کارگران همچنان مشغول کارند
کارگر یکی از تولیدی‌های پوشاک سه‌راه جمهوری است و می‌گوید، با وجود آنکه بازار شب عید تعطیل شده است، خیاطان تولیدی همچنان هشت‌ساعت کامل سرکار حاضر می‌شوند و هیچ‌کدام شیفت‌بندی نشده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، او فقط ٢میلیون تومان حقوق می‌گیرد و حدود دوهفته‌ای که کرونا شایع شده است، ٦٠٠هزار تومان از درآمدش را صرف خرید مواد شوینده، الکل و ماسک کرده است. می‌گوید در کارگاه آنها هیچ بودجه‌ای برای ضدعفونی‌کردن فضا درنظر گرفته نشده است و ١٠ کارگر زن و مرد ناچارند در یک فضای ١٢٠متری شبانه‌روز کار کنند.
این ماجرا اما به کارگاه‌های کوچک منحصر نمی‌شود و کارگران پالایشگاه‌های بزرگ هم همچنان سرکار حاضر می‌شوند. کارگران یکی از پالایشگاه‌های جنوب ایران می‌گویند که اصول بهداشتی برای جلوگیری از شیوع کرونا در کارخانه رعایت می‌شود اما کارگران پالایشگاه‌های جنوب شهروندان سراسر کشور هستند و تعداد زیادی کارگر قمی، شمالی و تهرانی در کارخانه‌شان کار می‌کنند و آنها با ادامه این روند نگران شیوع کرونا در محیط کارخانه‌شان هستند. این کارگران می‌گویند که حتی شیفت‌های نوروزی هم به روال سال‌های گذشته وجود دارد و کارگران حق تخطی از آن را دارند.
در این میان انتشار فیلم حضور کارگران کارخانه نیشکر هفت‌تپه سرکار، انتقاد کاربران ایرانی را به دنبال داشته است. کارگرانی که زیر دوش مواد ضدعفونی قرار می‌گیرند، تا مثل همیشه سرکارشان حاضر شوند.
این کارگران می‌گویند که تبعیض بین کارمندان و کارگران در شرایط فعلی باعث شده است که به آنها احساس «ابزاربودن» دست بدهد.
کارگران تعطیل نشدند
همزمان با شیوع کرونا بحث شیفتی‌شدن یا دورکاری و حتی کاهش ساعت کار کارمندان اعلام شد. در این میان حتی ستاد عملیات مبارزه با کرونا به صراحت تأکید کرد که مرخصی‌های باحقوق کارمندان افزایش داشته باشد. این اتفاق باعث شد که بخشی از کارمندان دولت مانند فرهنگیان به‌طور کامل تعطیل شدند، برخی دیگر به صورت دورکار و شیفتی درآمدند. در این میان برای کارگران تصمیمی گرفته نشده و جمعیت بزرگ نیروی کار همچنان در رفت‌وآمد میان خانه و محل کار هستند. یکی از مسائلی که برای مرخصی‌گرفتن کارگران وجود دارد، این است که بخش اعظمی از مشاغل کارگری یدی و حضوری و بیش از ۹۰درصد مشاغل در حوزه صنوف، خدماتی هستند.
به همین دلیل اغلب کارفرماها می‌گویند که امکان تعطیلی یا کاهش ساعات کار کارگران وجود ندارد.
از طرف دیگر، اغلب مشاغل کارگری و خدماتی امکان دورکاری هم ندارند و به همین دلیل کارفرماها نمی‌توانند از مزیت دورکاری برای کارگران خود استفاده کنند.
ابوی، فعال کارگری با اشاره به الزام کاهش ساعت کار کارگران گفته است: «طبعا دولت و در رأس آن معاونت روابط کار وزارت کار می‌تواند با صدور بخشنامه‌ای تعطیلی کارگاه‌ها یا مشاغلی که از شرایط کرونا تأثیر می‌پذیرند را اعلام کند، حتی در مشاغلی که امکان تعطیلی کارگران وجود ندارد، برای آنکه به کارفرما فشار وارد نشود، استفاده از مقرری بیمه بیکاری برای کارگران پیش‌بینی شود.»
برابر قانون کار امکانِ گرفتن مرخصی توسط کارگر وجود دارد ولی بعضی کارها ماهیت خدماتی دارند و تعطیل‌بردار نیستند؛ مثل داروخانه‌ها که اگرچه نیروهای کار تحت قانون کار می‌توانند مرخصی بگیرند، ولی به دلیل آنکه جزو مشاغل خدماتی به شمار می‌روند اما وزارت بهداشت در شرایط موجود که بیماران نیازمند کمک و درمان هستند، اجازه تعطیلی به آنها نمی‌دهد و با کاهش ساعات کار یا مرخصی آنها موافقت نمی‌شود.
همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا کارگاه‌های تولیدی که حتی مشمول قانون کار هستند، همچنان به فعالیت ادامه داده و دادن مرخصی به نیروهای کار خود یا تعطیلی کارگاه را اعمال نکردند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که دولت باید نقش حاکمیتی خود را در شرایط حساس و بحرانی نشان بدهد و از وزارت کار خواستند تا در قالب بخشنامه‌ای به منظور حفظ سلامتی و ایمنی نیروهای شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار، کاهش ساعات کار یا تعطیلی کارگاه را لحاظ کنند.
دولت باید وارد عمل شود
فرامرز توفیقی، مشاور مجمع عالی نمایندگان کارگران درباره اینکه چرا کارگران شیفتی نشده یا ساعت کارشان کاهش پیدا نکرده می‌گوید: «این‌طور نبوده که ساعت کار کارگران اصلا کاهش پیدا نکرده باشد اما درباره این موضوع طبق قوانین همه چیز به کارفرما بستگی دارد. در اغلب شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی غیردولتی دیده‌ایم که کارفرمایان برای کاهش ضریب آسیب‌پذیری و شیوع کرونا اقداماتی درنظر گرفته و سدهای امنیتی و حفاظتی ایجاد کرده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «تا جایی که اطلاع دارم، ساعات کاری برخی از شرکت‌ها و کارگاه‌های غیردولتی کاهش پیدا کرده و کارگران به چند شیفت تقسیم شده‌اند و اکثر شرکت‌ها هم بحث صبحانه و ناهار را قطع کرده و ساعات کار را کم کرده‌اند. برخی همزمان تعطیلی را افزایش داده‌اند اما چون غیردولتی نیستند، همه چیز مطابق میل کارفرما پیش می‌رود و برخی از آنها به دلیل ضرر و زیان اقتصادی نه ساعات کاری را کاهش داده‌اند، نه تعطیل کرده‌اند. توجیه‌شان هم این است که دولت اگر تعطیل می‌کند، از جیب خودش پول می‌دهد اما ما اگر تعطیل کنیم، با ضرر و زیان زیادی مواجه می‌شویم.»
مشاور مجمع عالی نمایندگان کارگران در ادامه توضیح می‌دهد: «لازم است که در چنین مواردی دولت از وظایف حاکمیتی خود استفاده کرده و وارد عمل شود. دولت باید همه اقشار را به یک چشم نگاه کند و اگر کارمندان خود را تعطیل می‌کند، در حوزه کارگری هم همین نگرش و سیاست را داشته باشد؛ چون دولت همه مردم است، نه فقط کارمندان خودش. درحال حاضر هم کارگران مشاغل خدماتی تحت‌فشار هستند و استرس بیمارشدن دارند.»
به گفته توفیقی، دولت باید راهکاری در این زمینه پیدا کند و همه کارگران را تعطیل کرده یا شیفت آنها را کم کند. قطعا سلامت جسمی و روانی مردم باید برای دولت در اولویت باشد و دولت هم نباید بین مردم فرق قایل شود. اگر کارفرماها به تعطیلی و کاهش شیفت کاری اهمیت نمی‌دهند، باید خود دولت وارد عمل شود. قطعا وقتی کشورهایی مثل چین و ایتالیا اقدام به تعطیلی عمومی می‌کنند، از میزان ضرر و زیانی که قرار است متوجه‌شان شود، خبر دارند و ترجیح می‌دهند این تاوان را به جان بخرند تا سلامت مردمان‌شان را تأمین کنند. ما هم باید این غرامت را به جان بخریم، چون شیوع کرونا دردسرها و مشکلات اقتصادی بیشتری را به دنبال خواهد داشت. در نهایت هم این دولت است که باید تصمیم نهایی را درباره تعطیلی عمومی کارگران بگیرد که امیدواریم این اتفاق بیفتد.
بین کارمندان و کارگران تبعیض رخ داد
دولت در بحث تعطیل‌کردن کارگران تصمیم درست و قاطعانه‌ای نگرفت. درست است که نهادها و شرکت‌های دولتی تعطیل شده‌اند و در واقع دولت تصمیم گرفت از زیرمجموعه خود حمایت کرده و آنها را در معرض بیماری قرار ندهد اما متأسفانه در این میان تصمیمی برای بخش خصوصی و به‌ویژه کارگران گرفته نشد.
آنچه مسلم است، جان انسان‌ها و نیروی کار از هرچیزی مهم‌تر است و تفاوتی بین جان کارمند و کارگر نیست که ما در این شرایط کارمندان دولتی را تعطیل کنیم اما تصمیمی برای کارگران نگیریم. دولتمردان از ابتدا باید تصمیمی یکسان برای تعطیل‌کردن نیروهای کار می‌گرفتند و همه هم ملزم به تبعیت از این تصمیم می‌شدند اما این اتفاق رخ نداد. بین کارمند و کارگر تبعیض اتفاق افتاده است.
متأسفانه باید بگویم که چون دولت تصمیمی ملی و همگانی در این‌باره اتخاذ نکرد، بسیاری از کارفرماها هم خود را ملزم به کاهش ساعت کار کارگران‌شان نکردند. آنها به بهانه ضرر اقتصادی بنگاه‌های اقتصادی خود را تعطیل نکردند، بنابراین لازم است که دولت پادرمیانی کرده و به همه تکلیف کند که تعطیلی را به‌عنوان یک قانون ملی اجرا کنند و همه را مشمول تعطیلی و کاهش ساعت کار کنند.ما قبول داریم که تعطیلی‌ها روی اقتصاد کلان کشور تأثیر می‌گذارد اما باید بپذیریم در شرایطی هستیم که جان مردم در خطر است و این موضوع از همه چیز اهمیت بیشتری دارد.
