردگی و اضطراب نیاز است؟
برای هر بیمار متفاوت است. یک بیمار یکسری عوامل اضطرابی دارد و برای غلبه بر اینها به جلسات بیشتر نیاز دارد و در بیمار دیگر، اختلالات زودتر کنترل شود .
آیا در کنار روان‌درمانی، دارودرمانی نیز برای اثربخشی بیشتر درمان ضروری است؟
درمان دارویی هم درمان استاندارد و پذیرفته شده است. در اختلالات روانشناختی فقط بحث مسائل ذهنی به صورت خاص برایش مطرح نیست، زیرا رفتارهای ما جنبه‌های بیولوژیک هم دارند. این‌که چه دارویی برای چه بیماری مناسب است، براساس پژوهش‌های مبتنی بر شواهد بیولوژیک تعیین می‌شود. معمولا روانپزشکان ترجیح می‌دهند اگر بیماری با روان‌درمانی جواب بگیرد، از دارو درمانی استفاده نکنند. به بیان دیگر گاهی برای برخی بیماران درمان دارویی باید از همان ابتدا شروع و در برخی بیماران باید با فاصله شروع شود .
در مورد اختلالات خفیف، خانم‌های باردار و شیرده و کودکان در سن پایین تا حد ممکن از درمان دارویی پرهیز می‌شود. در شرایطی که شدت اختلال بالا، دسترسی به روان‌درمانگر کمک‌کننده نیست، باید زودتر درمان دارویی شروع شود .
