بن بست در لبنان؛ چرا خلع سلاح حزب‌الله غیرممکن شده است؟

اقتصاد آنلاین، محمد بیات: بعد از فروکش کردن موقت کارزار نظامی ارتش اسرائیل در منطقه شامات، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل مدعی شد که در جریان آتش‌بس در جبهه لبنان، یکی از شروط اساسی «خلع سلاح حزب الله» و عقب نشینی این گروه مقاومت به بالادست رودخانه لیتانی براساس قطعنامه 1701 شورای امنیت است. از دسامبر 2024 تاکنون رژیم صهیونیستی بارها به این بهانه آتش‌بس را نقض و به حریم هوایی لبنان تجاوز کرده است. صهیونیست‌ها معتقدند در مقام حامی دولت لبنان قصد دارند روند خلع سلاح حزب الله را سرعت بخشیده و بستر لازم برای عملیاتی کریدور امنیتی داوود در جنوب سوریه را فراهم آورند. در سوی مقابل اما حزب الله با آنکه ده‌ها فرمانده ارشد و میدانی خود را در میدان رزم با اسرائیل از دست داده اما با اتخاذ «صبر استراتژیک» تصمیم گرفته تا صرفا بر روی بازسازی و احیا آسیب‌های وارد شده توسط دشمن تمرکز کرده و آماده دور بعدی نبرد با رژیم شود. در چنین شرایطی به نظر نمی‌رسد دولت لبنان از توان و اراده کافی برای اجرای حکم «خلع سلاح» و مقابله با مقاومت جنوب برخوردار باشد.

مرکز آموزشی- تحقیقاتی «آلما» وابسته به «شین بت» در گزارشی به بررسی حملات نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی به لبنان در بازه زمانی 20 الی 25 اکتبر پرداخته است. در این مطلب تاکید شده حزب‌الله به تلاش‌های خود برای بازسازی ادامه می‌دهد. هسته اصلی بازسازی مقاومت لبنان در توانایی تولید مستقل سلاح، انتقال سلاح و پول آمادگی تهاجمی و زیرساخت‌های غیرنظامی نهفته است که به عنوان پایه و پوششی برای بازسازی نظامی آن عمل می‌کنند. بررسی اهداف مورد حمله رژیم و مشخصات اهداف حذف شده نشان می‌دهد که آنها مستقیماً با این اجزای اصلی بازسازی حزب‌الله مطابقت دارند. در بازه زمانی۲۰ تا ۲۶ اکتبر ارتش اسرائیل ده نفر از عوامل حزب‌الله، از جمله پنج عضو واحد رضوان به شهادت رسیدند. علاوه بر این فرمانده لجستیک ستاد جبهه جنوبی، یک عامل ارشد درگیر در انتقال سلاح و رابط منطقه‌ای (رباط) منطقه البیجه (بخش غربی) نیز شهید شدند. در ۲۳ اکتبر صیهونیست‌ها به یک سایت تولید موشک‌های دقیق در جنتا، در دره بقاع حمله کردند. این سایت در ماه‌های اخیر چندین بار هدف قرار گرفته است. همچنین در منطقه بقاع ارتش اسرائیل به یک اردوگاه آموزشی واحد رضوان که قبلاً مورد حمله قرار گرفته بود و همچنین یک انبار سلاح در جنوب لبنان حمله کرد. همچنین این هفته حملاتی دوباره علیه تجهیزات مهندسی مورد استفاده برای بازسازی زیرساخت‌های حزب‌الله انجام شد. با وجود اقدامات تهاجمی رژیم اما حزب الله به احداث تونل‌های جدید، تحویل سلاح از مسیر کریدوری سوریه و سواحل مدیترانه و در نهایت توسعه مراکز تولید تسلیحات راهبردی مانند موشک‌های میان برد و بلندبرد ادامه می‌دهد.

همزمان تام باراک نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه در مطلبی مدعی شد که لبنان یک «دولت شکست‌خورده» است و بعید است بتواند حزب‌الله را به زور خلع سلاح کند! باراک پیشنهاد می‌کند که بیروت باید از دمشق پیروی کرده و با تلآویو گفتگوی آزاد داشته باشد، زیرا بنا به گزارش‌ها، سرخوردگی اسرائیل از تجدید تسلیحات حزب‌الله افزایش یافته است. او همچنین بارها از لبنان و سوریه خواست تا به عنوان بخشی از آنچه او «تجدید اتحاد» منطقه‌ای می‌نامید، با اسرائیل توافق کنند! به نظر می‌رسد آمریکا و رژیم صهیونیستی قصد دارند تا در آستانه برگزاری دو انتخابات میان دوره و کنست در سال 2026 به تثبیت دست آوردهای میدانی پرداخته و به سرعت اقدام به گسترش پیمان ابراهیم کنند تا بتوانند آراء بیشتری به صندوق رای خود اضافه کنند و اجازه کشیده شدن این مناقشات ژئوپلیتیکی به دوران رقابت‌های انتخاباتی را ندهند.

در یک هفته اخیر طرح مورگان اورتگاس در خصوص آغاز مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم مقاومت با رژیم صهیونیستی و در عین حال طرح حسن رشاد رئیس دستگاه اطلاعاتی مصر در خصوص آتش‌بس کامل در جبهه لبنان در ازای عقب نشینی حزب الله به شمال رودخانه لیتانی نشان دهنده شکست پروژه خلع سلاح مقاومت با استفاده از فشارهای سیاسی- اقتصادی آمریکا، لابی سعودی و حملات هدفمند اسرائیل است. در چنین شرایطی حتی دولت ژوزف عون نیز از فرآیند خلع سلاح عقب نشینی کرده و خواهان مذاکره با مقاومت است! به نظر می‌رسد سرعت بالای حرکت مقاومت به سمت بازسازی توانایی‌های نظامی- اطلاعاتی سبب ایجاد نوعی وضعیت «اضطرار» در میان فرماندهان ارتش رژیم و لزوم تصمیم گیری در خصوص جبهه شمالی شده است. شاید به همین دلیل یسرائیل کاتص وزیر جنگ اسرائیل بار دیگر تهدید کرد که هرگونه حمله مقاومت به شمال سرزمین‌های اشغالی منجر به حمله صهیونیست‌ها به بیروت خواهد شد. تحولات جاری در لبنان هنوز به نتیجه نهایی نرسیده اما این احتمال وجود دارد که در صورت عدم شکل گیری مذاکرات دیپلماتیک، اسرائیل بار دیگر حملات سنگین هوایی به جنوب لبنان را تشدید کند.

 با وجود اهمیت نقش آمریکا و اسرائیل در تحولات لبنان اما به نظر می‌رسد در صحنه کنونی بازیگران اصلی پادشاهی عربی سعودی و ایران هستند. به گفته منابع آگاه عنصر میدانی و تصمیم ساز در خصوص تحولات جاری میان دولت لبنان، احزاب سیاسی (به ویژه جریان اهل سنت) و حزب الله، یزید به فرحان مشاور وزیر خارجه سعودی است. همزمان ایران نیز با انتخاب گزینه بازیگری فعال توانسته به صورت موثر به بازسازی زنجیره فرماندهی و احیای توان رزم مقاومت در شمال سرزمین‌های اشغالی کمک شایانی انجام دهد. واقعیت آن است که اگر تهران- ریاض در عمل به «توافق پکن» پایبند باشند، می‌توانند به توافقی سیاسی- امنیتی در میدان لبنان دست یافته و در عین سد محکمی در برابر سیاست‌های تهاجمی اسرائیل در منطقه شرق عربی ایجاد نمایند. درخواست اخیر سعودی از اسرائیل برای دادن فرصت بیشتر به دولت لبنان برای خلع سلاح مقاومت را در این راستا ارزیابی کرد.